بیماری باکتریایی اسهال خونی که این روزها در چندین شهرستان استان اصفهان شایع شده است، هم اکنون تعداد زیادی را اسیر خود کرده و مراجعه به بیمارستان ها و درمانگاه‌ها به خاطر این بیماری رو به افزایش است. اصولاً در چنین مواقعی شاید مهم‌ترین گزینه بحث آلودگی آب و یا آلودگی ناشی از هوای گرم مطرح باشد، این در حالی است که هوای اصفهان با وجود اینکه همیشه در چنین مواقعی بسیار گرم و منجر به روشن کردن کولر می‌شد امسال تاکنون خنک و هنوز نیازی در بین عامه مردم برای استفاده از کولر نبوده است. پس شاید آن طور که باید و شاید گزینه آلودگی شایع ناشی از هوای اصفهان برای بیمار شدن همشهریان چندان قوی نبوده و کلا منتفی باشد
. *******
آلودگی آب دومین گزینه شایع برای راهی شدن مبتلایان به بیمارستان است که شاید بیش از همه گزینه‌ها این ظن و گمان را به یقین تبدیل می‌کند. اما مسئولان مربوطه و متولیان بهداشت و درمان استان اصفهان این مسئله را رد می‌کنند و معتقد هستند آلودگی و بیماری اخیر تعدادی از اصفهانی ها، ارتباط چندانی به مسئله آب ندارد چرا که اگر بستگی به آب داشت تمام افراد که از آب لوله‌کشی استفاده می‌کنند را درگیر می‌کرد.بنابراین آلودگی از طریق صیفی‌جات و سبزیجات و محصولات کشاورزی گزینه قوی‌تری است و اکنون مسئولان را به این یقین نزدیک کرده است که شاید علل بیماری اسهال خونی در میان بعضی از خانواده‌های اصفهانی ممکن است به دلیل آلودگی از طریق سبزیجات و یا صیفی‌جات بوده باشد.رئیس دانشگاه علوم پزشکی اصفهان شايعه مطرح شده درباره آلودگي آب به دنبال شيوع بيماري تب و اسهال در تعدادي از شهرستانهاي استان اصفهان را رد کرد و در خصوص علت شیوع بیماری شیگلوز در اصفهان و شهرستان‌های مجاور، می گوید: شیوع بیماری‌های میکروبی در فصول گرم امری طبیعی است . بیماری شیگلوز توسط یک میکروبی به نام «شیگل لا» ایجاد شده و هیچ ربطی به آلودگی آب ندارد و بسیار زود درمان می شود.دکتر غلامرضا اصغری با تاکید براینکه مردم از سالم بودن آب اطمینان داشته باشند، ادامه می دهد:هیچ مشکل و نگرانی مبنی بر ناسالم بودن آب وجود ندارد و مردم به راحتی و بدون هیچ گونه دغدغه‌ای، می‌توانند از آب شرب استان اصفهان استفاده نمایند.وی همچنین مشکل بیماری بوجود آمده در استان اصفهان را به راحتی قابل رفع قلمداد کرده و ادامه می دهد: این بیماری به راحتی و با اقدامات ساده قابل درمان می‌باشد و می‌توان از طریق رعایت بهداشت فردی زنجیره انتقال بیماری را قطع نماییم.رئیس دانشگاه علوم پزشکی اصفهان می افزاید: اگر ریزگردها یا آب آلوده علت بروز شیگلوز بود باید همه 5 میلیون جمعیت اصفهان مبتلا می‌شدند بنابراین علت احتمالا مصرف مواد سالم‌سازی نشده سبزی و میوه‌جات است.وی با بیان اینکه هیچ خطری از جهت مرگ و میر مبتلایان را تهدید نمی‌کند، می گوید: دوره این بیماری 5 روزه است و با درمان‌های ساده به راحتی رفع می‌گردد و جاي نگراني ندارد اما درباره کودکان لازم است که آب بدن آنها تامين شود.
