جوان آنلاین: خانواده، بنیادی‌ترین نهاد اجتماعی و نماد هویت فرهنگی و دینی در ایران است. در عصری که تحولات اجتماعی و فرهنگی، شکاف میان نسل‌ها را عمیق‌تر کرده، بازتعریف نقش خانواده به‌عنوان پناهگاهی امن و پایدار اهمیتی دوچندان یافته است. نسل جوان امروز رشد سریعی دارد که گاهی معلم و والدین نتوانسته‌اند همگام با آن پیش بروند، این شکاف نسلی باعث تضعیف جایگاه خانواده به عنوان مرجع و محور اصلی امنیت عاطفی می‌شود. برای ترمیم این فاصله، والدین باید به‌روز و آگاه باشند تا بتوانند ارتباط مؤثر با فرزندانشان برقرار کنند و خانواده را به امن‌ترین پناهگاه تبدیل کنند. فاطمه محمدی، جامعه‌شناس و سیاست‌پژوه در گفت‌و‌گو با «جوان» بر ضرورت بازسازی خانواده‌محوری، نقش مادران در ایجاد امنیت عاطفی و اهمیت گفت‌و‌گو برای رفع شکاف نسلی تأکید می‌کند. او با نگاهی به اصالت خانواده ایرانی، راهکار‌هایی برای حفظ این نهاد در برابر چالش‌های مدرن ارائه می‌دهد. او بر این باور است که با آگاهی، گفت‌و‌گو و پایبندی به ارزش‌های اصیل، می‌توان خانواده را به‌عنوان محور اصلی جامعه حفظ کرد.
شکاف نسلی و ضرورت بازسازی خانواده
این جامعه‌شناس و سیاست‌پژوه معتقد است: کودکان رشد چشمگیری در پیشرفت داشته‌اند، اما مربیان و والدین به همان سرعت پیشرفت نکرده‌اند و این موضوع شکاف نسلی ایجاد می‌کند. این شکاف، مرجعیت والدین و محوریت خانواده را تضعیف می‌کند. برای ترمیم این فضا، باید به والدینی آگاه تبدیل شد؛ والدینی که به‌روز، آشنا با مسائل روز و قادر به برقراری ارتباط صمیمی با نسل جوان و فرزندان خود باشند.
امنیت عاطفی در بستر خانواده
محمدی به دختران و پسران جوانی که به دنبال امنیت عاطفی هستند، توصیه می‌کند خانواده، مهم‌ترین و بهترین بستر برای تأمین این امنیت است، حتی دوستان نزدیک و صمیمی، به محض بروز تعارض منافع یا اختلاف، نمی‌توانند حس امنیت را حفظ کنند. هیچ‌کس به اندازه والدین نمی‌تواند دلسوز، امن و پناهگاه فرزندان باشد، بنابراین اگر تفاوتی با والدین یا در خانواده احساس می‌شود، باید آموخت که با یکدیگر گفت‌و‌گو کرد.
فرهنگ گفت‌و‌گو، کلید احیای خانواده
این جامعه شناس ادامه می‌دهد: اگر در ایران، در میان خانواده‌ها، فرهنگ گفت‌و‌گو و تبادل نظر نهادینه شود و افراد بیاموزند مشکلات خود را مطرح کنند و برای آنها راه‌حل بیابند، می‌توان امنیت و جایگاه پناهگاه‌گونه خانواده را بازگرداند. اگر در بستر خانواده این امر ممکن نباشد، باید از مشاور یا فردی متخصص کمک گرفت تا مسائل حل شوند.
نقش محوری مادران
وی با تأکید بر اینکه مادران در این مسیر نقشی کلیدی دارند، ادامه می‌دهد: اگر مادر بتواند خانواده را به فضایی امن تبدیل کند و مدیریت محبت و عاطفه را بر عهده گیرد، می‌تواند ارتباط مؤثری با نسل جوان برقرار کند. توصیه می‌شود همه به خانواده خود اعتماد کنند. خانه تنها مکان امن و همیشگی است که پناهگاه افراد خواهد بود و حال خوب آنها را تأمین می‌کند.
خانواده ایرانی، اصالت و سنت
محمدی می‌افزاید: خانواده ایرانی، نهادی اصیل و سنت‌گراست؛ خانواده‌ای با ریشه‌های دینی که ارزش‌هایی، چون حیا و تقید را باور دارد و به نسل‌های بعدی منتقل می‌کند. جامعه‌ای که بر مبنای خانواده‌محوری حرکت نکند، با شکست مواجه خواهد شد. همه‌چیز، از آموزش و پرورش گرفته تا اقتصاد و سیاست، باید خانواده‌محور باشد. خانواده اصالت یک جامعه را تعیین می‌کند، سرمایه اجتماعی را افزایش می‌دهد و در کشوری اسلامی مانند ایران، مهم‌ترین رکن جامعه است.
صیانت از خانواده در برابر تغییر
این پژوهشگر، سیاستگذاری اجتماعی زنان و خانواده، حفظ و صیانت از خانواده را امری ضروری دانست و بیان کرد: با به‌روز شدن نسل‌ها و تغییرات اجتماعی، تعریف تشکیل خانواده ممکن است تحت تأثیر قرار گیرد. همان‌طور که در حوزه جمعیت با هشدار‌های جدی مواجه هستیم، در حوزه خانواده نیز باید با همین حساسیت عمل کرد. سیاستگذاری‌ها باید به گونه‌ای باشد که خانواده‌محوری در همه ارکان جامعه نهادینه شود.
