جوان آنلاین: متوسط سرانه مصرف آب در بعضی از شهرها از جمله کلانشهر تهران به بیش از ۲۵۰لیتر در شبانه‌روز رسیده و این در حالی است که متوسط سرانه مصرف در دنیا ۱۴۰لیتر در شبانه‌روز است و ما حداقل ۱۱۰لیتر بیشتر مصرف می‌کنیم. اعلام این رقم از سوی دکتر جهانگیر پرهمت، عضو هیئت علمی پژوهشکده خاک و آبخیزداری و عضو هیئت مدیره انجمن علمی سطوح آبگیر باران، بسیار نگران‌کننده است و می‌طلبد همه شهروندان برای جلوگیری از اسراف آب همت کنند و مانع هدررفت این سرمایه باارزش شوند. بنا بر تعریف، مسئولیت اجتماعی یعنی فرد به عنوان عضوی از جامعه، مشارکت فعالانه دارد و نسبت به مشکلات و معضلات بی‌تفاوت نیست و در تغییرات و بهبود شرایط می‌تواند سهیم باشد. این مشارکت از شرکت در پاک‌سازی محیط زیست تا کمک نقدی یا شرکت در مراسم اجتماعی را دربرمی‌گیرد. این عضو هیئت علمی پژوهشکده خاک و آبخیزداری درکنار همه تدابیر مسئولان و سازمان‌ها مسئولیت‌پذیری اجتماعی را برای حفظ منابع طبیعی اهم می‌داند و نهاد خانواده را از جمله مهم‌ترین نهاد‌های تأثیرگذار در رعایت و تقویت آن به ویژه در عرصه آموزش به کودکان ذکر می‌کند، چراکه با تقویت حس مسئولیت می‌توان در استفاده صحیح از منابع امانتدار خوبی برای آیندگان بود. وی همچنین بر این باور است هر تغییری نیاز به بسترسازی دارد و باید ابزار آن فراهم باشد. تنبیه و جریمه آخرین موضوعی است که باید برای مقابله با اسراف اتخاذ کرد. قبل از آن باید آموزش‌های عمومی برای فرهنگ مصرف را از نهاد خانواده، سپس از مدارس ابتدایی شروع کرد تا ذهن بچه‌ها نسبت به مسائل مشترک، بحران‌های مشترک و وظایف عمومی مشترک آماده و آگاه شود. متن پیش رو حاصل گفت‌وگوی ما با وی است که می‌خوانید.
جداي از تدابير مسئولان براي حفظ ذخایر منابع طبيعي اما از نقش خانواده‌ها به عنوان محوري‌ترين كانون تربيتي نمي‌توان غفلت كرد، بفرماييد در صورت استفاده ناصحيح و اسراف در منابعي مانند آب و برق، در منازل و محيط‌هاي كاري، نسل‌هاي آينده با چه مصائب و مشكلاتي روبه‌رو خواهند شد؟
به نظر من فرزندان را بايد از كوچكي آموزش داد؛ آموزش مسئوليت‌پذيري اجتماعي كه در مقابل مسائل مهم بي‌تفاوت نباشند. آنها از كودكي بايد ياد بگيرند امانتدار منابع طبيعي باشند، بايد بدانند اين منابع يك روزه به دست نيامده است كه يك روزه از دست برود. تخريب منابع طبيعي و از جمله آب يعني از بين بردن سرمايه نسل امروز و فردا! تخريب سرزمين، از بين رفتن آبخوان‌ها، از دست رفتن كيفيت منابع آب، يعني از دست دادن پس‌انداز ميليون‌ها سال كه ما بايد از آن حفاظت كنيم.
