جوان آنلاین: تک نرخی شدن ارز ضرروتی است که تقریبا همه دولت‌ها تا کنون به آن تاکید داشته اند، اما در عمل نتوانسته اند آن را محقق کنند. بیان اهمیت تک حذف تعدد نرخ ارز پیچیده نیست؛ در شرایطی که ارز چندنرخی است، قاعدتا نمی‌توان انتظاری از شفافیت، کاهش رانت و پیش بینی پذیر بودن اقتصاد را داشت.
از دلار فرزین تا دلار توافقی
در طول سال‌های گذشته شاهد قیمت‌های مختلف برای ارز بودیم، اما هم اکنون نرخ ارز به ۷ رقم و با در نظرگرفتن تتر و طلا به ۷۱ هزار و ۲۰۰ و ۷۸ هزار تومان نیز رسیده است. یکی از نرخ‌های دلار در حال حاضر نرخ دلار موسوم به فرزین با قیمت ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان است. رقم دیگر به دلار بودجه ۱۴۰۴ باز می‌گردد که در آن سیاستگذار نرخ دلار ۳۸۵۰۰ را در نظر گرفته است. نرخ دلار تسعیر بانک‌ها نیز هم اکنون ۴۵ هزار است.
اما نرخ دیگر به دلار نیمایی بازمی گردد که در حال حاضر ۵۱ هزار و ۷۵۰ تومان است. قیمت ۵۳ هزار و ۲۰۰ قیمتی دیگر است که برای اسکناس مبادله نرخ گذاری شده است. نرخ دیگر مربوط به دلار آزاد است که در معاملات امروز به ۷۰ هزار و ۶۰۰ تومان رسید.
تنوع نرخ دلار به اینجا محدود نمی‌شود و هم اکنون نرخ دلار توافقی به ۶۱ هزار تومان رسیده است. تسنیم امروز در گزارشی اعلام کرد که نرخ‌های خرید و فروش دلار در بازار توافقی حدود ۶۱ تا ۶۲ هزار تومان است و هیچ کسی در این بازار بالاتر از این نرخ‌ها خریدار ارز نیست.
بر اساس اعلام این خبرگزاری و به‌نظر بازرگانان واردکننده، به‌دلیل کشش‌های قیمتی بازار، امکان خرید ارز به‌نرخ‌های بیش از نرخ‌های مذکور وجود ندارد، چرا که با توجه به قیمت تمام‌شده اگر بیش از این اقدام به خرید کنند، نمی‌توانند کالای خود را به فروش برسانند.
برخورد دوگانه با مشکلات ارزی
رکوردشکنی در تنوع نرخ ارز در شرایطی است که عبدالناصر همتی، سکاندار وزارت اقتصاد پیش از این بار‌ها و بار‌ها به سیاست‌های ارزی دولت قبل انتقادات زیادی را وارد کرده بود. او در توییتی گفته بود: با حذف بازار متشکل ارزی، خارج‌کردن بخش عمده صرافی‌ها از گردونه معاملات اسکناس ارز و نرخ سازی دستوری با تفاوت ۵۰ درصدی بین نرخ نیما و بازار، کنترل نرخ ارز در بازار دشوار خواهد شد.
وزیر اقتصاد دولت چهاردهم که منتقد سیاست‌های ارزی در دولت سیزدهم بود در فضای مجازی تأکید داشت: جناب آقای رئیسی، آنچه که در بازار ارز و سکه می‌گذرد، بر خلاف نظر شما، فعالین اقتصادی را خیلی هم نگران کرده است و شکی در تأثیر مستقیم منفی آن در زندگی و معیشت مردم نیست. همتی همچنین می‌گفت: وقتی خود دولت شمش طلا را با قیمت دلار ۶۳۵۰۰ تومان به فعالیت اقتصادی و مردم می‌فروشد، چگونه آن را عددسازی غیررسمی می‌خوانید؟
او همچنین با انتقاد از سیاست‌های ارزی دولت قبل گفته بود: «با ادعای تثبیت اقتصادی، نرخ ارز ترجیحی را در ۲۸۵۰۰ و نرخ نیما را در محدوده ۳۸ هزار تومان برای هر دلار ثابت نگه داشتید... نتیجه چه شد؟ در ماه‌های پایانی سال و ابتدای سال ۱۴۰۳ کل عقب ماندگی نرخ ارز بازار ناشی از تزریق دلار با نرخ پایین تر، با جهش ۳۰ درصدی به ۶۵ هزار تومان رسید. تداوم چنین سیاستی موجب تحریک حرکت‌های سفته بازانه، خروج سنگین سرمایه و فاصله گرفتن نرخ بازار با نرخ‌های تثبیتی می‌شود.»
این انتقادات در شرایطی است که هم اکنون نرخ دلار از کانال ۷۰ هزار تومان عبور کرده و در معاملات امروز به ۷۰ هزار و ۶۰۰ تومان رسید.
همتی ۲۳ آبان در حاشیه نشست هیات دولت در جمع خبرنگاران، گفته بود که در کنترل نرخ ارز موفق بوده ایم. او همچنین پیش از این دلیل گرانی ارز را انتظارات تورمی و مسائل ناشی از تنش‌های بین المللی دانسته بود و حالا این سوال پیش می‌آید که چرا باید سیاست‌های دوگانه در برخورد با چالش‌ها داشت. برخی معتقدند که بانک مرکزی، وزارت اقتصاد را در مورد برنامه بازار ارز ضربه فنی کرده است.
وزیر بهداشت نیز به تازگی از حذف ارز دارو در سال آینده خبر داده است. در این شرایط انتظار می‌رود تا سیاستگذار با مجموعه‌ای از تدابیر اقتصادی و سیاسی آستین همت را بالا زده و به اصلاح سیاست‌ها و از جمله مدیریت بازار ارز بیش از پیش اهتمام داشته باشد.
