جوان آنلاین: در لحظه‌ای که دل مؤمنی از اندوه رها می‌شود، نور ایمان در زندگی ما روشن‌تر از هزار حج مقبول است. روز ملی حرکت‌های جهادی و امداد مردمی یادآور آن عهد الهی است که در آن مؤمنان، با عشق و فداکاری، گره‌گشای مشکلات همنوعان شدند و خدمت‌گزاری‌شان را به عبادتی برتر تبدیل کردند. گاهی کار جهادی با انفاق جان است گاهی با مال و گاهی با هر آنچه در بنیه و توان جسمی است که می‌شود کار‌های جهادی در مناطق محروم!
در فرهنگ غنی و پرمغز دین اسلام، گره‌گشایی از کار خلق و خدمت به همنوعان از بالاترین و ارزشمندترین مظاهر عبادی و اخلاقی محسوب می‌شود. قرآن‌کریم می‌فرماید آنچه به سود مردم باشد پایدار و ماندگار است، چنانچه سوره رعد، آیه ۱۷ در تأیید همین جمله است: «آنچه به سود مردم باشد پایدار و جاوید خواهد بود و آنچه سودمند نباشد مانند کف روی آب است که به زودی از میان می‌رود و اثری از آن باقی نمی‌ماند» و احادیث نورانی پیامبر اکرم (ص) و اهل‌بیت (ع) بار‌ها اهمیت کمک به دیگران حتی در پنهان را یادآور شده‌اند همچون فرمایش پیامبر (ص) «مردم به منزله عیال خدا هستند، دوست‌داشتنی‌ترین خلق نزد خدا کسی است که به مردم نفع برساند.» این آموزه‌ها نشان می‌دهد که کمک به مردم و جهاد در مسیر رفع نیاز‌های جامعه، نه تنها امری ثانوی، بلکه یکی از اصیل‌ترین اشکال عبادت و تعبد در اسلام است.
سالروز زلزله سنگین شهر فردوس در شهریور سال ۱۳۴۷، نقطه عطفی در تاریخ خدمات داوطلبانه و جهادی در ایران است. در آن روز غمبار، امام خامنه‌ای طلبه جوانی بود که با تیزبینی و همتی جهادی، گروه امداد مردمی را تشکیل داد و با حضور مستقیم در منطقه حادثه‌دیده، اولین حرکت منظم جهادی کشور را پایه‌گذاری کرد. این اقدام الهام‌بخش، زمینه‌ساز گسترش بزرگ‌ترین موج خدمت اجتماعی در ایران شد؛ حرکتی که امروز تداوم آن، هزاران گروه جهادی در سراسر نقاط محروم کشور در حال خدمت‌رسانی‌اند.
در پاسداشت نقش محوری این رخداد، شورای عالی انقلاب فرهنگی با تصویب مصوبه‌ای، روز ۱۳ شهریور را تحت عنوان «روز ملی حرکت‌های جهادی و امداد مردمی» در تقویم رسمی کشور ثبت کرد؛ حرکتی در خور تقدیر برای یادآوری و ارجگذاری آن حرکت مقدس از آن زمان تاکنون، این روز نه‌تنها به نقطه‌ای برای تجلیل از جهادگران تبدیل شده، بلکه به نمادی زنده از فرهنگ خدمت جهادی و همدلی ملی بدل گشته است.
در اسلام، انفاق و کار‌های عام‌المنفعه از اهمیت بالایی برخوردارند، چنانکه خداوند در قرآن می‌فرماید: «ای کسانی که ایمان آورده‌اید، از آنچه به شما روزی داده‌ایم انفاق کنید.» (بقره: ۲۵۴)
خداوند متعال در آیه ۲۷۳ سوره بقره در رابطه با گره‌گشایی از کار مردم می‌فرماید: «لِلْفُقَرَاء الَّذِینَ أُحصِرُواْ فِی سَبِیلِ اللّهِ لاَ یسْتَطِیعُونَ ضَرْبًا فِی الأَرْضِ یحْسَبُهُمُ الْجَاهِلُ أَغْنِیاء مِنَ التَّعَفُّفِ تَعْرِفُهُم بِسِیمَاهُمْ لاَ یسْأَلُونَ النَّاسَ إِلْحَافًا وَمَا تُنفِقُواْ مِنْ خَیرٍ فَإِنَّ اللهَ بِهِ عَلِیمٌ؛ (این صدقات) براى آن (دسته از) نیازمندانى است که در راه خدا فروماندهاند، و نمىتوانند (براى تأمین هزینه زندگى) در زمین سفر کنند. از شدت خویشتندارى، فرد بىاطلاع، آنان را توانگر مىپندارد. آنها را از سیمای‌شان مىشناسى. با اصرار، (چیزى) از مردم نمىخواهند؛ و هر مالى (به آنان) انفاق کنید، قطعاً خدا از آن آگاه است.»
