سرویس سبک زندگی جوان آنلاین: فَاسْأَلُوا الله رَبَّکُمْ بِنِیَّاتٍ صَادِقَه وَ قُلُوبٍ طَاهِرَه أَنْ یُوَفِّقَکُمْ لِصِیَامِهِ وَ تِلَاوَه کِتَابِهِ
خدای خویش را با نیت‌های درست و با دل‌های پاکیزه بخوانید تا شما را به روزه‌داری و تلاوت کتاب خویش توفیق دهد. رسول اکرم (ص) در این فراز از خطبه، مردم را به طلب کردن از خدای خویش دعوت می‌کنند، اما چگونه است و برای چه امری؟ با نیت‌های درست و دل‌های پاک... و برای توفیق در روزه‌داری و تلاوت قرآن. نیت نقش اساسی در رفتار آدمی دارد، به‌طوری‌که در روایات ما نیت و قصد مؤمن برتر از رفتار او و نیت کافر بدتر از کردار او شمرده شده است. نیت درست است که رنگ الهی به اعمال ما می‌دهد و چه بسا از کارهای مباح ما، امری مستحب می‌سازد. به خاطر همین، پیامبر (ص) وقتی بحث طلب و نیاز را از خداوند مطرح می‌کند، نخست بر نیت پاک تأکید می‌ورزد. آنگاه حضرت سخن از قلب پاکیزه را طرح می‌کند. قلبی که در ماه رمضان باید از غل و غش، کینه و حسد، کبر و حقوق دیگران خالی شده باشد، قلبی که روزه آن در بیان حضرت علی (ع) برترین نوع روز شمرده شده است. حضرت فرمود روزه قلب بهتر از روزه زبان و روزه زبان برتر از روزه شکم است (غررالحکم حدیث ۵۸۹۰) و شاید به خاطر همین است که اهل سیر و سلوک روزه را به سه نوع روزه عوام، روزه خاص و روزه خاص الخواص تقسیم کرده‌اند.
روزه عوام پرهیز از چیز‌هایی است که روزه را باطل می‌کنند، کما‌اینکه به رسول خدا (ص) فرمودند: ساده‌ترین مراتب روزه ترک آب و غذاست (اقبال، ج۱، ص ۱۹۶)، اما روزه خواص بالاتر است و شامل ترک محرمات الهی هم می‌شود. در این نوع روزه این سخن مطرح است که پرهیز از مفطرات شرط صحت روزه و پرهیز از محرمات شرط قبولی آن است. از این دو نوع روزه بالاتر، روضه خاص‌الخواص است که علاوه بر مراحل قبل، دل و قلب آدمی نیز در مهار اوست و کنترل دل از غیر خدا امری است که جز به دست اولیای خدا امکانپذیر نیست، اما اینکه از خدا چه بخواهیم و برای چه دعا کنیم، پیامبر اکرم که رئیس دین ما و پیشوای مکتب ماست توفیق روزه‌داری و تلاوت قرآن را توصیه می‌کند. بسیاری از افراد هستند که با وجود علاقه و عشق به روزه از انجام آن محرومند. مسافر، مریض، زنی که عذر شرعی دارد، پیرمرد و پیرزن، زنی که بچه شیر می‌دهد، زنی که حامله است و روزه برای او یا جنین ضرر دارد و گروه‌های دیگری از مردم از جمله کسانی هستند که در چنین شرایطی از توفیق روزه‌داری بی‌بهره‌اند.
آیا جا ندارد از خدای خویش مسئلت کنیم که این توفیق شامل حال ما شود و همواره بتوانیم از این نعمت بزرگ برخوردار باشیم.
توفیق دیگر ما در این ماه توفیق تلاوت قرآن است. ماه رمضان ماه قرآن است، بهار قرآن است. قرآن در ماه رمضان نازل شده و این ماه، میعادگاه بسیاری از بندگان خدا با قرآن، این کتاب بزرگ الهی است. اولیای ما گاهی در طول ماه مبارک رمضان ۱۰ بار قرآن را ختم می‌کردند. امام رضا (ع) هر سه روز یک بار قرآن را ختم می‌کرد و می‌فرمود من اگر بخواهم بیش از این نیز می‌توانم بخوانم، اما من به هر آیه‌ای که می‌رسم در آن دقت و تحمل می‌کنم و در آن ژرف می‌نگرم.
وقتی بزرگان ما چنین بودند، آیا جا ندارد ما از خدا بخواهیم توفیق تلاوت دست‌کم یک دوره قرآن را به ما عنایت فرماید و آیا این توفیق توفیق مهمی نیست؟
* عضو پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی
