جوان آنلاین: کتاب‌های «تو خداداد عزیزی هستی»، «راز‌های دوبلین» و «دیاسپورا» بخشی از حافظه‌نگاری فوتبال ملی ایران و اولین کتاب‌های ایرانی مستندنگاری شده از ستاره‌های فوتبال است که توسط جواد رستم‌زاده به رشته تحریر در آمده‌اند.
ادبیات ورزشی در ایران، هنوز آنچنان‌که باید، به عنوان شاخه‌ای جدی و ساختاریافته در سپهر فرهنگی کشور مطرح نشده‌است. در نمایشگاه‌های کتاب، قفسه‌های ورزش معمولاً پر از ترجمه‌های تکراری یا کتاب‌های آماتور و آموزشی‌اند؛ کمتر نشانی از روایت‌های بومی، تحلیلی و ادبی از تاریخ ورزش ایران دیده می‌شود.
در این میان، تلاش‌های دکتر جواد رستم‌زاده نویسنده، پژوهشگر و از شاگردان مرحوم دکتر صدر قابل‌توجه است؛ او می‌کوشد با زبان مستندنگاری، آنچه را که در حافظه جمعی فوتبال ایران مانده، ثبت و بازسازی کند. سه‌گانه‌ای که رستم‌زاده درباره تیم ملی فوتبال ایران نوشته، از مهم‌ترین تلاش‌ها در این زمینه است.
این مجموعه، با کتاب «تو خداداد عزیزی هستی» که توسط انتشارات گلگشت منتشر شده آغاز می‌شود؛ اثری که به زندگی یکی از محبوب‌ترین ستارگان دهه ۷۰، خداداد عزیزی و ماجرا‌های تیم ملی در بازه ۱۹۹۵ تا ۱۹۹۸ می‌پردازد.
کتاب، روایتی شخصی، مستند و پر از جزئیات ناگفته از دوران صعود به جام جهانی ۱۹۹۸ است. این اثر، در جشنواره جلال آل‌احمد مورد تقدیر قرار گرفت و نشان داد که حتی فوتبال هم می‌تواند در خدمت ادبیات فاخر قرار گیرد.
کتاب دوم، «راز‌های دوبلین» است که این اثر هم توسط انتشارات گلگشت منتشر شده و به بازخوانی دوران پرحاشیه تیم ملی در سال‌های پس از جام جهانی، به‌ویژه دوره کوتاه و پرتنش هدایت تیم توسط میروسلاو بلاژویچ می‌پردازد. در این کتاب، تمرکز بر ناکامی صعود به جام جهانی ۲۰۰۲ است، آن‌هم در شرایطی که تیم ملی از نظر فنی یکی از بهترین نسل‌های خود را در اختیار داشت؛ با ستارگانی، چون دایی، کریمی، مهدوی‌کیا و باقری. این اثر، با همکاری فنی و روایت‌های مستقیم برانکو ایوانکوویچ نوشته شده و ترکیبی از مستندنگاری تاریخی و خاطره‌نگاری فنی است. اما نقطه اوج این سه‌گانه، بی‌تردید کتاب «دیاسپورا» است که از سوی انتشارات گلگشت منتشر شده و روایتی از ورود نسل تازه‌ای از بازیکنان ایرانی متولد یا بزرگ‌شده در خارج کشور، به تیم ملی است؛ از اشکان دژاگه و رضا قوچان‌نژاد تا سامان قدوس، استیون بیت‌آشور و احسان حاج‌صفی. این بازیکنان که توسط برانکو شناسایی و با هدایت کارلوس کی‌روش جذب شدند، انقلابی در تیم ملی ایجاد کردند؛ هم از نظر سبک بازی، هم نگرش حرفه‌ای.
فوتبال، فراتر از ورزش، بخشی از زیست‌جمعی ماست و این سه کتاب در کنار هم، بخشی از حافظه‌نگاری فوتبال ملی ایران‌اند؛ کاری که در فوتبال جهان سابقه‌ای بلند دارد و در ایران کمتر به آن توجه شده‌است.
