پاییز جاری، ششمین پاییز خشک متوالی و البته یکی از شدیدترین دوره‌های خشک ۵۰ سال گذشته است. بارش‌ها در همه استان‌ها کشور کمتر از نرمال بوده و ایران نسبت به میانگین بلند مدت ۷/۸۶ درصد بارش کمتری دریافت کرده‌است. به گفته رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور، برنامه‌ریزی‌های بلندمدت کشور باید با محوریت آب و ظرفیت اقلیمی هر منطقه صورت گیرد.
بر اساس داده‌های سازمان هواشناسی، تا روز دوشنبه (۱۹ آبان‌ماه) بارش سال آبی جاری (۱۴۰۴- ۱۴۰۵) ۷/۸۶ درصد کمتر از میانگین بلندمدت بوده این در حالی است که تا دوشنبه (۱۲ آبان) این میزان بارش کل کشور ۸/۸۱ درصد کمتر از میانگین بلندمدت بود. بر همین اساس تنها در هفت روز وضعیت خشکسالی ۹/۴ درصد شدیدتر شده و شکاف بارش امسال و میانگین بلندمدت افزایش پیدا کرده‌است. با وجود این، احد وظیفه - رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی - پیش‌تر گفته بود که تا هفته آینده نیز سامانه بارشی مؤثری از ایران عبور نمی‌کند.
با وجود اینکه میانگین بلندمدت بارش سالانه تا دوشنبه (۱۹ آبان) ۱۸میلیمتر است، اما کشور از ابتدای مهر تا کنون تنها ۴/۲ میلیمتر بارش دریافت کرده‌است. به گزارش ایسنا، داده‌های سازمان هواشناسی نشان می‌دهد ایران ۱۲ تا ۱۹ آبان به طور میانگین ۱/۰ میلیمتر بارش دریافت کرده و این بارش اندک، ۷/۹۷ درصد کمتر از میانگین بلندمدت بوده‌است. سازمان هواشناسی می‌گوید حالا ششمین پاییزی است که به طور متوالی بسیار خشک و میزان بارندگی این فصل تا کنون به‌طور چشمگیری کمتر از نرمال بوده‌است.
داده‌ها نشان می‌دهد که بارش از ابتدا تا ۱۹ آبان نسبت به میانگین بلندمدت ۸/۹۳ درصد کاهش یافته و ایران تنها از ۸/۰ میلیمتر بارش برخوردار بوده‌است. بارش این ۱۹ روز در بلندمدت ۲/۱۲ میلیمتر بود و حالا منابع آب دریافتی سطح کشور به‌طور قابل‌توجهی تضعیف شده‌است. داده‌ها نشان می‌دهد این ماه تا ۱۹ آبان از ۳۰ روز مهرماه خشک‌تر بوده است، چراکه از ابتدای فصل پاییز تا اول آبان میانگین بارش کشوری ۷/۱ میلیمتر بود و نسبت به بارش ۱/۶ میلیمتری در بلندمدت، ۱/۷۲ درصد کاهش یافته‌بود.
سال آبی در ایران از اول مهرماه شروع می‌شود و تا ۳۱ شهریور سال بعد ادامه می‌یابد. به گفته احد وظیفه، رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی - خشکسالی فعلی یکی از شدیدترین دوره‌های خشک ثبت‌شده‌است. داده‌های هواشناسی از فروردین ۱۴۰۴ تا آبان‌ماه جاری نشان می‌دهد که ایران اکنون خشک‌ترین دوره ۵۰ سال اخیر سپری می‌شود. جدول اطلاعات پهنه‌ای بارش‌استان‌ها نشان می‌دهد از ابتدای سال آبی جاری (اول مهرماه سال گذشته) همه استان‌ها نسبت به دوره بلندمدت بارش کمتری دریافت کردند و هفت استان از جمله همدان، کهگیلویه و بویراحمد، کرمانشاه، کردستان، خوزستان، چهارمحال و بختیاری و ایلام با کاهش صددرصدی بارش مواجه بودند، به طوری که درصد تأمین بارش سال آبی جاری هیچ‌یک از استان‌ها به مقدار بلند مدت نزدیک نیز نشده‌است.
