طلاق از مشکلات جدی عصر حاضر است. همه ما کم و بیش میدانیم که طلاق چه تأثیراتی بر خانواده و فرزندان دارد و اینکه آسیبهای اجتماعی ناشی از طلاق کل اعضای خانواده را دربر خواهد گرفت. بیتردید شروع هر زندگی مشترکی با بار هیجانی و عاطفی همراه بوده و ادامه آن به نگرش عقلانی محتاج است. تصمیم به ایجاد بنای زندگی، شاید زیاد همراه با برنامه مشخص، تجربهشده و از پیش تعیین شده نباشد، اما استمرار و پایداری آن به عواملی بستگی دارد که زوجین باید متعهد به تأمین مقدمات آن باشند و هر دو در این راه مایه گذاشته و با کنار گذاشتن خواستههای فردی در برابر مشترکات زندگی خانوادگی به بهرهبرداری مناسب از فرصتهای درون زندگی اندیشیده و بپردازند. تشخیص اینکه آیا زندگی مشترکی که با مسائل و مشکلات مختلفی مواجه است و در صورت لزوم، نیاز به طلاق دارد و چگونه باید اقدام به جدایی صورت گیرد، نیازمند آموزشهایی مرتبط برای ارائه به زوجین و خانوادهها است.
امروزه در جامعه ایرانی سخت بودن ازدواج جوانان به این دلیل است که بسیاری از آنان نه شغل دارند و نه درآمد لازم برای تشکیل خانواده. از موارد مهمی که ناشی از عواقب طلاق است بیاعتمادی گسترده برای ازدواجهای آینده است به گونهای که به جای آسانتر شدن ازدواج جوانان، سختگیری میکنند. در مقابل میتوان گفت در این فضای بیاعتمادی در جامعه که ناشی از افزایش طلاق است، خانوادههای سالم نیز از گزند آن در امان نیستند چراکه با عادی شدن طلاق، با روند ریخته شدن قبح آن در میان خانوادها نیز روبهرو هستیم. با توجه به مطالعات و تحقیقات صاحبنظران این حوزه اساسی، تردیدی نیست که سخت شدن بیش از حد ازدواج منجر به آسان شدن طلاق در آینده میشود و با این مسئله باید به شکلی منطقی و عقلانی مواجه شد تا به گونهای نباشد که یا از این طرف بام بیفتیم که افراط در سختگیری است یا از آن طرف بام که تفریط در سهلگیری است.
توجه داشته باشیم که امروزه زنان و کودکان بیشترین هزینه طلاق را میپردازند. بهرغم این که مردان نیز نمیتوانند از پس مهریه سنگین زنان خود برآیند.
از موضوعات اصلی در بحث ازدواج و طلاق موضوع تابآوری است. تحقیقات حاکی از آن است که هرچه روحیه تابآوری و پذیرفتن شرایط و مسائل سخت زندگی بالاتر برود، به همان میزان طلاق نیز کاهش مییابد.
لزوم بالا بردن روحیه تابآوری در زندگی زناشویی نکته مغفول و بسیار مهمی است که باید بیش از پیش مورد توجه زوجین قرار گیرد. از همین روست که مقام معظم رهبری میفرمایند: «همه ما نقص داریم، خب! حالا تا از هم دوریم این نقصها را نمیدانیم. به مجردی که ازدواج انجام شد و کنار هم قرار گرفتیم، کمکم کمبودها ظاهر میشود. حالا ناراضی باشیم؟ نخیر. باید زندگی را آن گونه که هست، پذیرفت و با آن ساخت.»
در این دیدگاه، تابآوری به فرآیندی گفته میشود که اعضای خانواده در طول آن بر دشواریها فائق آمده، مشکلات را حل کرده و در برابر بحرانها قویتر شوند. از منظر روانشناسی، در رویکرد و نظریه دلبستگی، زوجهایی که زمانهای بیشتری از اوقات فراغت را با یکدیگر سپری میکنند به احتمال کمتری طلاق میگیرند.
