سرویس سبک زندگی جوان آنلاین: «پس از اتمام دوران دبیرستان و موفقیت در کنکور بالاخره وارد دانشگاه شدم. رؤیاهای زیادی در سرم بود و آیندهای خاص برای خود متصور میشدم. به چیزی جز درس نمیاندیشیدم، اما پس از اتمام دوره کاردانی پدرم بحث ازدواج را پیش کشید و گفت تا خانواده عموت پشیمون نشدند بله رو بگو تا بساط جشن را برپا کنیم. هرچه گفتم من هدفم فعلاً چیز دیگری است، یک گوشش در بود و دیگری دروازه. انگار حرفهای من را نمیشنید و مدام میگفت: «تا همین حالا هم خیلی صبر کردند و اگر این لوسبازیها را بخواهی ادامه بدهی اسمت را از شناسنامهام پاک میکنم». بالاخره ناچار به پذیرفتن این شرایط شدم...». این قبیل جملات برای شما هم حتماً آشناست. اینها بخشی از واگویههای دخترکی است که بالاجبار تن به ازدواج فامیلی داده و حالا مسیر زندگی فرزند معلولش به بهزیستی و زندگی خودش به راهروهای دادگاه خانواده ختم شده است...
آیا عقد دخترعمو و پسرعمو را در آسمانها بستهاند؟
ازدواج فامیلی به این معناست که عروس و داماد دارای جدی مشترک باشند. مانند پسر عمو، دختر خاله، پسر عمه، دختر دایی و... عدهای معتقدند نتیجه این گونه وصلتها مثبت خواهد بود. چون خانوادهها شناخت کاملی از هم دارند و به قول معروف از زیر و بم زندگی یکدیگر باخبرند، خصوصیات اخلاقی فرد و خانوادهاش را کاملاً میشناسند و در کل اطمینان کامل دارند. برخی والدین گمان میکنند با ازدواج فامیلی باعث تحکیم روابط خانوادگی و فامیلی میشوند. همچنین معتقدند شناخت دقیقی از آسیبهای اجتماعی وارده به فرد همچون اهل سیگار بودن یا نبودن، ابتلا به اعتیاد و... و میزان آن و همچنین آگاهی کامل از وضعیت مالی و شغلی او دارند. بیتردید این اصرار بزرگترها به ازدواجهای فامیلی و اعتقاد راسخشان به جمله «عقد دخترعمو و پسرعمو را در آسمانها بستهاند»، سبب بروز بسیاری از اختلالات ژنتیکی و دیگر مشکلات خواهد شد. پس این تفکر اشتباه و کهنه را از اذهان باید پاک کرد.
ناگفته نماند این قبیل ازدواجها بیشتر از منظر یکی بودن آداب و ارزشهای خانواده عروس و داماد مورد استقبال قرار میگیرد. نکته دیگر این است که به طور کل به اعتقاد آنان ازدواج با فامیل کمدردسرتر است. یعنی بحث و اختلاف نظر بر سر مهریه، جهیزیه، نحوه برگزاری مراسم عروسی و... بسیار کمتر است و به اعتقاد برخی حُسن ازدواجهای فامیلی این است که در جشن غریبهای نیست؛ بنابراین والدین بیشتر ترجیح میدهند فرزندانشان با فامیل وصلت کنند تا غریبه.
وصلتهای فامیلی و بیماریهای ژنتیکی
بسیاری از کارشناسان پیشنهاد میکنند از اقدام به وصلت فامیلی صرف نظر کنید. در حقیقت مشترک بودن جد باعث میشود ژن ناقل بیماری هم از سمت پدر و هم مادر به DNA فرزند برسد و باعث اخلال در کروموزوم او و ایجاد بیماریهای ژنتیکی شود. این بیماریها اگر در فرزند آنها خود را بروز ندهد، بیشک در نسلهای آینده آنان نمایان میشود. بیماریهای خطرناکی مانند سرطان، دیابت، مشکلات قلبی و گوارشی، آسم و...
طبق تحقیقات و پژوهشها، امروزه بیش از ۷۰ درصد بیماریهای روانی مانند عقبماندگی ذهنی، افسردگی و... نتیجه همین وصلتهای فامیلی است. همچنین برخلاف برخی اعتقادات، با وجود این که گمان میشود این ازدواجها به دلیل شناخت بالای طرفین از هم مفید و مثبت خواهد بود، باید گفت در اکثر مواقع طرفین حدود ۶۰ درصد از هم شناخت ندارند.