استان تهران به مرکزیت پایتخت نیز با کم‌بارشی روبه‌رو است. در حالی که مسعود پزشکیان - رئیس‌جمهوری- هشدار‌هایی مبنی بر احتمال جیره‌بندی آب تا آذرماه و حتی «تخلیه پایتخت در آینده» داد، تهران تا ۱۹ آبان تنها ۱/۰ میلیمتر بارش دریافت کرده‌است. این در حالی است که میانگین بارش تهران در بلندمدت ۲۸ میلیمتر بوده‌است، بنابراین تهران با کاهش ۳/۹۶ درصدی مقدار بارش روبه‌رو بوده‌است، البته بر اساس پیش‌بینی‌ها طی (۲۵ و ۲۶ آبان‌ماه) برای تهران نیز احتمال بارش‌خیلی پراکنده وجود دارد.
بر اساس داده‌های مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سال جاری خشک‌ترین سال تهران طی شش دهه اخیر بوده‌است. به گفته رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی شرایط حال حاضر «خشکسالی شدید»، «تنش آبی» و «بحران تأمین منابع آب» است؛ بحرانی که کلانشهر‌هایی نظیر تهران، تبریز، مشهد، اراک و کرج را بیش از سایر نقاط تحت فشار قرار داده‌است. تأثیر خشکسالی، اما نه فقط محدودیت آب که پیامد‌های ثانویه‌ای مانند کاهش کیفیت هوا را نیز به همراه دارد. فاطمه کریمی - مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران - می‌گوید: پایتخت منشأ آلودگی هوای جنوب تهران تنها به کارگاه‌ها و صنایع محدود نیست و کیفیت هوا را ترکیبی از خشکسالی، باد‌های فصلی، واکنش‌های شیمیایی در جو و البته منابع ثابت و متحرک تحت‌تأثیر قرار داده‌است.
حمیدرضا خورشیدی ـ مدیر کل هواشناسی استان تهران - نیز می‌گوید: پدیده گرد و غبار وابسته به میزان رطوبت خاک و وزش باد است و در سالی که گذشت، بارش‌ها کم بود و گرد و غبار تهران تا زمانی که بارش‌ها آغاز شود و رطوبت خاک به حد مطلوب برسد احتمالاً ادامه خواهد داشت. با احتساب شهر‌های اطراف تهران و کرج، بیش از یک چهارم جمعیت کشور در همین پهنه سکونت دارند. این شرایط در حالی است که در تهران و کرج بر خلاف بسیاری از استان‌ها، بیش از نیمی از منابع آبی صرف تأمین آب شرب می‌شود.
به گزارش ایسنا، آخرین شبیه‌سازی و پیش‌بینی مدل‌های عددی نشان داده‌است که ناهنجاری بارش در فصل زمستان به شرایط نرمال میل می‌کند. این پیش‌بینی البته تنها کورسویی از امید، میان این سال‌های خشک پی در پی است که تنها برای اندک مدتی، کشور را از فوق‌بحرانی خشکسالی فاصله می‌دهد، چراکه مسئله آب دیگر چالش مقطعی نیست و تغییراتی اساسی در اقلیم ایران اتفاق افتاده‌است. در گذشته در رشته کوه‌های البرز و زاگرس، یخچال‌های طبیعی فراوانی وجود داشت که امروز تقریباً تمام آنها از بین رفته‌اند. تنها بخش‌هایی از یخچال‌ها در قله‌هایی باقی مانده، اما به‌طور کلی دیگر یخچال طبیعی پایداری که سراسر تابستان را دوام بیاورد، وجود ندارد. بنابراین کارشناسان معتقدند حالا وقت آن است که برنامه‌ریزی‌های بلندمدت کشور در ابعاد مختلف باید با محوریت آب و ظرفیت اقلیمی هر منطقه صورت گیرد.
