عليرضا محمدي
30 سال پيش در چنين روزهايي جبهه‌هاي جنگ در تب و تاب عملياتي به سر مي‌بردند كه يكي پس از ديگري با نام كربلا در نقاط مختلف به انجام مي‌رسيدند، سلسله تك‌هاي كربلاي6 تا 10 كه در بازه زماني چهار ماهه از دي ماه 65 تا ارديبهشت 66 تداوم يافتند. هرچند كه نبايد اين تك‌ها را لزوماً يك طرح به هم پيوسته و منسجم تلقي كرد و در واقع هر كدام هدف خاصي را دنبال مي‌كردند، اما به نوعي مي‌توان گفت تمامي آنها متأثر از شرايط پيش آمده در عمليات كربلاي5 بودند و شايد به همين دليل نيز نام كربلا بر آنها گذاشته شد. در اين گزارش نگاهي گذرا به كربلاهايي خواهيم انداخت كه زير سايه كربلاي5، كمتر به آنها پرداخته شده است.
كربلاي6اين عمليات تنها چهار روز پس از آغاز عمليات كربلاي5 در غرب و شمال سومار در تاريخ 23 دي ماه 65 شروع شد. هرچند هدف از انجام آن آزادسازي ارتفاعات منطقه و پاسخ به شرارت‌هاي دشمن در بمباران مناطق مسكوني اعلام شده بود، اما كربلاي6 بر آن بود تا از شدت آتش دشمن در منطقه عملياتي شلمچه و كربلاي5 بكاهد و همين طور از فرصت پيش آمده از نقل و انتقال واحدهاي زرهي دشمن به منطقه عملياتي شلمچه استفاده كند و بر پيروزي‌هاي خود بيفزايد.
طي اين عمليات تلاشي هم در جهت آزادسازي نفت‌شهر صورت پذيرفت كه البته موفق نبود و اين شهر تا پايان جنگ در اشغال دشمن باقي ماند. اما چون توجه عمده دشمن به منطقه شلمچه و عدم از دست دادن بصره معطوف شده بود، رزمندگان ارتشي از لشكرهاي 21 حمزه، 77 خراسان، 84 خرم‌آباد و... توانستند موفقيت‌هاي چشمگيري به دست آورند و ارتفاعات 249، 241، 289، 252، 306 و... را به تصرف درآورند. كربلاي 6 همواره زير سايه كربلاي5 باقي ماند، اما تأثيراتش در دو پاره كردن قواي دشمن و پيروزي‌هايي كه در شلمچه و پنج ضلعي پيش آمد، ماندگار بود.
كربلاي7 اين عمليات در حالي در تاريخ 12 اسفند ماه 1365 آغاز شد كه جنگ در جبهه‌هاي جنوب در تداوم عمليات كربلاي5 همچنان ادامه داشت و كنار درياچه ماهي به قتلگاه بعثي‌ها تبديل شده بود. بنابراين بعثي‌ها سعي كردند با شعله‌ور كردن جنگ شهرها و نيز هجوم به شريان اقتصادي كشور در خليج فارس و مناطق ديگر، از شدت شكست خود بكاهند. از اين رو لازم بود رزمندگان عملياتي را در مناطق ديگر انجام داده و توجه دشمن را به سوي خود معطوف سازند.
لشكر 64 اروميه ارتش يگان اصلي عمل‌كننده بود كه طي عمليات كربلاي10 موفقيتي كم‌نظير كسب كرد. آزادسازي ارتفاع 2519 در حاج عمران كه پيشتر برخي از گردان‌هاي سپاه موفق به انجام آن نشده بودند، يكي از موفقيت‌هاي لشكر 64 به شمار مي‌رود كه سال‌ها پس از اتمام جنگ نيز از آن به نيكي ياد مي‌شود. به هر روي كربلاي7 نيز در تعاقب عمليات كربلاي5 و تحت تأثير آن انجام گرفت.
