سرويس سياسی جوان آنلاين: فرانسوی‌ها در حالی برای مذاکره مجدد بین ایران و غرب تلاش می‌کنند که تهران، پاریس را تنها یک جاسوس پوششی برای برآورده کردن اهداف امریکایی‌ها می‌داند و هیچ پیشنهاد جدی نیز برای کاهش تحریم‌ها و فشار اقتصادی بر ایران در سر ندارد.
رابطه فرانسه و ایران بعد از انقلاب اسلامی همواره نمادی از دمدمی مزاجی و عصبیت‌های مداوم به خصوص از طرف فرانسوی بوده است. به‌رغم اینکه پاریس تلاش کرد تا با پذیرش امام خمینی (ره) در این کشور رابطه خوبی با عناصر انقلابی برقرار کند، اما موضع این کشور همواره بعد از انقلاب در راستای تشدید تنش‌ها و همراهی راهبردی با غرب برای تحت فشار قرار دادن ایران بوده است.
اوج این الگوی همیشگی را می‌توان در جنگ ایران و عراق دید که فرانسه به تدریج تبدیل به یکی از فروشندگان اصلی سلاح در کنار اتحاد جماهیر شوروی به رژیم بعثی صدام حسین شد که در نهایت منجر به صدمات و خسارات سنگین به ایران شد.
در کنار این، پذیرش منافقین در خاک فرانسه به دلیل جنایات مداوم گروه منافقین در خیابان‌های تهران نیز یکی از نماد‌های مهم تخاصم آشکار تهران و پاریس محسوب می‌شود. این رویه آنچنان در سیاست خارجی فرانسه پررنگ شد که در نهایت تهران و پاریس روابط خود را در اواخر جنگ با یکدیگر قطع کردند. بعد از جنگ نیز به رغم بهبود نسبی روابط دو طرف هر زمان که بحرانی در روابط ایران و غرب به وجود می‌آید، فرانسوی‌ها جبهه خود را در مقابل ایران تعریف کرده‌اند.
از ابتکار برای صلـح تا تلاش بـرای تحـریم
با چنین سابقه‌ای و با وجود تنش‌های مداوم زمانی که فرانسه به همراه آلمان و بریتانیا برای میانجیگری در ماجرای هسته‌ای پیشقدم شدند، ایران به دلیل تلاش فرانسه برای مقاومت در مقابل امریکا که بیشتر به دلیل ابتکار شخصی ژاک شیراک رئیس‌جمهور وقت فرانسه با دید مثبت با این ماجرا برخورد کرد.
بر اساس دعوت ایران، وزرای سه کشور اروپایی در ۲۱ اکتبر ۲۰۰۳ به ایران سفر کردند و مذاکرات آن‌ها با نمایندگان ایران به بیانیه سعدآباد انجامید. بر اساس مفاد این بیانیه، جمهوری اسلامی ایران متعهد شد تا با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همکاری کامل نماید و موانع را برای همکاری‌ها برطرف کند. ایران اعلام کرد تصمیم دارد پروتکل الحاقی را امضا کند و برای نشان دادن اهداف صلح‌آمیز خود به طور داوطلبانه فعالیت‌های غنی‌سازی اورانیوم و بازفرآوری را تعلیق کند. بر اساس توافقنامه سعدآباد، طرف اروپایی نیز استفاده صلح‌آمیز هسته‌ای را حق ایران بشناسد و اجرای کامل تصمیمات ایران با تأیید مدیرکل آژانس، موجب حل و فصل وضعیت کنونی ایران در شورای حکام شود. همچنین سه کشور متعهد شدند با برطرف شدن نگرانی آن‌ها از برنامه هسته‌ای ایران، ایران می‌تواند آسان‌تر به فناوری مدرن و اقلام مورد نیاز در برنامه هسته‌ای خود دست یابد.
با وجود این شکست‌های مداوم اروپا در همراه کردن امریکا سبب شد تا مذاکرات متعدد همچون مذاکرات پاریس با وجود تعلیق کامل فعالیت‌های هسته‌ای ایران به جایی نرسد و تنها یک بسته کاملاً نمایشی در ازای اعطای امتیازات وسیع به ایران ارائه شود.
نکته مهم این ماجرا این بود که فرانسه و کشور‌های اروپایی می‌دانستند بدون جلب حمایت امریکا عملاً این بسته نمی‌تواند هیچ کارکردی داشته باشد. پس از رد این بسته بود که سیاست فرانسه نیز به امریکا نزدیک شد و فرانسه یکی از کشور‌هایی بود که تلاش فراوانی برای فشار به ایران به خرج داد.
گربه سیاه قدیمی
در مذاکرات منتهی به برجام نیز فرانسه بیش از آنکه نقش یک مذاکره کننده را ایفا کند، نقش یک باجگیر را بر عهده گرفت.
در شرایطی که هنوز مندرجات توافق ژنو نهایی نشده بود، فرانسوی‌ها به دنبال منافع اقتصادی خود بودند و حتی یک‌بار نیز با جنجال بر سر رآکتور هسته‌ای اراک سبب عقب افتادن توافق نهایی شدند. در نهایت با تضمین ایران در خصوص واگذاری یکی از بلوک‌های مهم پارس جنوبی به شرکت توتال و همچنین امضای تفاهمنامه‌های گسترده در خصوص ساخت خودرو در ایران فرانسوی‌ها با مسیر نهایی مذاکرات همراهی کردند.