زمانهای اوقات فراغت مشترک، فقط یکی از مزایای زندگی زناشویی است و ازدواج باعث میشود وظایف و مسئولیتهای زوجها تقسیم شود و بار کمتری از فعالیتها به عهده یک نفر باشد. بر اساس تئوری تعادلی اجتماعی، زمانی که ازدواج سودبخش نیست و بازده آن پایینتر از سطح مورد انتظار هر کدام از زوجها است، یک یا هر دو نفر رابطه ممکن است بدترین گزینه یعنی طلاق را انتخاب کنند.
فراموش نکنیم در هر سن و جایگاهی که باشیم گاهی مسائل و مشکلاتی برایمان پیش میآید. چه گم شدن عروسکمان در دوران کودکی و چه مشکلات مربوط به فرزندمان در بزرگسالی. اما نکته قابل توجه این است که باید دانست هیچ مسئلهای به خودی خود حل نمیشود و البته رها کردنش هم دردی را دوا نمیکند. مسائل پیش آمده را باید با راهکارهایی مناسب و سنجیده حل کرد و توجه داشت که گاهی حل و فصل کردنشان نیازمند گذر زمان و صبر است.
تنشها و فشارهای روانی موجود در محیط خانواده بهداشت روانی اعضا را تهدید میکند و تابآوری و صبر پیشه کردن بهترین راهکارهای پیشنهادی از سوی روانشناسان و کارشناسان برای مقابله با مشکلات و شرایط نامطلوبی است که خارج از حیطه کنترل ما هستند.
در واقع این راهکار ساده توان مقابله ما را با شرایط سخت پیش آمده در زندگی زناشویی بالا برده و باعث ایجاد روحیه انعطافپذیری در مواجهه با تنشها و فشارهای روزانه و در نگاهی کلیتر اتفاقات ناخوشایند زندگی میشود. در حقیقت فردی که نسبت به تنشها و کنشهای زندگی مشترک واکنش عاقلانه نشان میدهد، خود را شبیه ناخدایی میداند که کشتی زندگیاش را از تلاطمها و طوفانهای پرخطر نجات داده است. این مسئله به وفور در برخی روابط و زندگیهای مشترک دیده میشود و به تعبیری این کشتی طوفانزده امروز سخت محتاج تابآوری است. قرار نیست زوجین به هر بهانهای ساز جدایی کوک کنند.
آیا تا به حال این سؤال برایتان پیش آمده که چرا خداوند متعال زوجین را مایه آرامش یکدیگر قرار دادهاند؟ دلیل این است که آنها با در کنار یکدیگر قرار گرفتنشان باعث تکمیل شدن یکدیگر میشوند. معمولاً دیده شده است افرادی که از ازدواج کردن میگریزند و آن را پس میزنند دچار انواع و اقسام بیماریهای روحی و جسمی شدهاند. علاوه بر آن این قبیل افراد با ازدواج نکردن یا دیر ازدواج کردن خود باعث بالا رفتن سن و توقعات میشوند.
افرادی که از این امر خیر و خداپسندانه دوری میکنند به مرور زمان تعادل روحی خود را از دست داده و ناآرامیهای روانی گریبان آنها را میگیرد چراکه انسان فطرتاً میل به ازدواج و تشکیل خانواده دارد. طبیعی است که اگر شخصی برخلاف میل و فطرت خود عمل کند، اعصاب و روان او بیمار میشود و تعادل روحی و روانی خود را از دست خواهد داد. در نتیجه افراد باید با شناخت صحیح و دقیق از طرف مقابل پا پیش بگذارند و زندگی آرام و سالم و مسالمتآمیزی را آغاز کنند.
یادمان باشد خانواده اولین و مهمترین نهاد اجتماعی محسوب میشود و میتواند با نوع روابطی که در آن بین زن و مرد برقرار میشود، سبک و شناسنامهای را از خود به نمایش بگذارد و در زندگی دیگران هم به نوعی به فرهنگسازی بپردازد.