تجربه ثابت کرده ازدواجهای فامیلی همان گونه که از نامش پیداست به شدت بر فامیل و خانواده تأثیرگذارند. کافی است اختلافی کوچک پیش آید و به گوش بزرگترها برسد. پس از مدتی خانوادهها برای طرفداری و حمایت از فرزندشان اقدام به غیبت، بدگویی، بحث، مشاجره و در نهایت همان دعواهای معروف فامیلی میکنند. حتی اگر اختلافی اساسی در بین زوجین وجود داشته باشد و وضعیت به گونهای باشد که ادامه زندگی به ضرر هر دویشان تمام شود، طلاق و جدایی بسیار سخت است.
رتبه نخست ازدواج فامیلی ازآن ماست
بحث ازدواج فامیلی و عواقب سوء آن در تمام دنیا مطرح است. در ایران بیش از ۴۵ درصد ازدواجها فامیلی بوده و عده زیادی به شدت به آن معتقدند. در بین تمام کشورها بالاترین آمار مربوط به کشورهای خاورمیانه است و جالب اینکه در بین آنها ایران رتبه نخست را دارد و این بدان معناست که در کل دنیا ما بیش از دیگران در معرض این آسیب جدی قرار گرفتهایم. در کل این آمار در جوامعی با بافت سنتی بیشتر پدیدار میشود و در کشور ما نیز میزان این آمار در نواحی جنوبی بسیار بیشتر است. البته باورها نیز متفاوت است. برای مثال برخی کشورها این ازدواجها را ازدواجهایی ایده آل دانسته، برخی دیگر نوعی ننگ میدانند، در بعضی کشورها نیز ممنوع و جرم است.
توصیههایی که باید جدی بگیرید
خوشبختانه روز به روز افراد به واسطه سوادآموزی، آگاهی، افزایش اطلاعات، آموزش و مشاوره با عواقب سوء این امر بیشتر آشنا میشوند. برای مثال در گذشته به دلیل افزایش ازدواجهای فامیلی در گیلان مردم متوجه افزایش متقابل بیماری تالاسمی شدند و در پی آن تصمیم به جلوگیری از وصلت فامیلی گرفتند به گونهای که امروز از این میزان به شدت کاسته شده است. البته عواملی همچون مهاجرت نیز در کاهش این امر بیتأثیر نیستند.
گاهی جوانان فامیل واقعاً عاشق هم میشوند. یادمان نرود همیشه ارزیابی سنجیدهای داشته باشیم و بیگدار به آب نزنیم. اگر شما هم درگیر این نوع رابطه عاطفی شدهاید بهتر است قبل از پخش کردن کارت عروسی به دو جا سر بزنید؛ آزمایشگاه و مشاوره ژنتیک.
این آزمایش با نمونهبرداری از خون شما و همسر آیندهتان صورت میگیرد و میزان احتمال بروز اختلالات ژنتیکی در فرزند شما را مشخص میکند. اگر جواب مثبت بود پیشنهاد میکنیم یا قید این ازدواج را بزنید یا قید فرزند را. چون مطمئناً راضی به فرزندی با مشکلات ژنتیکی و بیماریهایی سخت نیستید. اگر جواب منفی بود میتوانید با خوشحالی قدم دوم را بردارید. پس از آزمایش نوبت به مشاوره میرسد. در این مشاورهها متخصصان با گفتگو و سؤالهایی متوجه شرح حال، هدف و نیت شما از این ازدواج خواهند شد و در صورت نیاز به کمکتان میشتابند. حتی در صورت وجود مشکل ترس به خود راه ندهید. چون این دست از مشکلات به سادگی با کارگاههای خانواده و زوج درمانی قابل حل هستند. در حقیقت مشاوره برای تمامی افراد قبل از ازدواجشان الزامی است چراکه باعث شناخت عمیق زوجین از یکدیگر میشود. مهم این است که ما درک کنیم تفاوتها طبیعی است و گاهی همین تفاوتها آهنربای جذبکننده قلب ما میشود.
جان کلام اینکه معایب این سبک از ازدواج بسیار گسترده است و مهمتر از همه اختلالات ژنتیکی آن است. پس بیگدار به آب نزنیم و با ناآگاهی خود سبب تولد فرزندی بیمار نشویم. گرچه این بیماری باعث رنجش شما و زیانهای مالی فراوانی میشود، اما برای فرد مبتلا بسیار دردناکتر از دردهای شماست.