دیوان بین‌المللی دادگستری و دیوان بین‌المللی کیفری ماه‌هاست در حال رسیدگی به اتهام‌های مربوط به ارتکاب فجیع‌ترین جنایات بین‌المللی شامل جنایات جنگی، جنایت علیه بشریت و نسل‌کشی از سوی رژیم اسرائیل در غزه هستند. نظر مشورتی اخیر (۲۲ اکتبر) دیوان بین‌المللی دادگستری راجع به فلسطین تأکید می‌کند که رژیم اسرائیل موظف است نسبت به تأمین نیاز‌های اولیه فلسطینیانی که تحت اشغال هستند و نیز اقلام ضروری برای ادامه حیات آنها اطمینان حاصل کند. اسرائیل نباید مانع ارائه این اقلام شود. دیوان همچنین یادآوری می‌کند که طبق حقوق بین‌الملل، گرسنگی‌دادن به عنوان ابزار جنگی ممنوع است.
پیش از این حکم، دیوان بین‌المللی کیفری نیز در آذرماه۱۴۰۳ برای بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر و یوآو گالانت، وزیر جنگ سابق رژیم‌صهیونیستی به دلیل ارتکاب جرائم جنگی در غزه قرار بازداشت صادر کرده بود. دیوان لاهه اعلام کرده بود که به دلایل متقنی دست یافته است مبنی بر اینکه نتانیاهو و گالانت مسئول جرائمی مانند استفاده از گرسنگی به عنوان سلاح جنگی، قتل، آزار و اذیت و سایر اعمال غیرانسانی هستند.
فراتر از این دو حکم، کمیسیون مستقل تحقیق شورای حقوق بشر سازمان ملل به ریاست خانم ناوی پیلای در نشست شصتم شورای حقوق بشر در تاریخ ۲۵شهریور۱۴۰۴ (۱۶سپتامبر ۲۰۲۵) نتایج تحقیقات خود پیرامون آنچه در نوار غزه پس از ۷ اکتبر رخ داده است را منتشر کرد. این کمیسیون به این نتیجه رسیده که اسرائیل در نوار غزه مرتکب «نسل‌کشی» شده است. در این گزارش آمده است که کمیسیون از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ تاکنون رخداد‌ها را بررسی کرده و به این نتیجه رسیده است که «مقامات و نظامیان اسرائیل چهار مورد از پنج اقدام تعریف‌شده در کنوانسیون ۱۹۴۸ پیشگیری و مجازات جنایت نسل‌کشی را انجام داده‌اند: کشتار، وارد کردن صدمات شدید جسمی یا روانی، بدتر کردن عمدی شرایط زندگی به نحوی که موجب نابودی کامل یا جزئی فلسطینی‌ها شود و اتخاذ تدابیری برای جلوگیری از تولد آنان».
همچنین با مشاهده آنچه رژیم اسرائیل در غزه انجام داد، این اتفاق نظر در میان اغلب کارشناسان حقوق بین‌الملل و ناظران مسائل بین‌المللی وجود دارد که اسرائیل در غزه مرتکب نسل‌کشی شده است.
سازمان حقوق بشری عفو بین‌الملل به ریاست خانم اگنس کالامارد نیز با انتشار گزارشی در تاریخ (پنجم نوامبر/ ۱۵ آذر۱۴۰۳)، اسرائیل را به ارتکاب به «نسل‌کشی» علیه فلسطینیان در غزه متهم کرد و افزود: «یافته‌های هولناک ما باید هشداری جدی برای جامعه بین‌الملل باشد، این یک نسل‌کشی است. باید فوراً متوقف شود.» این سازمان حقوق بشری تأکید کرد: امریکا و سایر متحدان اسرائیل هم ممکن است در این نسل‌کشی که اسرائیل مرتکب شده، شریک باشند و ما از آنها می‌خواهیم ارسال سلاح به تل‌آویو را متوقف کنند.
با عنایت به آنچه گفته شد، در وقوع نسل‌کشی در غزه به عاملیت رژیم اسرائیل هیچ تردیدی نیست، بنابراین هدف این نوشتار تبیین یک امر اثبات‌شده نیست، بلکه تمرکز بر نقش حامیان این رژیم به ویژه دولت‌های امریکا، انگلیس، فرانسه، آلمان و دیگر حامیان سیاسی، نظامی، تسلیحاتی، اطلاعاتی و امنیتی اسرائیل در جنگ علیه غزه است.
حامیان رژیم اسرائیل نیز در دو سال جنگ علیه نوار غزه، مرتکب «جنایت علیه بشریت» شده‌اند، نه صرفاً به این دلیل که از جنایت نسل‌کشی اسرائیل در غزه حمایت کرده و طبق ماده سوم این کنوانسیون به دلیل همدستی در نسل‌کشی مرتکب جرم شده‌اند، بلکه از این جهت که با حمایت از رژیم نسل‌کش اسرائیل، اولاً جایگاه سازمان ملل، نهاد‌ها و محاکم بین‌المللی و حقوق بین‌الملل را به شدت تضعیف کرده‌اند، ثانیاً با زیر سؤال بردن کفایت سازمان ملل، شورای امنیت و حقوق بین‌الملل در پیشگیری و بازدارندگی از جنگ، جنایت و نسل‌کشی، صلح و امنیت بین‌المللی را در معرض تهدید بی‌سابقه قرار داده‌اند، ثالثاً احساس ناامنی بین‌المللی را به شدت افزایش داده و رقابت تسلیحاتی را جایگزین روند خلع سلاح کرده‌اند.
