جوان آنلاین: در میان بازار‌هایی که پس از حمله اسرائیل به ایران با خروج سرمایه مواجه شدند، بازار سرمایه بیش از سایر بازار‌ها آسیب دید؛ بازاری که پیش از این نیز به دلیل مشکلات ساختاری مستعد ریزش بود. ارزش بازار سرمایه به ۱۰۰میلیارد دلار رسیده و بنیاد سست حمایت‌های دولتی، بازار را در شرایط هشدار قرار داده و بیم آن را ایجاد کرده است که بازار سرمایه در رکود فرسایشی غرق شود. بازار سهام پس از بازگشایی اخیر از ارتفاع ۲میلیون‌و ۹۷۰هزار واحدی تاکنون ریزشی ۳۲۰هزار واحدی را تجربه کرده و در معاملات روز چهارشنبه ۱۸ تیر در ارتفاع ۲میلیون‌و ۶۵۰هزار واحد قرار گرفت. به رغم حمایت حقوقی‌ها، ترافیک سهامداران در صف فروش سنگین است. همزمان با این فضای منفی در بازار سرمایه، سایر بازار‌های مالی از جمله سکه و دلار هم با کاهش قیمت همراه شدند تا کورس نزول بازار‌ها را در دومین هفته بعد از آتش‌بس تکمیل کنند.
پس از آنکه قیمت دلار به ۹۲هزار تومان رسیده بود در معاملات روز چهارشنبه ۱۸ تیر حدود ۸۶هزار تومان قیمت گذاری شد. همچنین طلا نیز به کانال ۶میلیون تومان عقب نشینی کرد. طلای ۱۸عیار با افت ۳درصدی، معادل ۲۰۶هزار تومان، به قیمت ۶میلیون‌و۹۳۲هزار تومان رسید. قیمت انواع سکه نیز سقوط و نیم‌سکه بیشترین افت را ثبت کرد. در معاملات روز چهارشنبه سکه امامی با افت ۳درصدی، معادل ۲میلیون‌و۴۹۰هزار تومان، به ۷۷میلیون‌و۱۰۰هزار تومان رسید. سکه بهار آزادی نیز ۷/۲درصد کاهش یافت و با افت یک‌میلیون‌و۸۹۰هزار تومانی، در قیمت ۷۰میلیون‌و۴۰۰هزار تومان معامله شد. نیم‌سکه با بیشترین کاهش روزانه در بازار سکه، ۸/۵ درصد افت را تجربه کرد و با کاهش ۲میلیون‌و۴۰۰هزار تومانی، به ۴۱میلیون‌و۳۰۰هزار تومان رسید. ربع‌سکه نیز با افت ۱/۴ درصدی (یک‌میلیون تومان)، به ۲۴میلیون‌و۳۰۰هزار تومان و سکه گرمی با کاهش ۴/۱ درصدی (۲۰۰هزار تومانی)، به ۱۴میلیون‌و۳۰۰هزار تومان رسید. بر این اساس تمام صندوق‌های طلا در محدوده منفی معامله شدند و خروج پول از صندوق‌های طلا شدت گرفت.
حمایت‌های ناقص از بورس
همه چیز برای رشد بورس مهیاست. بسیاری از کسانی که فروشنده هستند به خوبی می‌دانند قیمت‌ها در کف تاریخی قرار دارد، اما مشکل اصلی این است که در شرایطی که ریسک جنگ از بین نرفته، خبری از حمایت‌های تمام عیار نیست. بعد از تشدید بحران در بازار سهام و افزایش فشار‌های رسانه‌ای و کارشناسی، نهایتاً وزارت امور اقتصادی و دارایی و سازمان بورس در جلساتی فشرده با بانک مرکزی، خط اعتباری ۶۰هزار‌میلیارد تومانی را برای حمایت از بازار سرمایه مصوب کردند، اما اول اینکه این تصمیم دیرهنگام، دوم سازوکار اختصاص خط اعتباری نامشخص و سوم اینکه سایر سیاست‌های اتخاذ شده از جمله افزایش دامنه صندوق‌های اهرمی اشتباه بوده است. یکی از موضوعات کلیدی که در تحلیل وضعیت فعلی بازار بورس مطرح است، نه صرفاً میزان منابع حمایتی، بلکه زمانبندی، شفافیت اجرا و اعتمادسازی در اجراست. فعالان بازار معتقدند بازار به‌جای تزریق منابع مقطعی، نیازمند برنامه‌ای روشن برای تثبیت وضعیت بازار سهام است، همچنین دیگر مسئله مبهم این است که خط اعتباری تخصیص داده‌شده به‌چه شیوه‌ای وارد بازار خواهد شد.
ظرفیت بالای بازار سهام برای رشد
سرخ‌پوشی بیش از ۹۰درصد از نماد‌های بازار از شرایط منفی حاکم بر داد و ستد‌ها حکایت می‌کند. رضا قاسمی، کارشناس بازار سرمایه درباره دلایل ریزش متوالی بورس به «جوان» گفت: حقوقی‌ها به رغم حمایت‌های متعدد حریف فروشنده‌ها نیستند.
