سگهار در خواب هم نخواهد دید برچیده شدن صنعت هستهای ایران عزیزمان را، البته این سگ هار کینه شتری دارد و به همراه پدرانش! هر آنچه از ترور و تحریم تا جنگ و بمباران در چنته داشته رو کرده است و زمین و زمان را به هم میدوزد تا شاید ما را از مسیر تضمین رفاه عمومی یعنی توسعه صنعت پیشرفته هستهای منحرف و متوقف کند، اما زهی خیال باطل. اگر ایران اسلامی بیدی بود که با این بادها بلرزد نباید طی حداقل ۲۰ سال گذشته با قدرت و صلابت در این «صراط قویم» گام بر میداشت. مگر میشود خون دانشمندان هستهای را که پای این صنعت ریخته شده است تا رفاه مردم تأمین تضمین شود، نادیده گرفت؟! و کدام منطق و عقل قبول میکند سرکردههای شر و کثافت در دنیا بمب هستهای داشته باشند، اما دیگران را از داشتن صنعت صلحآمیز هستهای منع کنند؟ اگر دیگر کشورها به دلیل ترس، چنین ذلتی را پذیرفتهاند، جمهوری اسلامی ایران با قدرت مسیر توسعه صنعت هستهای خود را ادامه خواهد داد، باشد که دشمنان خشمگین شوند و از این خشم بمیرند!
اما صنعت هستهای چرا تا این حد مهم است؟ معمولاً با تبلیغ گسترده رسانههای رنگارنگ عصر حاضر، وقتی نام «صنعت هستهای» بر زبان میآید، ذهن اغلب مردم ناگهان به سمت جدالهای دیپلماتیک جهانی میرود، همان جدالهایی که ابتدا سعی داشتند از طریق آن «پیچ و مهرههای» صنعت هستهای ما را باز کنند، اما به در بسته خوردند ولی کمتر به این نکته توجه میشود پشت این فناوری روز، چیزی یک رقابت علم و فنی و فراتر از آن رفاه انسان، استقلال اقتصادی و شرافت ملی نهفته است. در روزگاری که جهان با قانون جنگل اداره میشود و سازمانهایی که به منظور تحمیل هژمون رژیم امریکا و برخی کشورهای شمال به کشورهای جنوب شکل گرفته است، در جریان حمله وحشیانه سگ نگهبان رژیم امریکا به کشورمان، کر و کور و لال شدند و جرئت نکردند حتی زبانی چنین جنایتی را محکوم کنند. در چنین جهانی، ایران اسلامی با تکیه بر همت دانشمندان مؤمن و وطندوست همچون شهید دکتر مجید شهریاری، نه تنها این فناوری را بومیسازی کرده، بلکه با وجود جنگ، تحریم، تهدید و ترور، آن را به بخشی از ساختار مقاومت ملی بدل کرده است. این همان میراثی است که اکنون در تار و پود زندگی ایرانیان، چه در اتاق عمل و چه در زمین کشاورزی، جاری است و احدی نخواهد توانست مانع توسعه آن شود.
برخلاف تصور رایج، صنعت هستهای صرفاً تسلیحات نظامی نیست و حتی به نیروگاه و تولید برق هم محدود نمیشود. این صنعت، در دل خود فناوریهایی را پرورانده که تأثیر آنها در بخشهای مختلف زندگی، غیرقابل انکار است. از امنیت غذایی تا درمان بیماریهای صعبالعلاج، از بهینهسازی فرایندهای صنعتی تا توسعه زیرساختهای ارتباطی، همه و همه بهنوعی با فناوریهای هستهای درآمیختهاند. بنابراین صنعت هستهای، نه تنها ابزاری برای تولید انرژی، بلکه زیرساختی برای رفاه عمومی و توسعه پایدار است. بخش عمدهای از کاربردهای شناختهشده فناوری هستهای در حوزه پزشکی است. تولید رادیوداروها برای تشخیص و درمان سرطان، کنترل عملکرد اندامهای حیاتی، اسکنهای پیشرفته مغزی و قلبی، همه مرهون پیشرفت در صنعت هستهای است. ایران عزیزمان، بهعنوان یکی از تولیدکنندگان اصلی رادیودارو در منطقه، موفق شده با اتکا به توان داخلی، رادیوداروهای استراتژیک همچون Tc- ۹۹m را تولید کند، دارویی که در تشخیص ۸۰ درصد از بیماریهای پرتوشناسی نقش حیاتی دارد. همچنین با وجود تحریمها، دانشمندان ایرانی توانستهاند زنجیره تأمین داخلی رادیوداروها را حفظ کرده و نیاز بیماران را بدون اتکا به واردات پاسخ دهند. این موفقیت، نه تنها در خدمت بیماران، بلکه نمادی از تابآوری علمی و اقتصادی کشورمان است.
