سرویس جامعه جوان آنلاین: خرداد امسال بود که محمدحسین مقیمی، استاندار سابق تهران از تولد ماهانه ۱۰۰ کودک بی‌هویت در بیمارستان‌های تهران خبر داد. وی با اشاره به اینکه کمیته‌ای در استان تهران برای پیگیری و نظارت بر امور کودکانی که بی‌هویت هستند، تشکیل شده در این‌باره توضیح داد: «تعدادی از کودکانی که در کشور متولد می‌شوند، به دلیل معلوم نبودن پدر و مادر شناسنامه‌ای ندارند البته اقداماتی در این رابطه آغاز شده و این مشکل را حل کرده است.» به گفته مقیمی اگر کارت ملی مادر نوزاد در بیمارستان دریافت شده باشد، براساس هویت مادر می‌توان شناسنامه صادر کرد، اما گاهی مادر هم کارت ملی ندارد و شناسنامه بدون ذکر نام اولیا صادر می‌شود. علاوه بر این هیچ محدودیتی برای صدور شناسنامه برای اطفال بدون هویت معرفی شده توسط بهزیستی وجود ندارد، اما مشکل اصلی در جای دیگر است؛ کودکان اتباع خارجی که نمی‌توان برای آن‌ها شناسنامه صادر کرد.
بیش از یک میلیون بی‌هویت
محمدجواد فتحی، عضو کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس هم درباره آمار بی‌هویت‌ها می‌گوید: «به طور قطع در سراسر کشور به ویژه استان‌های مرزی با تولد کودکان بی‌هویت بیشتری مواجه هستیم.»به گفته وی بیش از یک میلیون فرد بی‌هویت در کشور وجود دارد.
از نگاه این عضو کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس مسئله تابعیت کودکان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با اتباع بیگانه توسط قانونگذار با مشکل مواجه بوده، بنابراین ادارات ثبت احوال به این افراد شناسنامه نمی‌دهد و منجر به بی‌هویتی این افراد می‌شود.
به اعتقاد وی با توجه به زمان طولانی اسکان این افراد در ایران باید تجدیدنظری در قوانین و مقررات کشور نسبت به امر تابعیت صورت گیرد، البته لزومی به اعطای تابعیت به این افراد نیست بلکه باید برگه‌های هویتی و اقامتی به آن‌ها داده شود که از این طریق شناسایی و دارای هویت شوند و خود را ملزم به رعایت قوانین و مقررات کشور بدانند.
فتحی با بیان اینکه براساس آمار‌ها یک میلیون تا یک میلیون و ۲۰۰ تا ۳۰۰ فرد بی‌هویت در کشور وجود دارد، می‌افزاید: «این افراد هیچ‌گونه اسناد هویتی ندارند و حاصل ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی، زنان خارجی با مردان خارجی یا ارتباط نامشروع است؛ البته وضعیت هویتی فرزندان حاصل از ارتباط نامشروع را قانون تعیین تکلیف کرده و بهزیستی می‌تواند شناسنامه آن‌ها را پیگیری کند، بنابراین خلأقانونی چندانی در این رابطه وجود ندارد و عمده مشکل در رابطه با فرزندان حاصل از اتباع خارجی و ایرانی است.»
از نگاه این نماینده مجلس شرایط منطقه‌ای اجازه ممانعت از حضور اتباع بیگانه در ایران را نمی‌دهد. کشور‌های افغانستان و عراق سال‌هاست با مشکلات امنیتی و جنگ درگیر هستند و این مسئله مهاجرت ناخواسته آن‌ها به سمت کشور‌های همسایه از جمله ایران را رقم زده است، بنابراین درخصوص اتباع افاغنه و عراقی با بحران انسانی مواجه هستیم و نمی‌توان نگاه فیزیکی خشک و جامدی نسبت به آن‌ها داشته باشیم.
تهدید امنیتی جمعیتی
عبدالله حاتمیان دیگر عضو خانه ملت درباره آمار بی‌هویت‌ها در کشور نظر متفاوتی دارد. به گفته وی ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار فرزند بی‌شناسنامه در کشور وجود دارد که اکنون حدوداً ۲۵ ساله شده‌اند؛ این‌ها نه می‌توانند ازدواج کنند، نه می‌توانند گواهینامه بگیرند، نه حق اشتغال دارند، نه مشروعیت دارند و نه قانونی هستند.
وی با بیان اینکه در ایران تابعیت را به خون یعنی پدر می‌دهیم و به خاک که سمت مادر است تابعیت نمی‌دهیم، تصریح می‌کند: «در تمام کشور‌های دنیا این مسئله حل شده است و تابعیت را هم به خون و هم به خاک می‌دهند؛ یعنی تابعیت هم از مادر می‌رسد و هم از پدر. ولی ایران جز چهار الی پنج کشوری است که تابعیت فقط از پدر می‌رسد، بنابراین این سؤال همچنان برای من باقی است که با این روش تکلیف این ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار نفر بی‌هویت در کشور چیست؟»
این نماینده مجلس با اشاره به استدلال منتقدان اعطای تابعیت به فرزندان حاصل از پدران خارجی و مادران ایرانی تصریح می‌کند: اینکه می‌گویند اعطای تابعیت به این افراد باعث افزایش مهاجران و تهدید امنیتی برای کشور می‌شود، شاید درست باشد. اما آیا اگر این‌ها بی‌هویت زندگی کنند تهدید امنیتی برای کشور نیست؟ یکی از این‌ها اگر تخلفی مرتکب شود، نه اثر انگشتش ثبت شده و نه مشخصاتی از آن وجود دارد که تحت پیگرد قرار بگیرد و نه هیچ مدرک و سندی. اینکه این افراد بدون کارت هویت در این کشور زندگی کنند مسلماً یک تهدید بالقوه است. وی امیدوار است طرح مجلس برای اعطای تابعیت به فرزندان زنان ایرانی دارای همسر غیرایرانی به سرانجام برسد؛ افرادی که شناسنامه ندارند و وجودشان در هیچ جا ثبت نشده و جزو هیچ خاک و ملیتی نیستند؛ جمعیت پنهانی که در هیچ کجا شمرده نمی‌شوند و می‌توانند آتش زیر خاکستری باشند که آسیب‌های اجتماعی را شعله‌ور کنند.