وی با اشاره به ریسک سیاسی در بورس گفت: بازار سرمایه پیش از جنگ نیز درگیر ابهامات و مشکلات فرسایشی بود که با وقوع جنگ و حمله اسرائیل علیه ایران این ریسک نیز به سایر مشکلات بازار اضافه شده است. قاسمی با اشاره به اقدام سیاستگذار برای تعطیلی بورس در جنگ ۱۲ روزه گفت: این اقدام روشی برای مدیریت انتظارات در شرایط جنگی است که در بسیاری از کشور‌های درگیر جنگ اعمال شده، اما آنچه بورس به آن نیازمند است اتخاذ سیاست‌های تمام عیار و همه جانبه است. این کارشناس بورس اقدام دولت برای اختصاص ۶۰هزار‌میلیارد تومان در حمایت از بازار سرمایه را مستلزم اتخاذ سایر سیاست‌های حمایتی دانست و گفت: گزارش‌های ماهانه و P/E جذاب و قرار گرفتن در فصل مجامع و تقسیم سود بهترین نقطه برای ورود بود، اما مشکل اصلی آنجاست که با بازار پنیک شده مواجه هستیم، اما خبری از حمایت‌های تمام‌عیار نیست. قاسمی با بیان اینکه در بورس اعتماد قربانی وعده‌ها شده است، افزود: در صورتی که ریسک‌های سیاسی فروکش کنند، بازار سهام ظرفیت رشد بالایی خواهد داشت. در غیر این صورت، نرخ بالای اوراق به تداوم ورود پول حقیقی به صندوق‌های درآمد ثابت خواهد انجامید. علیرضا فروتن، کارشناس بازار سرمایه نیز گفت: شرایط بازار سرمایه طی هفته‌های گذشته تحت تأثیر عوامل مختلف داخلی و خارجی، دچار بی‌ثباتی و کاهش نقدینگی شده است. بخشی از این بحران ناشی از فضای روانی منفی در پی تحولات منطقه‌ای و برخی تصمیمات فوری در حوزه سیاستگذاری بوده است.
وی افزود: کاهش اطمینان سهامداران حقیقی نسبت به آینده و نبود سیگنال‌های روشن حمایتی از سوی دولت، موجب شده جریان ورود نقدینگی به بازار به طور محسوسی کند شود. علاوه بر این موارد، کمبود اطلاعات دقیق درباره برنامه‌های حمایتی دولت و فضای شایعه پراکنی نیز نقش پررنگی در وضعیت فعلی داشته است.
این استاد دانشگاه ضمن اشاره به تجربه کشور‌های مختلف در مدیریت بازار سرمایه اظهار کرد: شفافیت و اعلام صریح سیاست‌های اقتصادی، مهم‌ترین ابزار بازسازی اعتماد و آرامش میان سرمایه‌گذاران است. بسته‌های حمایتی هدفمند برای صنایع شاخص بورس، تسهیل صدور مجوز‌های تأمین مالی از طریق بازار سرمایه و تقویت صندوق‌های تثبیت می‌تواند تأثیر مستقیمی بر جلوگیری از تعمیق رکود داشته باشد. فروتن تأکید کرد: یکی از اقداماتی که می‌تواند در کوتاه‌مدت مؤثر واقع شود، انتشار مرتب تحلیل‌های کارشناسی و عملکرد شرکت‌ها از سوی نهاد‌های رسمی بازار است تا سهامداران بتوانند بر پایه داده‌های واقعی تصمیم‌گیری کنند. به گفته وی، اصلاح مقررات محدودکننده، تسهیل ورود و خروج سرمایه نیز از دیگر الزامات بهبود وضعیت بورس است. فروتن توصیه کرد که فعالان بازار سرمایه مدیریت ریسک را در اولویت بگذارند و تصمیمات خود را صرفاً بر مبنای شایعات یا فضای هیجانی اتخاذ نکنند. همچنین پیشنهاد داد دولت با برگزاری نشست‌های خبری منظم و تشریح برنامه‌های حمایتی، زمینه را برای بازگشت فضای اعتماد در بازار سرمایه فراهم کند تا شاهد رونق مجدد در ماه‌های آینده باشیم. هرچند طی دو هفته اخیر، عملکرد سازمان بورس و دیگر نهاد‌های اقتصادی، استقبال از بازار سهام را به حداقل رسانده است، اما ارزندگی نسبی طلا و سهام و اقدامات حمایتی دولت می‌تواند پول‌های سرگردان را به گردونه دادوستد‌های بازار سرمایه بازگرداند. کارشناسان تأکید دارند در صورتی که سیاست‌های منفعلانه اقتصادی درباره بورس ادامه داشته باشد، صندوق‌های طلا می‌تواند محلی امن برای سرمایه گذاران باشد.