اصغری يکي از دلايل احتمالي قوي براي شيوع اين بيماري را مصرف ميوه جات و سبزيجات بويژه سبزي هاي داخل خاک مانند کاهو و هويچ دانسته و می افزاید: اگر اين ميوه ها به خوبي شستشو يا نگهداري نشود موجب بيماري خواهد شد.اصغري يکي از دلايل آلودگي برخي سبزيجات را آبياري آنها با پساب فاضلاب می خواند و می گوید: با اين مشکل از سالهاي گذشته بدليل کم آبي و خشکسالي مواجه بوده ايم.
تأثیر مصرف سبزیجات در شیوع بیماری هنوز محرز نشده
بنا برگفته کارشناسان ، شواهد و دلایل علمی نقش آب در شیوع بیماری شیگلوز در چندین منطقه و شهرستان اصفهان را رد می‌کند وعواملی چون مواد غذایی تولید کارخانه، میوه‌های فصل و سبزیجات، سموم و آفات و آبیاری با پساب‌ها، بر روی میز احتمالات این بیماری وجود دارد.رئیس مرکز بهداشت استان اصفهان در گفت و گو با "جوان" می گوید: با بررسی‌های به عمل آمده و نمونه‌گیری از بیماران، مشخص گردید عامل این بیماری میکروبی «شیگل‌لا» می باشد که این میکروب عامل ایجاد تهوع، اسهال و اسهال خونی، استفراغ و نیز مقداری تب می باشد که پس از مشخص شدن عامل بیماری نظام درمانی استان اعم از کلینیک‌هاو مراکز درمانی با آمادگی کامل، به ارائه سرویس‌دهی و خدمات درمانی بیماران پرداختند.غلامحسین صدری با اشاره به خوش‌خیم بودن بیماری، می گوید: خوشبختانه این بیماری به سادگی قابل درمان است و درمان اکثر بیماران به صورت سرپایی می‌باشد و در کمتر از ۲۵درصد موارد که بستری می‌گردند بین ۶ تا ۲۴ ساعت ترخیص می‌شوند.وی ادامه می دهد: سبزی و صیفی‌جات بیشترین ضریب احتمال را در بروز این بیماری دارد، اما با این حال هیچ فرضیه‌ای برای تأیید نقش این گروه از مواد غذایی در شیوع شیگلا وجود ندارد و اقدامات بعدی یعنی تحقیقات دقیق‌تر از تعداد زیادی از بیماران در دست اجرا است.رئیس مرکز بهداشت استان اصفهان می افزاید: شست‌وشوی پنج دقیقه‌ای سبزی و میوه‌جات با مواد شوینده و شستن مکرر دست‌ها با آب و صابون بهترین روش جلوگیری از انتقال شیگلا است.وی با اشاره به اینکه آب اصفهان از بهترین و بدون مشکل‌ترین آب‌های کشور است،بیان می کند: احتمال می‌رود سبزیجات مصرفی با پسماند یا سموم غیر استاندارد آبیاری شده باشند.
صدری تاکید می کند: رسانه ها باید بدون ایجاد کمترین تشنج و استرس در جامعه به شفاف‌سازی‌های اصولی بپردازند چرا که قطعا ارائه هشدارهای بهداشتی بهترین اطلاع‌رسانی در این زمینه خواهد بود.وی با اشاره به اینکه معضل پساب‌ها نیز باید هرچه سریع‌تر حل شود، می گوید: متاسفانه تعدادی از کشاورزان برای آبیاری مزارع خود از پسماند فاضلاب‌ها استفاده می‌کنند و این اقدامی کاملا غیر قانونی است.رئیس مرکز بهداشت استان اصفهان خواستار نظارت هرچه بیشتر و رسیدگی مجدانه متولیان مربوطه برای رفع معضل آبیاری کشتزارها با پسماند فاضلاب شد.
