سرويس بين‌الملل جوان آنلاين: با گذشت چند هفته از اعلام تصمیم امریکا برای پیوستن جامعه جهانی به ائتلاف دریایی در خلیج فارس، تاکنون صدای موافقی از سوی شرکای واشنگتن به گوش نرسیده است و این ائتلاف ضدایرانی، کما‌فی‌السابق از همان ابتدا شکست خورده است.
هرچند مقامات امریکایی مدعی هستند هدف از برنامه مذکور تقویت ثبات دریایی، تضمین عبور امن و تنش‌زدایی در آب‌های بین‌المللی در خلیج فارس، تنگه هرمز، تنگه باب‌المندب و دریای عمان است، اما شالوده این طرح برای مقابله با ایران طراحی شده است.
دولت امریکا در راستای فشار حداکثری و سیاست به صفر رساندن صادرات نفتی ایران، با تنش‌آفرینی به دنبال کشاندن ایران به میز مذاکره است، اما مقامات ایرانی بار‌ها اعلام کرده‌اند هیچ‌گونه مذاکره‌ای با دولت امریکا نخواهند داشت. هرچند ترامپ با بزرگ‌نمایی تهدید ایران، اعراب را دوشیده و میلیارد‌ها دلار تسلیحات به رژیم سعودی و امارات فروخته است، اما در پیشبرد برنامه جدید خود علیه تهران، راه دشواری در پیش خواهد داشت. امریکا پس از سرنگونی پهپاد پیشرفته خود به دست سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، به این باور رسید که هرگونه تهاجمی علیه ایران، منافع واشنگتن و متحدانش را به خطر می‌اندازد و به همین خاطر، گزینه‌های جایگزین را در دستور کار قرار داده است تا با تشکیل ائتلافی جهانی، تهران را تحت فشار قرار دهد.
در وضعیت کنونی کشور‌ها با دیدگاهی منفی نسبت به پیوستن به ائتلاف تحت رهبری امریکا و همراهی با سیاست‌های واشنگتن در خاورمیانه می‌نگرند و نشان‌دهنده این است که کشور‌ها دیگر حاضر به تبعیت از سیاست‌های واشنگتن نیستند. ادعای امریکایی برای حمایت از کشتیرانی در خلیج فارس درحالی است که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور امریکا اخیراً در سخنانی با بیان اینکه امنیت منطقه برای واشنگتن اهمیتی ندارد گفته که امریکا تانکر‌های زیادی در منطقه خلیج فارس ندارد. ترامپ حتی در ماجرای توقیف نفتکش انگلیسی توسط نیرو‌های ایرانی گفت که انگلیس باید خودش از نفتکش‌هایش محافظت کند. بنا بر این ادعا، می‌توان گفت ائتلاف دریایی واشنگتن قرار نیست نقش حفاظت از کشتی‌های تجاری و امنیت دریایی را برعهده بگیرد، بلکه تنها هدف این سناریوی جدید، مقابله با سیاست‌های نظامی ایران در منطقه است.
این نخستین بار نیست که واشنگتن برای رویارویی با ایران در پی ائتلاف‌سازی منطقه‌ای است؛ پیش از این هم در این زمینه تلاش‌هایی صورت گرفته، اما نتیجه‌ای در بر نداشته است. تلاش برای ایجاد ناتوی عربی و برگزاری نشست ورشو، در راستای ائتلاف نظامی برای تأمین امنیت در خلیج فارس، پروژه‌های شکست‌خورده واشنگتن در برابر ایران هستند. امریکا باز هم به بهانه تأمین امنیت دریایی، درصدد ائتلاف‌سازی علیه تهران است ولی این بار هم گوش شنوایی برای ادعا‌های کاخ سفید وجود ندارد.
استقبال نکردن متحدان
امریکا که در سیاست‌های ضدایرانی خود همواره روی متحدانش حساب ویژه‌ای باز می‌کند این بار نتوانسته به جز عربستان و امارات نظر دوستانش را برای پیوستن به ائتلاف کذایی خود جلب کند. ژاپن به عنوان یکی از متحدان واشنگتن که ماه گذشته دو کشتی حامل نفتش در دریای عمان دچار انفجار شدند، حاضر نیست در ائتلافی که علیه ایران طراحی شده، شرکت کند. هند هم اعلام کرده است به این ائتلاف وارد نخواهد شد، زیرا این اقدام سبب خواهد شد که به صورت مستقیم در مقابل ایران قرار گیرد.
رویکرد‌های خصمانه دونالد ترامپ در خروج یکجانبه از برجام و تلاش برای بی‌ثبات کردن صلح و امنیت جهانی از طریق جنگ تجاری و تشدید نظامی‌گری در مناطق مختلف جهان، سبب شده تا کشور‌ها در تبعیت از سیاست‌های کاخ سفید تجدیدنظر کنند.