کشور‌های حامی اسرائیل و مشخصاً امریکا و برخی متحدان اروپایی آن از این حیث که به ترویج بی‌قانونی در جهان کمک و به صلح و امنیت بین‌المللی و جایگاه سازمان‌ها، نهاد‌ها و محاکم بین‌المللی لطمات جبران‌ناپذیر وارد کرده‌اند، دارای مسئولیت بین‌المللی هستند.
در نتیجه عملکرد نابخردانه و مغایر با مفاد منشور ملل متحد، اکنون به عنوان یک احساس و ادراک عمومی نزد دولت‌ها و ملت‌های جهان تثبیت شده که چنانچه قوی و مسلح به قدرت سخت نباشی، چه بسا مورد تعدی و تجاوز بیرحمانه بازیگران متجاوز قرار بگیری و در برهوت نظام بین‌الملل در زیر ماشین جنگی قدرت‌های متجاوز لهیده شوی! یا چنانچه نتوانی با اتکا بر قدرت ملی یا در ائتلاف و اتحاد با بازیگران قدرتمند، حقوق، منافع، امنیت ملی و تمامیت ارضی خود را حفظ کنی، سازمان ملل و حقوق بین‌الملل کمکی به شما نخواهند کرد.
امریکا و متحدان اروپایی رژیم اسرائیل با ایجاد مصونیت فراقانونی برای یک رژیم نسل‌کش و سران جنایتکار آن، در حال نهادینه‌کردن بی‌کیفرمانی جنایتکاران جنگی در متن نظام بین‌الملل کنونی هستند.
از سوی دیگر بر اساس ماده۳۰ پیش‌نویس مسئولیت بین‌المللی دولت‌ها- نهایی شده از سوی کمیسیون حقوق بین‌الملل- دولتِ مسئول یک فعل متخلفانه بین‌المللی، متعهد به توقف فوری آن و ارائه تضمین‌های مناسب برای عدم‌تکرار آن است. دول حامی رژیم اسرائیل متعهد هستند از ارائه هرگونه کمک به این رژیم متخلف و جنایتکار و متهم به نسل‌کشی خودداری ورزند. ماده۳۱ همان پیش‌نویس دولت‌های مسئول فعلِ متخلفانه را موظف به جبران کامل خسارت‌های ناشی از فعل ناقض حقوق بین‌الملل کرده است. این ضرر‌ها هرگونه خسارات مادی و معنوی را شامل می‌شود که از فعل متخلفانه بین‌المللی آن دولت‌ها ایجاد شده است. جبران کامل زیان‌ها شامل اعاده وضع به حالت سابق، پرداخت غرامت و جلب رضایت زیان‌دیدگان نیز است.
در شرایط کنونی، ملت‌ها و دولت‌های مختلف به چشم خود می‌بینند که در سایه حمایت امریکا و اروپا از جنایتکاران صهیونیست حاکم بر سرزمین‌های اشغالی، مجامع و محاکم بین‌المللی توانایی پاسخگوکردن جنایتکاران جنگی را ندارند.
حامیان رژیم اسرائیل عملاً تیر خلاصی بر وظیفه ذاتی سازمان ملل و شورای امنیت آن در حمایت از صلح و امنیت بین‌المللی و پیشگیری از جنایت جنگی و نسل‌کشی زده و به دیگر اعضای جامعه جهانی تفهیم کرده‌اند که اگر قدرت سخت نداشته باشند، فاقد هرگونه چتر حمایتی قانونی و بین‌المللی در برابر متجاوزان و جنایتکاران هستند.
با این وصف، چنانچه جهانیان به صلح و امنیت بین‌المللی و بقای سازمان‌های بین‌المللی و حفظ کارکرد مؤثر و ذاتی آنها می‌اندیشند، نه‌فقط باید رژیم‌صهیونیستی، بلکه حامیان آن در جنگ علیه غزه را به دلیل مشارکت و همکاری در نسل‌کشی و زمینه‌سازی جنایت علیه بشریت تحت پیگرد قرار دهند و پاسخگو کنند، چراکه آنها مفاد منشور ملل متحد، صلح و امنیت بین‌المللی و حقوق بین‌الملل را قربانی حمایت از رژیم نسل‌کش اسرائیل و بنیان نظام و استقرار نظام بین‌الملل را متزلزل و به گسترش جنگ، ترور، بی‌قانونی، جرم و جنایت سازمان‌یافته در منطقه و جهان کمک کرده‌اند.
* سخنگوی سابق وزارت امور خارجه