شاید عجیب به نظر برسد، اما دانش هستهای در کشاورزی نیز حرفهای زیادی برای گفتن دارد. ایزوتوپهای پایدار و پرتودهی مواد غذایی، نقش مهمی در حفظ امنیت غذایی دارند. پرتودهی موجب نابودی باکتریها و آفات میشود، بدون آنکه طعم یا خواص مواد غذایی را تغییر دهد. همچنین با استفاده از فناوری هستهای، میتوان به اصلاح بذرها، افزایش مقاومت گیاهان در برابر آفات و ارتقای کیفیت محصولات کمک کرد. ایران اسلامی، با بهرهگیری از این دانش، موفق شده است در تولید محصولات سالمتر و با ماندگاری بیشتر گامهای بلندی بردارد. از سوی دیگر، پرتودهی به بذرها برای افزایش راندمان کشاورزی و کاهش وابستگی به سموم شیمیایی، مسیری است که به کشاورزی پایدار و سلامت جامعه منتهی میشود. در صنایع بزرگ و کوچک، کنترل دقیق واکنشها، تست کیفیت مواد، شناسایی ترکهای میکرونی در تجهیزات، و افزایش بهرهوری، از جمله کارکردهای فناوری هستهای است. با تکنیکهای نوترونی و پرتوزایی کنترلشده، امکان تشخیص سریع و بدون تخریب قطعات وجود دارد. همچنین در حوزه محیط زیست، فناوری هستهای ابزارهایی کارآمد برای سنجش و پایش آلایندهها فراهم میکند. با استفاده از ایزوتوپهای خاص، میتوان منابع آلودگی را ردیابی و در جهت پاکسازی آن اقدام کرد.
صنعت مخابرات و فناوری اطلاعات نیز از فناوری هستهای بیبهره نیست. بهویژه در دقتیابی زمانی و مکانی، تولید ساعتهای اتمی و تجهیزات با دقت بالا، فناوریهای هستهای نقش پشتپرده، اما کلیدی دارند. در آیندهای نهچندان دور، ارتباطات کوانتومی و امنیت اطلاعات نیز بهشدت به بهرهگیری از دستاوردهای این صنعت وابسته خواهد بود. از طرفی در جهانی که امنیت انرژی یکی از محورهای رقابت قدرتهاست، انرژی هستهای بهعنوان گزینهای کمکربن، ارزان و پایدار، اهمیت مضاعفی یافته است. با بهرهبرداری از نیروگاههای هستهای و توسعه برنامهریزیشده ساخت نیروگاههای جدید، ایرانمان میتواند بخشی از بار مصرف انرژی فسیلی را کاهش داده و به سمت انرژی پاک حرکت کند. این مسئله، نه تنها از منظر محیط زیستی و اقتصادی مهم است، بلکه کشورمان را در آیندهای پرچالش، در جایگاه کشوری با امنیت انرژی بالا قرار میدهد، موقعیتی که بسیاری از کشورهای منطقه از آن بیبهرهاند.
اقتصاد کشورمان برای عبور از چالشهای ساختاری، نیازمند پیشرانهایی است که هم درونزا باشند، هم مزیت رقابتی داشته باشند، هم قدرت بازدارندگی ایجاد کنند. فناوری هستهای دقیقاً چنین ویژگیهایی دارد؛ صنعتی که بر پایه دانش و فناوری پیشرفته بنا شده و بهواسطه پیچیدگی بالا، امکان واردات صرف یا مونتاژ آن وجود ندارد. بنابراین هر گام پیشرفت در این عرصه، معادل خلق یک زنجیره فناوری مستقل است. از دل توسعه هستهای، دهها شرکت دانشبنیان جوان و چابک سر برآوردهاند، شرکتهایی که در تولید تجهیزات پرتودارو، سیستمهای خلأ، آلیاژهای ویژه، تجهیزات نوترونی و حتی شتابدهندههای ذرات نقشآفرینی میکنند. این شرکتها نه تنها اشتغال ایجاد کردهاند، بلکه توان صادرات خدمات فنی را نیز به دست آوردهاند.
در حقیقت، صنعت هستهای از جمله معدود عرصههایی است که کشورمان در آن از واردکننده به صادرکننده دانش تبدیل شده است. در چنین حالتی طبیعی است با وحشیگری سگ هار و صاحب تروریست آن نمیتوانند با بمباران و جنگ و ترور مسیر رو به رشد این صنعت بهروز را متوقف کنند. در عصری که آینده از آنِ کشورهایی است که علم را به ابزار قدرت، رفاه و امنیت بدل میکنند، صنعت هستهای برای ایران ما فقط یک فناوری نیست، بلکه منشور عزت، عقلانیت و پیشرفت است. با تداوم این مسیر و حفظ استقلال علمی در این حوزه، ایران میتواند ضمن کاهش وابستگیها، رفاه عمومی را ارتقا داده و جایگاه منطقهای خود را تثبیت کند. بنابراین صنعت هستهای، نه سلاح که سپر ماست، نه جنگافزار که ابزار زندگی و نه آرزویی محال، بلکه حقیقتی محققشده است.