افزایش چند درجه ای دمای هوا عوامل بیماری‌زا را فعال می کند
سالم‌سازی سبزیجات و میوه‌جات از جمله مواری است که کارشناسان بهداشت بر روی آن تاکید دارند، بنابراین همه بایستی این موضوع را مد نظر قرار دهند که هرگونه سبزی و صیفی‌جاتی که خریداری می‌گردد ابتدا بوسیله آب گل و لای آن کاملا شستو و از سبزی جدا شود، سپس به ازای هر لیتر آب ۳ تا ۵ قطره مایع ظرفشویی استفاده و سبزی در آن شسته و پس از آبکشی با آب، از ماده پرکلرین یا محلول‌های ضد عفونی کننده در بازار به میزان ۱ گرم به ازای هر ۵ لیتر به مدت ۵ دقیقه استفاده گردد و پس از آن کاملا شستشو شود.ضمن اینکه مردم نباید در این برهه از زمان در رستوران‌ها و مکان‌هایی که نسبت به سالم‌سازی سبزیجات اطمینان ندارد سبزی و سالاد مصرف نمایند.مبتلایان نیز در اولین لحظاتی که متوجه این بیماری در خود شدند به مراکز درمانی مراجعه کنند و درمان را طبق دستور پزشک کامل نموده و حتما از مایعات فراوان استفاده نمایند.مسؤول بیماری‌های واگیر معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان نیز شیوع بیماری‌های میکروبی در فصول گرم را امری طبیعی می داند و می گوید: حتی چند درجه افزایش دما سبب فعال شدن عوامل بیماری‌زا می‌شود.دکتر رضا فدایی ادامه می دهد: مرکز بهداشت استان در هر موقعیت زمانی و فصلی که با موجی از بیماری اپیدمی مواجه شود بلافاصله اقدامات آزمایشی را انجام می‌دهد و در این رابطه نیز از تعداد ۲۰ بیمار نمونه‌گیری‌های لازم به عمل آمده و طی امروز علت اصلی بروز شیگلوز در سمیرم اعلام می‌شود.
وی تاکید می کند: اگر چه این بیماری هم مانند هر بیماری میکروبی دیگر به راحتی قابل انتقال است اما خطر جدی مبتلایان را تهدید نمی‌کند و نگران‌کننده نیست.
مسئول بیماری‌های واگیر معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در ارتباط با علت بروز شیگلوز می گوید: در نمونه‌گیری‌های (میکروبی و شیمیایی) انجام شده از آب تا این لحظه هیچ مشکلی که حاکی از وجود اختلال باشد مشاهده نشده اما با این همه علت و نحوه انتشار این بیماری به گونه‌ای پیچیده است.
فدایی یادآور شد: با توجه به اینکه شبکه‌های آب‌رسانی به هم متصل هستند، اگر مشکل از آب بود باید تعداد زیادی به این بیماری مبتلا می‌شدند.البته آلودگی برخی سبزیجات به خاطر آبیاری آنها با پساب فاضلاب نیز از دیگر دلایل این آلودگی هاست و کارشناسان بهداشت تاکید دارند که همشهریان در مصرف مواد غذایی بویژه میوه و سبزی موارد بهداشتی را رعایت و دست های خود را به خوبی بشویند.آنچه مسلم است این است که در چند کیلومتری اصفهان زمین‌های کشاورزی آبیاری و رشد محصول می‌کند که مستقیما با آب پساب فاضلاب تصفیه نشده آبیاری و رشد می‌کند و سپس بین مردم توزیع می‌شود.نگرانی ها وقتی بیشتر می‌شود که این وضعیت در حالی ایجاد شده که پنج ماه پیش در جلسه کارگروه سلامت و امنیت غذایی شهرستان اصفهان این نگرانی هشدار داده شده بود، اما جای این نکته باقی ماند که چرا مسئولان قضایی و بهداشتی مجازات‌های سنگینی برای فروشندگان غیر قانونی پساب فاضلاب که بعضا از سوی دستگاه‌های دولتی است در نظر نگرفته اند؟!