حالا که با خروج امریکا از برجام این توافق در سراشیبی قرار گرفته باز هم فرانسوی‌ها تلاش می‌کنند نقش اصلی را در جوش دادن یک قرارداد جدید بین طرفین ایفا کنند. اگرچه میانجیگری نخست‌وزیر ژاپن در سفر به تهران برای همراه کردن ایران عملاً ناموفق ماند، حالا فرانسوی‌ها به دنبال میانجیگری دوباره بین ایران و امریکا هستند و صد البته امیدوارند که بار دیگر با دست رد ایران و امریکا روبه‌رو نشوند.
مکرون هم میانجی می‌شود
اولین نشانه‌های تلاش فرانسوی‌ها برای میانجیگری در سخنان ترامپ رئیس‌جمهور امریکا خود را نشان داد. وی در ژاپن در جمع خبرنگاران با اشاره به روابط تجاری تهران و پاریس گفت: در نشست خبری پس از اجلاس گروه ۲۰ در اوساکای ژاپن گفته است: خب خیلی‌ها به دیدن من آمدند. رئیس‌جمهور مکرون پیش من آمد. می‌دانید که آن‌ها با ایران روابط تجاری دارند. او به من گفت دوست دارد برود و آن‌ها (ایرانی‌ها) را ببیند. من مشکلی در این نمی‌بینم. من نمی‌خواهم بگویم که چه کسی با چه کسی صحبت کند یا نکند. به نظرم حرف زدن فوق‌العاده است.
ماجرا زمانی جدی‌تر شد که یک مقام اروپایی از احیای گفتگو‌ها بین دو طرف خبر داد. زمانی که حسن روحانی و رئیس‌جمهور فرانسه تلفنی صحبت کردند، دفتر رئیس‌جمهوری فرانسه از امکان احیای گفتگو‌ها بین دو طرف خبر داد.
در بیانیه دفتر رئیس‌جمهور فرانسه در این باره آمده است: رئیس‌جمهور با همتای ایرانی خود درباره بررسی شرایط به منظور از سرگیری مذاکره میان طرف‌ها تا ۱۵ جولای به توافق رسیده است.
در ادامه این بیانیه آمده است که مکرون به مذاکره با مقامات ایرانی و دیگر طرف‌ها به منظور تنش‌زدایی در ارتباط با برنامه هسته‌ای ایران ادامه می‌دهد، البته روحانی نیز در گفتگو با طرف فرانسوی بر این نکته تأکید کرده است که شرط شروع گفتگو‌ها بین دو طرف برداشته شدن تحریم‌ها و کاهش فشار اقتصادی بر ایران است؛ نکته‌ای که مشخص نیست مکرون تا چه اندازه بتواند امریکایی‌ها را به آن راضی کند و تاکنون نیز سیگنال مثبتی در این باره از سوی طرف اروپایی به طرف ایرانی فرستاده نشده است.
تلاشی برای اتلاف وقت
واقعیت این است که آغاز دوباره مذاکره بین ایران و کشور‌های ۵+۱ حاصلی جز اتلاف وقت ندارد و حتی نمی‌تواند به تعیین یک دستور کار مشخص منجر شود.
تمام تلاش اروپایی‌ها در شرایط فعلی نیز جلوگیری از انجام اقدامات بیشتر از طرف ایران به خصوص در حوزه غنی‌سازی است. این نکته‌ای است که به صراحت از سوی مقامات فرانسوی نیز در این باره ذکر شده است.
در طرف مقابل ایران همچنان زیر فشار سهمگین اقتصادی قرار دارد که منجر به کاهش سنگین صادرات نفتی ایران شده است.
این فشار سنگین در حالی به ایران وارد می‌شود که تهران تاکنون بخش اندکی از تعهدات خود را کاهش داده و حتی سبک کردن بار تعهدات برجامی نیز در سایه حفظ چارچوب‌های این توافق بوده است. طبیعی است که در این رابطه دوجانبه انتظار ایران برداشته شدن این فشار است و انتظار طرف اروپایی حفظ شرایط فعلی است.
ایران به خوبی می‌داند که امید اصلی امریکا ایجاد نوعی ناآرامی داخلی است که بتواند حکومت ایران را تحت فشار بگذارد. در طول یک ماه گذشته نیز گزارشات فراوانی از تلاش‌های جدی دستگاه اطلاعات خارجی امریکا برای تحرکات جدی در ایران منتشر شده است. بهانه اصلی برای موفقیت این تلاش‌ها نیز حفظ فشار اقتصادی فعلی است. این در حالی است که جمهوری اسلامی ایران امیدوار است تا از طریق کاهش تعهدات خود بتواند طرف‌های اروپایی را به برداشتن گام‌های جدی‌تر وادار کند، اما اروپایی‌ها با تلاش برای حفظ شرایط فعلی عملاً در مسیر نقشه امریکایی‌ها گام برمی‌دارند.
به طور حتم تاکنون موضع مقامات ایرانی در مورد شروع مذاکره مجدد به طرف فرانسوی رسیده و سخنان مقامات فرانسوی نیز نشان می‌دهد که واکنش ایران چندان مثبت نبوده است. واقعیت این است که فرانسوی‌ها همواره نقش پرستوی پوششی امریکایی‌ها را در جریان مذاکرات ایفا کرده‌اند و با این سابقه نامزد خوبی برای میانجیگری نیستند.
