سرویس سبک زندگی جوان آنلاین: کار در ایران و تمام جهان تعاریفی دارد. تعریف جهانی کار در فیزیک به معنای انرژیای است که توسط یک نیروی در حال اثر طی یک فاصله انجام میشود. یعنی وقتی جابهجایی انجام میشود و نیرویی برای آن صرف میشود. در دانشنامه آزاد آمده است که کار نخستین بار به وسیله ریاضیدان فرانسوی با نام گاسپارد-گوستاو کوریولیس در سال ۱۸۳۰ به کار برده شده است. در همین دانشنامه آمده است که کار یا شغل یا پیشه نیز به فعالیتی منظم گفته میشود که در ازای دریافت پول انجام میشود.
ولی ممکن است کار برای هرکدام از ما تعریف منحصربهفردی داشته باشد. کار برای هرکدام از ما تداعیکننده چیزی یا چیزهایی است که به آن میگوییم کار.
هرکسی تعریفی از کار دارد
ممکن است یک شخص به کار در ادارهای که هر روز برای دریافت حقوق ماهانه مراجعه میکند بگوید کار. ممکن است خانمی خانهدار به پختن و روبیدن که هر روز در خانه انجام میدهد بگوید کار. ممکن است شخصی که کار اجتماعی برای انجامدادن ندارد و برای سرگرمکردن خود به پارکی میرود، به پارکرفتن خود بگوید کار. ممکن است کودکی که هر روز پس از بیدار شدن به دستور مادر به دستشویی میرود تا صورتش را بشوید این شستن را بزرگترین کار خود بداند و...
خلاصه هرکسی در هر جایی از این هستی کاری دارد که خود را با آن همهویت میداند. کار هر تعریفی که داشته باشد، مهم است زیرا بزرگان تاریخ و دین هم دربارهاش بسیار گفتهاند، بهویژه که برای امرار معاش صورت بگیرد. در اینباره تحقیقات فراوانی انجام شده است و منابع مختلفی در رسانههای مختلف از آنها نام بردهاند. برای نمونه برخی از روایات در اینباره آمده است که ما در این نوشته برخی از آنها را ذکر میکنیم.
ارج و قرب کار و تلاش در احادیث و روایات
پیامبر اسلام (ص) فرموده است: کار کردن برای کسب روزی حلال بر هر زن و مرد مسلمان واجب است. همچنین حدیث دیگری از پیامبر اسلام نقل شده است که میفرماید: بعضی از گناهان به وسیله نماز و صدقه هم آمرزیده نمیشوند. سؤال شد یا رسولالله! پس چه چیز موجب آمرزش آن است؟ فرمود: جدیت و تلاش در طلب معیشت. این روایت نیز منصوب به پیامبر بزرگوار اسلام است که: در پی روزی و نیازها، سحرخیز باشید؛ چراکه حرکت در آغاز روز، [مایه]برکت و پیروزی است. درباره روزی و تلاشی که با کار کردن به دست میآید، از امام هشتم شیعیان نقل است که میفرماید: هرکس به رزق و روزی کم از خدا راضی باشد، خداوند از عمل کم او راضی خواهد بود؛ و این روایت را نیز به نقل از ایشان گفتهاند که: کسی که به دنبال روزی میرود تا آبروی خود و خانوادهاش را حفظ کند، اجر و پاداشش از رزمندهای که در راه خدا جنگ میکند؛ بیشتر است؛ و این حدیث نیز درباره پارسایی در کار از امام جعفر صادق (ع) روایت شده است: تو را به تقوای الهی و پارسایی و کوشش سفارش میکنم و بدان که کوششی که در آن پارسایی نباشد، سودی نمیدهد.
دلایل ما برای کارکردن چیست؟
هرکدام از ما برای پیدا کردن کار دلایلی داریم. برخی از ما مهمترین دلیلمان برای کار شاید درآمد و سودآوری آن باشد. اولویت اصلیمان پولی است که از آن درمیآوریم. شاید امروزه با توجه به مشکلات اقتصادی در جوامع بشری، بسیاری از ما به نخستین چیزی که فکر میکنیم، درآمد آن باشد. به خاطر همین حتی وقتی میخواهیم رشتهای را برای تحصیل انتخاب کنیم از همان ابتدا به درآمدی که میتوانیم در آینده از آن به دست بیاوریم فکر میکنیم. بیشتر ما حتی پیش از آنکه در دانشگاه رشته مورد نظرمان را دنبال کنیم از همان ابتدای دبیرستان با صلاحدید پدر و مادرمان رشتهای را برای تحصیل انتخاب کردهایم که در آینده پولزا باشد. این دسته از پدر و مادرها برای انتخاب رشته فرزندشان حتی از نخستین سال دبیرستان به این میاندیشند که فلان رشته در آینده فلان درآمد را خواهد داشت یا نه؟ این دسته از پدر و مادرها درواقع با طرز تفکر مادی، رشته تحصیلی خود و زمینه کاری آینده فرزند خود را بنا میکنند.
درست است که تلاش برای به دست آوردن روزی حلال بسیار گفته شده است و ما هم در اینجا به نقل چند مورد از آنها پرداختیم، اما درباره طلب روزی و آنچه روزی ماست نیز روایتهای بیشماری وجود دارد که بسیاری از نگرانیهای ما را در اینباره برطرف میکند. پیامبر بزرگ اسلام فرموده است: «هرکس روزیای دارد که حتماً به او خواهد رسید. پس هرکس به آن راضی شود، برایش پربرکت خواهد شد و او را بس خواهد بود؛ و هرکس به آن راضی نباشد، نه برکت خواهد یافت و نه او را بس خواهد بود. روزی در پی انسان است، آنگونه که اجلش در پی اوست.»
درست است که تلاش بسیار مهم است و باید برای به دست آوردن روزی کار کرد ولی این پرسش مطرح میشود که به دستآوردن روزی به چه قیمتی؟ دانشآموزی که ناچار است از ابتدای جوانی پای درس و کاری بنشیند که ذرهای به آن علاقه ندارد و تا پیری باید آن را تحمل کند، آیا راه مناسبی برای تلاش در به دستآوردن روزی است؟
ما بسیاری از روایات را میخوانیم، بسیاری چیز درباره هر نکته و موردی از زندگیمان میدانیم، به پای نظردهی که میرسد، نظرات عالی و مفیدی ارائه میدهیم، اما همین که به پای زندگی خودمان میرسد خیلی وقتها از روی ترسهای مختلف، سازنده عمل نمیکنیم. شاید هم بدانیم که درست چیست، اما آن را پیاده نمیکنیم؛ درنتیجه از روی ترس تصمیمات نادرستی میگیریم. به طور مثال با اینکه عاشقانه فرزندانمان را دوست داریم، ولی به خاطر نگرانی از آیندهشان، وظیفه خود میدانیم که جلوی راه نادرستشان را بگیریم. مثلاً او را وادار میکنیم تا رشته پولسازی را انتخاب کند هرچند دوستش نداشته باشد. در اینمواقع شاید ندای قلبمان بارها در گوش دلمان نجوا کند و به ما تذکر بدهد ولی ما گوشمان به او نباشد و صدای بلندتر ترسهایمان را بیشتر بشنویم.
شاید نیاز به واکاوی دوباره درباره کارمان داشته باشیم. هرچه باشد هرکدام از ما کاری برای انجام دادن داریم.