نبی‌مکرم اسلام (ص) همچنین فرموده است: «مردم به منزله عیال خداوند مىباشند، دوست داشتنىترین خلق پیش خدا کسى است که به مردم نفع برساند یا خانوادهاى را خوشحال کند یا با برادر مسلمانش به‌خاطر برآوردن حاجتش راه برود، این عمل از اعتکاف دو ماه در مسجدالحرام بهتر است.»
پیامبر (ص) فرمود؛ عابدترین مردم آن کسی است که نسبت به مردم خیرخواه‌تر از دیگران باشد و سودش به مردم برسد.
در روایت دیگر پیامبر (ص) فرمود؛ «بنده‌ای از بندگان خدا در اثر اینکه شاخه خاری را از سر راه مسلمین برداشت اهل بهشت شد.»
پیامبر اکرم (ص) فرمودند: «خوشا به حال کسی که زیادی مالش را انفاق کند.» این احادیث و آیات بر لزوم کمک به نیازمندان، حمایت از آنها و اهمیت انجام کار‌های نیکو، حتی به صورت پنهانی تأکید دارند.
پیامبر گرامى اسلام (ص) مىفرماید: «مؤمنان برادران یکدیگرند که بعضى از آنان نیازهاى بعضى دیگر را رفع مى‌کند و خداوند هم نیازهاى او را برآورده مى‌کند. از بهترین اعمال این است که انسان مؤمنى را شاد، یا گرسنگى را از او دفع کند و از غصه برهاند یا قرض او را ادا کند یا به او لباس بدهد.»
نبی‌مکرم اسلام (ص) فرمود: «خدا بندگانی دارد که در بهشت فرمانروایی می‌کنند، پرسیده شد چه کسانی در بهشت فرمانروایی می‌کنند؟ فرمود: کسانی‌که نیاز مؤمنی را برطرف می‌کنند و این کار را در بین خودشان مخفی نگه می‌دارند.»
امام علی (ع) در این باره به کمیل مىفرماید: «اى کمیل به خانوادهات دستور ده در تحصیل مکارم اخلاق بکوشند و حتى در تاریکی‌هاى شب به برآوردن حاجات مردم و رفع گرفتارىهاى آنها بپردازند، سوگند به خدایى که جانم در دست اوست، هیچکس بر دل انسان مؤمنى سرور و شادمانى وارد نمىکند مگر آنکه خدا از این عمل خیر، یعنى سرور و شادمانى، مایه لطفى مىآفریند که در موقع نزول بلا و به هنگام گرفتارى سریع‌تر از سیلاب در سراشیبى، به یارى او مىرسد و او را نجات مىدهد.»
حضرت علی (ع) فرمود: «خداوند سبحان اقوات (خورد و خوراک) نیازمندان را در اموال ثروتمندان واجب ساخته است. بنابراین بینوایى گرسنه نمی‌ماند، مگر به خوددارى ثروتمند (از پرداختن حقوق فقرا) و خدا از این کارشان بازخواست مى‌کند!» نهج‌البلاغه (للصبحی صالح)، ص: ۵۳۳.
خدمت به خلق خدا، در فرهنگ تعالیم قرآن و عترت، ارزش و ثواب فراوانی دارد. حتی در روایات، دستگیری از دیگران و گره گشودن از مردم، نسبت به برخی اعمال عبادی نظیر حج یا عمره مستحب، از ثواب والاتری برخوردار است. مرحوم کلینی روایتی در کتاب شریف کافی از امام‌صادق (ع) نقل می‌کند که حقیقتاً بهت‌آور است. ابان بن تغلب می‌گوید: «از امام صادق (ع) شنیدم که فرمودند: هرکس خانه خدا را طواف کند، خداوند عزوجل ۶ هزار حسنه برای او می‌نویسد و ۶ هزار گناه از او می‌آمرزد و ۶ هزار درجه به وی عطا می‌فرماید و ۶ هزار حاجت از او برآورده می‌سازد.» سپس فرمودند: «قَضَاءُ حَاجَةِ الْمُؤْمِنِ أَفْضَلُ مِنْ طَوَافٍ وَ طَوَافٍ حَتَّى عَدَّ عَشْراً؛ گره‌گشایی از کار یک مؤمن، ۱۰ برابر این طواف فضیلت دارد!»
امام صادق (ع) فرمود: «از رسول خدا سؤال شد، محبوب‌ترین مردم در پیشگاه خدا کیست؟ پیامبر (ص) فرمود: کسى که بیشترین سود و خدمت را به مردم عرضه کند.»
امام‌رضا (ع) افرادی‌که به گره‌گشایی از کار بندگان خداوند مشغولند را بندگان خاص خدا می‌داند و می‌فرماید: «خداوند در روی زمین بندگانی دارد که سعی می‌کنند نیاز‌های مردم را برآورده سازند، این گروه از افراد، روز قیامت در امانند و کسی‌که مؤمنی را شاد سازد، خداوند در روز قیامت قلب او را شاد می‌سازد.»
گزارش‌های پیش‌رو، دو نمونه از جلوه‌های این سنت حسنه را روایت می‌کند.