اگر ترامپ در دو سال گذشته با متحدانش خوب تا می‌کرد، شاید ادعاهایش برای مقصر جلوه دادن ایران به تنش‌آفرینی در منطقه خریدارانی پیدا می‌کرد، اما یکجانبه‌گرایی ترامپ در عرصه بین‌المللی و ایجاد تنش با متحدان، به تیر به خودی امریکا در مواجهه با ایران و تلاش برای ائتلاف‌سازی علیه آن تبدیل شده است. متحدان امریکا می‌دانند تشکیل چنین ائتلافی در شرایط کنونی به صلاح نبوده و تنها به تشدید تنش‌ها در منطقه دامن می‌زند و در صورت اقدامات متقابل ایران برای به دست گرفتن امنیت آبراه‌های بین‌المللی در تنگه هرمز و باب المندب، انتقال نفت از منطقه مختل شده و چالش‌های اقتصادی فراوانی برای کشور‌های وابسته به نفت ایجاد خواهد کرد.
همچنین، قدرت و اقتدار نظامی که ایران از خود در برابر پاسخ به اقدامات خصمانه امریکا و انگلیس در هفته‌های اخیر نشان داده است، موجب شده تا ریسک پیوستن به چنین ائتلافی برای متحدان امریکا بسیار بالا باشد. بنابراین، احتمالاً مشارکت متحدان امریکا در ائتلاف جدید، تنها در حد ارائه خدمه و تجهیزات دریایی خواهد بود که در حال حاضر در آب‌های خلیج فارس حضور دارند. ناتوانی امریکا در پاسخ متقابل به سرنگونی پهپاد این کشور و همچنین ضعف انگلیس در برابر توقیف نفتکش خود در تنگه هرمز، نشان داد که غرب گزینه‌های محدودی در برابر ایران دارد، تا جایی که مقامات لندن اعلام کرده‌اند گزینه‌ای برای تحت فشار قرار دادن ایران ندارند.
از طرفی، شرکای اروپایی امریکا هم که خود را به هر دری می‌زنند تا ایران را به ماندن در برجام ترغیب کنند، حاضر به مشارکت در ائتلافی نیستند که در راستای سیاست به صفر رساندن صادرات نفت ایران انجام می‌شود؛ چراکه به زعم اروپایی‌ها افزایش فشار‌ها به ایران، ممکن است به خروج این کشور از برجام منجر شود؛ لذا کشور‌ها تلاش می‌کنند از افزایش تنش‌ها در خلیج فارس جلوگیری کنند، زیرا هرگونه درگیری در منطقه، جامعه جهانی را دچار بحران خواهد کرد.
ازهم‌گسیختگی جبهه اعراب
شکست امریکا در متقاعد کردن متحدانش برای ورود به ائتلاف ضدایرانی سبب شده مقامات امریکایی به دروغ‌پردازی متوسل شوند و هدف از این برنامه را در راستای حمایت از کشتی‌های تجاری و اسکورت کردن آن‌ها اعلام کنند، اما این حربه هم چاره‌ساز نبود و امریکا کماکان در پیشبرد برنامه‌های ضدایرانی تنها مانده است. حتی عربستان سعودی و امارات هم که تنها استقبال‌کنندگان از این ائتلاف بوده‌اند در هفته‌های اخیر و پس از سرنگونی پهپاد امریکایی و توقیف نفتکش انگلیسی، رویکرد خود را تغییر داده و دست دوستی به سمت ایران دراز کرده‌اند. با توجه به عدم واکنش امریکا در ماجرای سرنگونی پهپاد پیشرفته این کشور در حریم هوایی ایران، عربستان سعودی و دیگر رژیم‌های عربی به این جمع‌بندی رسیده‌اند که امریکا برای حمایت از امنیت آن‌ها اقدامی علیه ایران انجام نخواهد داد و بهتر است مشکلاتشان را با تهران حل کنند. ارزیابی سعودی‌ها و اماراتی‌ها این است که اقدامات آن‌ها برای مقابله با نفوذ ایران در یمن و سوریه، نتیجه‌ای جز شکست به همراه نداشته و ادامه این مسیر خطرناک تنها هزینه‌های مالی برای این کشور‌ها در پی خواهد داشت؛ لذا برای بیرون آمدن از بحران‌های خودساخته دست به دامن تهران شده‌اند؛ لذا به نظر نمی‌رسد در ائتلاف جدید امریکا علیه ایران، اعراب نقش مهمی ایفا کنند.
علاوه بر متحدان امریکا، روسیه و چین هم با سیاست‌های ترامپ علیه ایران به‌شدت مخالف هستند و آن‌ها از سیاست جدید واشنگتن که به تنش‌آفرینی بیشتر در منطقه منجر می‌شود، حمایت نمی‌کنند و این مسئله تلاش‌های امریکا برای ائتلاف‌سازی علیه تهران را با مشکل جدی مواجه خواهد کرد.
درمجموع، می‌توان گفت همراه نشدن متحدان امریکا برای ورود به ائتلاف علیه ایران، بیانگر این است که عصر سبقت گرفتن کشور‌ها برای پیوستن به ائتلاف‌ها به رهبری واشنگتن به سر آمده است. بنابراین، طرح جدید امریکا علیه ایران، بدون حضور روسیه، چین و متحدان واشنگتن، سرنوشتی همچون ناتوی عربی خواهد داشت و شکست دیگری را در کارنامه کاخ سفید برابر ایران ثبت خواهد کرد.
