جوان آنلاین: ارتش هند روز شنبه مدعی شد که نیروهای ارتش پاکستان در منطقه مرزی، اقدام به تیراندازی مجدد به سمت نیروهای هندی کردهاند و البته این تیراندازی هیچگونه کشته یا زخمی برجای نگذاشت. وزیر سابق خارجه پاکستان در یک سخنرانی در واکنش به تصمیم هند درباره تعلیق معاهده توزیع آب رود سند هشدار داده که با «راهاندازی خونآبه هندیها» کار دهلینو را تلافی خواهد کرد، ولی نشانههای جدی وجود دارد که دو قدرت هستهای جنوب آسیا، به دنبال تصاعد بحران نیستند.
دیروز، دومین روز تنش بین هند و پاکستان بعد از حادثه تروریستی در منطقه پهلگام کشمیر بود؛ رویدادی که ۳۴ کشته و زخمی برجای گذاشت و گروه تحت نام «جبهه مقاومت» که به عنوان یک شاخه نیابتی از شبهنظامیان «لشکر طیبه» پاکستان شناخته میشود، مسئولیت این حمله را بر عهده گرفت. مرز آتاری- واگا بین دو طرف بسته شد، دهلینو انگشت اتهام به سمت اسلامآباد گرفته، معاهده آبی ۶۵ ساله (رودخانه سند) را تعلیق کرد، مستشاران نظامی پاکستان را اخراج کرده و دیپلماتهای پاکستانی در دهلی را کاهش داده است. اسلام آباد نیز در واکنش، اقدامات هند را خصمانه و اتهامات همسایه خود را بیاساس دانسته، حریم هوایی خود را به روی هواپیماهای مسافری هند بست و شورای امنیت ملی پاکستان نیز دراینباره جلسه اضطراری تشکیل داد؛ اقداماتی که آتش تنش بین دو طرف را افزایش داده است. خواجه محمد آصف، وزیر دفاع پاکستان اعلام کرد که حمله پهلگام ساختگی و برنامهریزی شده بوده و تأکید کرده که اسلامآباد هیچ نقشی در فعالیت گروههای مسلح در منطقه کشمیر تحت کنترل هند ندارد. وی با هشدار درباره عواقب جنگ دو قدرت هستهای افزود: پاکستان هیچ ارتباطی با گروههای کشمیری یا اتفاقاتی که آنجا رخ میدهد، ندارد. ما مطلقاً هیچ ارتباطی با هیچ گروه مسلحی در آن منطقه نداریم. دیروز همچنین «بیلاوال بوتو زرداری»، وزیر سابق خارجه پاکستان در یک سخنرانی در منطقه «سوکور» در استان زادگاهش، سند از بابت تصمیم هند برای معلق کردن «معاهده آب سند» که چندین دهه قدمت داشته هشدار داد و گفت «اگر آب رود سند قطع شود خون آنها در این رود جاری خواهد شد.» زرداری در این سخنرانی که شبکه تلویزیونی «ژئو تیوی» نیز آن را پخش کرد، گفت: «رود سند به ما تعلق داشته و همچنان نیز تعلق خواهد داشت. یا آب ما در این رودخانه جاری خواهد شد یا خون آنها در آن جاری خواهد شد.»
در حالی که «شهباز شریف» نخستوزیر پاکستان در مراسمی که در آکادمی نظامی در ابوتآباد برگزار شد، گفته که پاکستان برای شرکت در هرگونه تحقیق بیطرفانه، شفاف و قابل اعتماد آماده است، به نظر میرسد دو طرف در مسیر رویارویی نظامی با همدیگر قدم برنمیدارند. تنشهای هند و پاکستان، که ناشی از مسائل تاریخی، به خصوص مسئله کشمیر است، از سال ۱۹۴۷ منجر به چندین درگیری نظامی، از جمله درگیریهای نظامی سالهای ۱۹۴۷، ۱۹۶۵، ۱۹۷۱ و ۱۹۹۹ شده است. در حالی که هر چهار تنش بین دو طرف، منجر به درگیری نظامی بین آنها شده که آخرین آن به جنگ کارگیل در سال ۱۹۹۹ برمی گردد، آزمایشهای هستهای دو کشور در سال ۱۹۹۸، محیط استراتژیک بین هند و پاکستان را به شکلی تغییر داده که دو طرف از تصاعد درگیری با یکدیگر خودداری کردهاند. هرچند دوطرف جنگ کارگیل را با تلفات بالا پشت سر گذاشتند تا جایی که پاکستان تأیید کرد که ۴ هزار نیرویش کشته شدهاند، ولی همین جنگ خطرات مرتبط دو همسایه مسلح به سلاح هستهای را برجسته کرد، چیزی که به خویشتنداریهای دو طرف طی ۲۶ سال گذشته منجر شده است. طی دو دهه گذشته، به ویژه پس از حمله اوری در سال ۲۰۱۶ و پولواما- بالاکوت در سال ۲۰۱۹، هند با انجام حملات دقیق و حملات هوایی علیه اهداف مظنون تروریستی در پاکستان، مسیر تهاجمیتری را در پیش گرفت که میتوانست واکنش نظامی متعارف پاکستان را به دنبال داشته باشد ولی دو کشور پس از تلافی محدود و دیپلماسی، از لبه پرتگاه رویارویی تمامعیار عقبنشینی کردهاند. محمد عبدالرحمن دیروز در The Country Today با اشاره به تغییر محیط استراتژیک بین هند و پاکستان بعد از آزمایشهای هستهای سال ۱۹۹۸، نوشت: «بازدارندگی هستهای همچنین بر تصمیمگیریهای سیاسی و نظامی تأثیر میگذارد. تصمیمگیرندگان مجبورند فراتر از میدان نبرد نگاه کنند و افکار عمومی جهان، ویرانی اقتصادی و فاجعه انسانی را در نظر بگیرند.» او تأکید میکند که «با بینالمللی شدن درگیری بین هند و پاکستان، تسلیحات هستهای بازیگران دیگری مانند ایالات متحده، چین و سازمان ملل را نیز به میدان میآورند که معمولاً متجاوزان را به سمت خویشتنداری سوق میدهند.» در جریان تنش سه روز گذشته میان هند و پاکستان، دونالد ترامپ رئیسجمهور امریکا ابراز امیدواری کرد هند و پاکستان از طریق دیپلماسی اختلافاتشان را حل کنند. فیصل بن فرحان، وزیر خارجه عربستان سعودی برای میانجیگری اعلام آمادگی و با همتایان پاکستانی و هندی خود رایزنی کرد تا مانع تصاعد تنش شود. عبدالرحمن، هرچند خطرات تسلیحات هستهای را رد نمیکند ولی میگوید که «ثبات استراتژیک تحت بازدارندگی هستهای از سال ۱۹۹۹ تاکنون مانع از درگیری مستقیم شده است.»