۳ هزار سال است که باغداران مازندرانی انار می‌کارند و سود ناچیزی دریافت می‌کنند، چراکه به رغم کیفیت مطلوب و ارگانیک بودن محصول، اما هنوز پای صنایع تبدیلی، فرآوری و بسته‌بندی انار به این استان باز نشده است. از این رو انار باغستان‌های مازندران بدون هیچ تغییری به استان‌های اطراف صادر می‌شود و تمام ارزش افزوده و سود حاصل از فرآوری آن به همان استان‌ها می‌رسد، بنابراین لازم است مسئولان با ورود به این موضوع، این مشکل باغداران را برای همیشه برطرف کنند و توسعه باغات را رقم بزنند.
باغداران مازنی شبانه‌روز از انارستان‌هایشان مراقبت و بهترین میوه‌ها را در فصل پاییز و زمستان از باغاتشان برداشت می‌کنند. با این حال به رغم تمام این تلاش‌ها و مراقبت‌ها برای دستیابی به میوه‌های مطلوب و بازارپسند، در نبود صنایع بسته‌بندی، فرآوری و تکمیلی در استان، بخش قابل توجهی از سودی که باید نصیبشان شود، به استان‌های اطراف می‌رسد. همان استان‌هایی که دسترنج مازنی‌ها را وانت وانت در ازای مبلغ ناچیزی دریافت و بعد از بسته‌بندی و فرآوری به مبلغ قابل توجهی به دیگر مناطق کشور صادر می‌کنند. این هم درحالی است که قدمت تولید انار در مازندران به حدود ۳ هزار سال قبل می‌رسد و هنوز از صنایع اولیه و ثانویه محروم است.
قطب انار مازندران محروم از صنایع تبدیلی
شهرستان بهشهر به عنوان قطب تولید انار مازندران شناخته می‌شود و بیش از ۱۱ هزار هکتار باغ انار دارد و هر ساله حدود ۱۱ هزار تن یاقوت سرخ به ارزش ۲۲۰ میلیارد ریال از این باغ‌ها برداشت می‌شود. مدیر جهاد کشاورزی شهرستان بهشهر با اشاره به تنوع تولید انار در باغات استان می‌گوید: «۲۸ گونه انار در مازندران کشت می‌شود که ۱۶ گونه آن شامل لمسری، انار ملس، شیرین، کابدار، پوست سفید، انارترش خزری و انار سیاه می‌شود.» خلیل حقیقی با اشاره به نبود صنایع تبدیلی در استان ادامه می‌دهد: «بخشی از انار‌های تولید شده به کارخانه‌های صنایع تبدیلی سایر استان‌ها ارسال و به کنسانتره و رب انار تبدیل می‌شود و باغداران نیز بخشی را به صورت سنتی به رب انار و لواشک تبدیل می‌کنند.» با این تفاسیر بخش عمده سود حاصل از تولید انار در مازندران نصیب سایر استان‌ها می‌شود. وی با اشاره به اینکه انار تولیدی این شهرستان ارگانیک و عاری از سم و کود است، می‌افزاید: «برای معرفی انار بهشهر تاکنون شش جشنواره برگزار شده و فرآورده‌های این میوه بهشتی از قبیل: انار تازه، آش انار، رب انار و غذا‌های محلی در آن را به نمایش گذاشته‌ایم.» با این حال هنوز این استان از یک واحد صنایع تبدیلی هم محروم است. حقیقی با اشاره به اینکه ایجاد صنایع تبدیلی در استان ضرورتی انکارناپذیر است و ایجاد صنایع تبدیلی گامی برای کاهش ضایعات است، بیان می‌کند: «با توجه به اینکه ۶۰ درصد از انار بهشهر به صورت تازه‌خوری مصرف می‌شود، ۴۰ درصد مابقی به صورت سنتی به رب انار و دون انار محصولات دیگری که به صورت سنتی به دست می‌آید تبدیل و بخشی هم صادر می‌شود. از همین رو سود کمی عاید روستاییان می‌گردد.»
سودی که کام دلالان را شیرین می‌کند
با این تفاسیر می‌توان گفت: بیشتر سود حاصل از تولید انار و حتی فرآوری سنتی آن توسط روستاییان نصیب تجار و واسطه‌ها می‌شود، بنابراین برای توسعه فعالیت‌های باغداری در استان این وظیفه متولیان است که به ایجاد و توسعه صنایع تبدیلی فرآوری در استان توجه کنند. اتفاقی که نه تنها منجر به افزایش تولید و توسعه باغات می‌شود، بلکه با افزایش درآمد روستاییان و اشتغالزایی آن‌ها جلوی مهاجرت هم گرفته می‌شود و روستا‌ها خالی از سکنه نمی‌شود. لازم به ذکر است در حال حاضر به گفته خنجری، فرماندار بهشهر یک سرمایه‌گذار برای ایجاد واحد فرآوری در استان اعلام آمادگی کرده است که باید با حمایت از ورود چنین سرمایه‌گذارانی به توسعه باغات و رونق کشاورزی منطقه کمک کرد. در غیر این صورت فقط این کام دلالان است که شیرین می‌شود.