كربلاي8 با فرا رسيدن نوروز سال 66 در حالي كه عمليات كربلاي5 به اتمام رسيده بود، بيم آن مي‌رفت كه دشمن بار ديگر به مواضع تصرف شده رزمنده‌ها در شرق بصره پاتك بزند و دستاوردهاي كربلاي5 كه با تقديم شهداي بسياري حاصل آمده بود، به خطر بيفتد. به همين خاطر عمليات كربلاي8 در بامداد هجدهم فروردين ماه 1366 در همان منطقه عملياتي كربلاي5 آغاز شد.
هدف از اين عمليات ضربه زدن به آن دسته از واحدهاي زرهي و پياده دشمن بود كه در منطقه عملياتي تجمع كرده بودند و بايد با وارد كردن تلفات و خساراتي به آنها، مواضع اشغال شده در كربلاي5 تحكيم مي‌شد. نهاد عمل‌كننده در اين عمليات سپاه پاسداران بود كه توانست خسارات بسياري به تيپ‌هاي زرهي دشمن در منطقه شرق بصره وارد كند. كربلاي8 در واقع دستاوردهاي كربلاي5 را ثبيت كرد و قدرت عمل نيروهاي ايراني را بار ديگر به رخ دشمن كشاند. كارشناسان از كربلاي8 با عنوان «ارزيابي توان دفاعي عراق در شرق بصره» ياد مي‌كنند.
كربلاي9 در حالي كه عمليات كربلاي8 هنوز در جبهه جنوبي ادامه داشت، عمليات كربلاي9 در تاريخ 20 فروردين ماه 1366 در محور سرپل ذهاب و قصرشيرين آغاز شد. انگار كه زمان به عقب برگشته باشد، همان طور كه عمليات كربلاي6 سعي مي‌كرد از شدت آتش دشمن در منطقه عملياتي كربلاي5 بكاهد، اين بار نيز كربلاي9 مي‌خواست با گشودن جبهه جديدي، از رزمندگان حاضر در كربلاي8 پشتيباني كند.
در اين عمليات نسبتاً محدود، رزمندگان به تنگه باباهادي حمله كردند و آن را به تصرف درآوردند. اين منطقه به لحاظ سوق الجيشي براي دشمن حائز اهميت بود، لذا بعثي‌ها سعي كردند با پاتك‌هاي متعدد تنگه باباهادي را پس بگيرند. در نهايت عمليات كربلاي9 علاوه بر تصرف ارتفاعات 542 و 400 و همين طور تنگه و پاسگاه باباهادي، باعث شد تا دشمن نتواند در منطقه عملياتي كربلاي8 نيروي تازه‌نفسي وارد كند و از نقل و انتقال دشمن براي كمك به نيروهاي درگير در شرق بصره جلوگيري به عمل آمد.
كربلاي10 نهايتاً عمليات كربلاي10 در اولين روزهاي ارديبهشت 1366 آغاز شد. يك بامداد چهارم ارديبهشت ماه 1366 زمان آغاز عمليات به ثبت رسيده است. البته در برخي از منابع نيز زمان انجام اين عمليات را واپسين روزهاي فروردين ماه اعلام كرده‌اند. به هر روي كربلاي 10 سعي داشت تا علاوه بر تصرف ارتفاعات مشرف به شهر ماووت عراق، پاسخي به شرارت‌هاي عراق در خليج فارس بدهد كه مقارن با انجام عمليات كربلاي5 بخش ديگري از جنگ نفتكش‌ها را در خليج فارس به راه انداخته بود.
عمليات كربلاي 10 كه آخرين عمليات تحت عنوان نام مقدس «كربلا» بود، در سه مرحله به انجام رسيد و تا دهم ارديبهشت ماه نيز ادامه يافت. در عمليات كربلاي 10 رزمندگان لرستاني لشكر 57 حضرت ابوالفضل(ع) حماسه‌ها آفريدند و در آخرين عمليات از سلسله عمليات‌هاي «كربلا» خوش درخشيدند.