يكي از منابع پراهميت با توجه به كمبود بارش‌هاي چند ساله در كشور، آب است. مصرف سرانه اين سرمايه حياتي به ازاي هر نفر در شبانه‌روز چقدر است؟ به نظر شما راه‌حل صرفه‌جويي آن قطع كردن است يا بايد راهكارهاي اصولي‌تري پيدا كرد؟
امروزه بر اساس گزارش آبفاي كشور، متوسط سرانه مصرف آب به بيش از 250ليتر در شبانه‌روز در بعضي از شهرها از جمله كلانشهر تهران رسيده است، اين در حالي است كه متوسط مصرف در دنيا 140ليتر در شبانه‌روز يعني 110ليتر كمتر است. در پاسخ به این سؤال بايد گفت راه‌حل صرفه‌جويي تعطيل‌كردن و قطع‌كردن نيست چراكه نمي‌توان آب خوردن را تعطيل كرد، بلكه همانطور كه در پاسخ سؤال قبلي اشاره شد، بايد مسئوليت‌پذيري اجتماعي را تقويت كرد كه مهم‌ترين راهكار اصولي آموزش و ارتقای فرهنگ عمومي در جامعه است. همه باید به دركي عميق نسبت به زيان‌هاي اسراف آب برسند و از بحران‌هاي پيش رو آگاه باشند. تذكر و آموزش مقدم بر تنبيه است.
چه توصيه‌هاي آموزشي و نكات كاربردي براي صرفه‌جويي از اين منابع و استفاده درست در محيط‌هاي كاري و منازل داريد؟
نخست بايد آموزش عمومي حتي در مدارس ابتدايي شروع شود تا ذهن پاك بچه‌ها نسبت به مسائل مشترك، بحران‌هاي مشترك و وظايف عمومي مشترك آمادگي لازم را پيدا كند. آموزش خانه‌به‌خانه، ساخت فيلم‌هاي آموزشي و ارسال در نرم‌افزارهاي پيام‌رسان داخلي يا ملي باید شروع شود. تنبيه و جريمه به عنوان آخرين موضوع باید اتخاذ شود نه اولين موضوع! در بستر رسانه ملي، توليد و نمايش بسته‌هاي آموزشي براي نحوه صرفه‌جويي آب مي‌توانند داراي كارايي خوبي باشند و حتي اصلاح ضوابط و آيين‌نامه‌هاي تأسيسات آب در منازل بايد مورد بازنگري قرار گيرد.
نمادسازي‌هايي مثل بابابرقي آنچنان كه بايد و شايد موفق نبود، به نظر شما نقش رسانه‌ها به ويژه رسانه ملي در آموزش مستمر و كاربردي فرهنگ مصرف و صرفه‌جويي چيست؟
هر تغييري نخست نياز به بستر‌سازي دارد و دوم اینکه بايد ابزار آن فراهم باشد. براي يك موضوع آموزشي اول باید جامعه هدف تعيين و سپس روش آموزش براي آن جامعه به صورت فراگير تأمين شود. اگر براي موضوعي روش طوري باشد كه به عنوان مثال بيشتر از 30درصد جامعه هدف را دربرنگيرد، نبايد انتظار معجزه داشت. ايراد خيلي از روش‌هاي آموزشي از جمله برنامه‌اي كه اشاره كرديد به اين خاطر است كه يا از منظر محتوايي جامعه هدف را پوشش نمي‌دهد يا زمان و مكان انتشار آن مناسب نيست. براي رسانه ملي هم دقيقاً همين موضوع مصداق دارد. آيا برنامه رسانه ملي براي همه منتشر يا منتقل مي‌شود؟ موضوعي كه بايد آموزش چهره‌به‌چهره باشد با آموزشي كه به صورت يك گفتمان چنددقيقه‌اي از تلويزيون پخش مي‌شود، خيلي متفاوت است.
در آخر بفرماييد چگونه مي‌توان از تكنولوژي‌هاي امروزي براي كاهش مصرف آب، برق و غيره بهره جست؟
ابزار كار كه قبلاً اشاره شد، همان تكنولوژي است. فناوري نرم يعني آماده‌كردن ذهن‌ها با بسته‌هاي آموزشي در بستر فضاي مجازي به شرط متناسب‌بودن آن و انتقال به جامعه هدف نيز يكي از ابزارهاي كار است. تغيير و اصلاح آيين‌نامه ساختمان و اضافه‌كردن تأسيساتي كه موجب صرفه‌جويي در مصرف آب پاك مي‌شود، تغيير شيرهاي آب و تبديل به شيرهاي هوشمند و كنترل هوشمند مصرف آب در منازل از جمله تكنولوژي‌هاي مختلفي هستند كه در كاهش مصرف آب يا به بياني ديگر در مصرف بهينه آب مؤثرند.
دروغ می‌گویند 
