جوان آنلاین: ترامپ پنج‌شنبه گذشته در جمع خبرنگاران در کاخ سفید گفت، امریکا «تا حد زیادی» در حمله اسرائیل به ایران در جنگ ۱۲روزه نقش داشته و این نقش را اینگونه توصیف کرد: «اول اسرائیل حمله کرد. آن حمله خیلی‌خیلی قدرتمند بود. من خیلی زیاد مسئول آن بودم.» گرچه تهران از همان ابتدا، امریکا را طراح و صحنه‌گردان اصلی حمله به ایران عنوان کرده بود و طبق آن، بر پیگیری احقاق حق ایران و محکومیت امریکا به دلیل نقض حقوق بین‌الملل و حاکمیت در نهاد‌های مسئول بین‌المللی تأکید داشت، اما اظهارات آشکار رئیس‌جمهور امریکا، سمت و سوی جدیدی به آن خواهد داد. در همین راستا با آقای حسام‌الدین برومند، کارشناس مسائل بین‌الملل گفت‌وگویی داشتیم تا ابعاد جدید حقوقی را که پس از اقرار ترامپ بر روند پیگیری حقوق ایران ایجاد شده است، تشریح کنیم.
به نظر شما، اعتراف ترامپ به رهبری جبهه امریکایی- صهیونیستی در حملات جنایت‌بار به ایران، چه پیامی دارد و از لحاظ حقوقی چطور دست ایران را برای پیگیری تجاوز به خاک خود پر کرد؟
این اعتراف رئیس‌جمهور امریکا، کافی است تا دنیا بداند که امریکا، شریک اصلی رژیم جنایتکار صهیونی است و ثابت شود که امریکا و رژیم‌صهیونیستی یک روح در دو بدن هستند. همچنانکه جنایت و نسل‌کشی رژیم صهیونی در غزه با حمایت و هدایت امریکا بوده است، ضمن اینکه این اعتراف بیش از هر چیزی دروغ‌های امریکایی‌ها در پایبندی به دیپلماسی را نشان داد و باردیگر معلوم شد اینها با دغل‌کاری و فریبکاری خو گرفته‌اند و وسط مذاکره با یک کشور هم باشند، دست به حمله و جنایت می‌زنند! اما به لحاظ حقوقی، درباره اعتراف رئیس‌جمهور امریکا در هدایت رژیم صهیونی در حمله به ایران چند نکته قابل اعتناست: نکته اول اینکه امریکا و ترامپ، بی‌پروا و آشکارا منشور ملل متحد، حقوق بین‌الملل و قوانین آمره بین‌المللی را زیرپاگذاشته‌اند! بند ۴ از ماده ۲ «منشور ملل متحد»، به‌صراحت هرگونه تجاوز را ممنوع اعلام کرده است. در واقع این بند، «توسل به زور» را علیه حاکمیت و تمامیت ارضی دیگـر دولـت‌ها ممنوع می‌داند که در ادبیات حقوقی از آن تحت عنوان «اصل ممنوعیت توسل به زور» یاد می‌شود. علاوه بر این، در «اساسنامه رم دیوان بین‌المللی کیفری» نیز عمل «تجاوز» به‌عنوان یک «جنایت بین‌المللی» معرفی شده است. نکته دوم اینکه اعتراف صریح ترامپ در هدایت و تدارک حمله رژیم صهیونی به جمهوری اسلامی ایران به این معناست که این کشور پذیرفته که هیچ توجیهی برای تجاوز نظامی نداشته است و در اینجا «حق دفاع مشروع» وجاهت حقوقی ندارد، ضمن اینکه برای این تجاوز، مجوزی هم از شورای امنیت نداشته است. نکته سوم این است که امریکا طبق قاعده «مسئولیت بین‌المللی دولت‌ها»، با این تجاوز آشکار باید مسئولیت این حمله نظامی را بپذیرد. بر اساس ماده ۳۱ کنوانسیون مسئولیت دولت‌ها (مصوب مجمع عمومی سازمان ملل)، امریکا موظف است جبران کامل خسارت را برای هرگونه زیان مادی یا معنوی ناشی از عمل غیرقانونی خود ارائه دهد. در امتداد این مسئولیت بین‌المللی، مسئله «جبران خسارات» ناشی از نقض قوانین بین‌المللی مطرح است که این جبران خسارت می‌تواند از طریق پرداخت «غرامت مالی» باشد.
در این مرحله، ایران با توجه به آنکه مستندات بیشتر و معتبرتری برای ارائه به سازمان‌های حقوقی بین‌الملل دارد، چه اقدامی می‌تواند انجام دهد؟
اول اینکه ایران حق دارد در پی این اعتراف رئیس‌جمهور امریکا که در واقع یک سند بین‌المللی هم محسوب می‌شود، از مکانیسم‌های حقوقی بین‌المللی برای وصول غرامت استفاده کند. در همین راستا ایران باید به دبیرکل سازمان ملل و شورای امنیت شکایت و درخواست غرامت کند که این اقدام از سوی نماینده دائم ایران در سازمان ملل صورت گرفته است. علاوه بر این امکان شکایت به شورای حقوق بشر سازمان ملل هم وجود دارد چراکه در جریان جنگ ۱۲ روزه، بسیاری از تأسیسات غیرنظامی از جمله مناطق مسکونی، مراکز رسانه‌ای، زندان‌ها و ساختمان‌های عمومی هدف قرار گرفتند که نقض آشکار کنوانسیون‌های بین‌المللی ژنو است و مهم‌تر اینکه هزارو ۱۰۰ نفر از هموطنان عزیز ما به شهادت رسیدند و این موضوع، نقض صریح «حق حیات» به عنوان یکی از حقوق بنیادی حقوق بشر محسوب می‌شود و این مسئولیت کیفری بین‌المللی برای فرماندهان، عاملان و مقامات امریکایی ایجاد می‌کند، همچنین اینکه ایران نباید به شکایت در شورای امنیت بسنده کند چراکه طبیعی است امریکا از حق وتو استفاده خواهد کرد و مانع صدور قطعنامه می‌شود، بنابراین باید از همه ظرفیت‌های بین‌المللی در مجامع بین‌المللی برای این شکایت استفاده کنیم و بدانیم که خود این موج شکایت، باعث بیداری هرچه بیشتر افکار عمومی دنیا علیه امریکا، رژیم‌صهیونیستی و جریان ظلم و تجاوز در صحنه بین‌المللی است.
