دریای خــزر و سواحـــل آن، جاذبهای خدادادی است که در بخشهای مختلف ظرفیتهایی را برای شهرهای شمالی ایجاد کرده است، اما تاکنون از این مزیت الهی به نحو مطلوب برای آبادانی سواحل و اشتغال و رونق کسب و کار در منطقه بهره ببریم. سواحل کشور قابلیتهای گستردهای برای جذب سرمایهگذاری به ویژه در بخش گردشگری دریایی در اختیار دارند. حمل و نقل دریایی، ایجاد گردشگاههای دریایی و ایستگاههای تفریحات آبی و بهرهگیری از کشتیهای تفریحی از جمله این توانمندیهاست که هنوز سرمایهگذاری لازم برای ایجاد فضای نشاط و آرامش و اشتغال در آنها صورت نگرفته است. با اینکه چندی قبل دبیر ستاد توسعه فناوری و صنایع دانش بنیان دریایی معاونت علمی رئیسجمهور با تأکید بر اینکه در همه استانهای ساحلی کشور باید اطلس دریایی تهیه و براساس این اطلس اطلاعات استان یکپارچهسازی و جمعآوری شود، گفته بود «سرمایهگذاران بخشهای دولتی و خصوصی و مردم براساس این اطلس بهتر میتوانند آن استانها و ظرفیتهایی دریایی را بشناسند.»، اما هنوز خبری از این اطلس نیست و کسی نمیداند چه زمانی از ظرفیتهای موجود بهرهبرداری خواهد شد.
مهمترین پتانسیل استانهای ساحلی، دریایی است که با هزاران ظرفیت میتواند نقطه عطفی برای شکوفایی و پیشرفت آنها باشد. در ایران استانهای شمالی و جنوبی با راه داشتن به دریا و بهرهمندی از داشتههای این موهبت الهی فرصت بسیار خوبی دارند تا علاوه بر استفاده از آبزیان و توسعه صنعت شیلات، نگاه ویژهای هم به گردشگری دریایی داشته باشند. مباحثی که فضای مناسبی برای کسب و کار و ایجاد اشتغال به شمار آمده و میتواند تمام کشور را از مزایای آن بهرهمند کند.
دریا تنها مانده
با اینکه همیشه مطالب زیادی در مورد توانمندیهای بسیار بالای استانهایی که به دریا راه دارند، عنوان میشود، اما در عمل هیچ اتفاقی نمیافتد و گویی متولیان امر ترجیح میدهند تمام توانشان را بر روی حرف زدن متمرکز کنند و به همین دلیل فرصتی برای عمل باقی نمیماند. با گذری به شهرهای ساحلی شمال کشور به خوبی میتوان مشاهده کرد که بهرغم برخورداری از نعمت دریا هنوز از ظرفیتهای گردشگری دریایی بیبهره هستند و در صورت اهتمام مسئولان و سرمایهگذاری بخش خصوصی میتوان فضای مناسبی برای رونق کسب و کار در این مناطق فراهم کرد. با این حال چندی پیش خبرهایی منتشر شد مبنی بر فراهم شدن اطلس دریایی. اطلسی که قرار است تمام ظرفیتهای استانهای شمالی را برای جذب سرمایه به بخش خصوصی معرفی کند. در همین رابطه دبیر ستاد توسعه فناوری و صنایع دانش بنیان دریایی معاونت علمی رئیسجمهور با تأکید بر اینکه در همه استانهای ساحلی کشور باید اطلس دریایی تهیه و براساس این اطلس اطلاعات استان یکپارچهسازی و جمعآوری شود، گفته بود: «سرمایهگذاران بخشهای دولتی و خصوصی و مردم براساس این اطلس بهتر میتوانند آن استانها و ظرفیتهای دریایی را بشناسند.»
شرایط را به نفع خودمان تغییر دهیم
رئیس سازمان مدیریت و برنامهریزی استان گلستان در رابطه با اطلس دریایی گفت: «باید اطلسی ویژه استان گلستان ایجاد شود تا بستری از آمایش صنعت دریایی خود را استخراج کنیم. صنعت دریا برای این استان تعریف شده، اما مشخص نیست چه اهدافی را باید دنبال کند. یک جزیره و خلیج داریم که شرایط خوبی ندارند. دریایی داریم که عمق آن مشخص نیست. حتی مرز دریایی خود را نمیدانیم و ساحلی با محدودیتهای زیاد داریم.» حسین پیش قدم ادامه میدهد: «باقدمتترین دانشگاه منابع طبیعی را در استان داریم، اما دانشگاه، دریا را به عنوان یک منبع نمیشناسد، ما هنوز از نفت دریای خزر استفاده نمیکنیم. اگر صنعت ماهی خاویار را جدی نگیریم آن را از دست خواهیم داد، مسائل ناشناخته زیادی پیش روی ماست و باید شرایط را برای خودمان ترسیم کنیم.» وی تأکید کرد: «عقبنشینی دریا، ریزگردها و صحرای ترکمنستان از مسائلی است که ما باید در این زمینه اقدامات و برنامهریزیهایی انجام دهیم. ۵ میلیارد تومان اعتبار در زمینه خلیج اعتبار اختصاص یافت که تنها یک میلیارد تومان آن هزینه شد.» ورزشهای تفریحی آبی نظیر اسکی روی آب و جت اسکی، آکواریم دریایی و راهاندازی تورهای گردشگری ماهیگیری از جمله جاذبههایی است که میتوان از آن برای جذب گردشگر بیشتر در سواحل شمالی بهره برد. دبیر ستاد توسعه فناوری و صنایع دانش بنیان دریایی معاونت علمی رئیسجمهور نیز با اشاره به حوزه توریسم و استفاده از جذابیتهایی که در این بخش وجود دارد، گفته: «ظرفیتهای خوبی وجود دارد و اگر در این بخش هم از سوی استان گلستان طرحهایی براساس فناوریهای جدید که نیاز به حمایت داشته باشد، حمایت میکنیم.» البته سیف به مشکلات زیستمحیطی خلیج گرگان و بررسی که باید در این زمینه صورت بگیرد هم اشاره کرد و آن را مهم دانست تا راهکارهایی برای آن اتخاذ شود.