قاچاق پدیده‌ای شوم است که معضلات بسیاری برای کشور به دنبال دارد. معضلات قاچاق صرفاً حوزه اقتصاد را دربر نمی‌گیرد، بلکه به دلیل پیوست‌هایی که وجود دارد، بستر‌های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و دیگر حوزه‌ها را هم در بر خواهد گرفت. اخلال در حوزه تولید فقط یکی از معضلات آن است که آسیب‌های آن منجر به افزایش بیکاری، افزایش نرخ تورم و معضلات دیگر خواهد شد. در نظر داشته باشیم هر کدام از این معضلات به آسیب‌های اجتماعی دیگر دامن می‌زند؛ مثلاً بیکاری به آسیب‌های دیگر مثل سرقت، خرید و فروش مواد مخدر، نزاع و آسیب‌هایی از این دست منجر می‌شود. بسیاری از افرادی که درگیر این دسته از آسیب‌های اجتماعی می‌شوند، به دلیل از دست رفتن تولید به دل آسیب سقوط می‌کنند، از همین‌رو با از دست رفتن تولید، پدیده‌هایی مثل قاچاق کالا و ارز و قاچاق سوخت شدت می‌گیرد که در این مقال به قاچاق سوخت اشاره می‌شود.
قاچاق سوخت از جمله قاچاق‌های معکوس است که طی این پروسه سوخت که سرمایه کشور است، توسط سوداگران و دلالان به خارج از کشور صادر می‌شود. همان طور که بار‌ها اعلام شده‌است، کشور ما از جمله بزرگ‌ترین دارنده ذخایر نفت و گاز دنیا است و به دلیل همین فراوانی، قیمت تمام‌شده محصولات نفتی در مقایسه با سایر کشور‌ها قیمتی پایین‌تر و ارزان‌تر دارد. همین موضوع باعث شده‌است این سرمایه ملی به شیوه‌های مختلف از جمله با خودرو‌های شوتی یا اتوبوس‌های مسافربری از کشور خارج شود. قاچاق معکوس سوخت برای سوداگران این بازار سود دارد، ولی به طور حتم موجبات ناترازی سوخت و کمبود در این حوزه را به همراه خواهد داشت.
فارغ از مشکلات اقتصادی که قاچاق سوخت به همراه دارد، شاهد هستیم که قاچاقچیان برای انتقال سوخت به خریداران در آن سوی مرز‌های آبی و خاکی، با اقدام‌های نابخردانه خود امنیت سایر شهروندان را به خطر می‌اندازند، همچنانکه شاهد هستیم تصادف‌های خودرو‌های شوتی حامل سوخت قاچاق به دلیل سرعت‌های سرسام‌آور و حرکات مخاطره‌آمیز فاجعه می‌آفرینند، چنانچه بار‌ها شاهد بوده‌ایم که چگونه خودرو‌های شوتی و سرنشینانش در شعله‌های آتش از بین می‌روند و صحنه‌های دلخراشی برجای می‌مانند و آسیب‌های بازماندگان آن هم به کشور تحمیل می‌شود.
سوخت به طرق مختلف توسط سوداگران با گالن‌های ۲۰ لیتری یا مشک‌ماری‌های چند صد لیتری و خودرو‌های شوتی سالانه میلیون‌ها لیتر انواع سوخت از کشور قاچاق می‌شود و این سوخت سرمایه ملی است که قاچاق آن زیان‌هایش را متوجه مردم می‌کند.
قاچاق سوخت هم زمینه ایجاد مافیای سوخت و هم ایجاد مشاغل کاذب را فراهم کرده‌است که درون این پدیده فعل و انفعالات مجرمانه مختلفی ایجاد شده‌است.
امروز پلیس امنیت اقتصادی با بهره‌گیری از ظرفیت سایر سازمان‌ها و با همکاری مردم طرح‌های مختلفی را در زمینه مقابله با قاچاق سوخت در دستور کار دارد، ولی نباید فراموش کرد که در کنار اقدامات سلبی، باید اقدامات ایجابی را مد‌نظر داشته‌باشیم، ایجاد زمینه اشتغال، ایجاد بازارچه‌های مرزی، آگاه‌سازی مردم و فرهنگ‌سازی لازم با بهره‌گیری از ظرفیت‌های صدا و سیما، سینما، فضای مجازی، آموزش و پرورش، معتمدان و بزرگان در خصوص قبح قاچاق سوخت، راه‌اندازی کارخانه‌های مرتبط از جمله قیرسازی و صنعت آسفالت، ایزوگام در استان‌های مرزی برای اشتغالزایی می‌تواند راهگشا باشد، چراکه در صورتی که در این استان‌ها زمینه لازم برای اشتغال و درآمد‌زایی جوانان وجود داشته‌باشد، بسیاری از دلالان سوخت خطر این اقدام مجرمانه را به جان نمی‌خرند.
پدیده خودرو‌های شوتی با جان خود و دیگران بازی کردن است، از این‌رو باید زمینه لازم برای اشتغال و تحصیل جوانان به خصوص در استان‌های مرزی فراهم شود، اما در هر صورت خودرو‌های شوتی با اقدامات مجرمانه خود امنیت شهروندان را در راه‌های مواصلاتی به مخاطره می‌اندازند که با هیچ توجیه و دلیل و منطقی قابل‌پذیرفتن نیست، چراکه به قول ابن‌سینا اگر برای یک اشتباه هزار دلیل بیاوری می‌شود هزار و یک اشتباه، بنابراین پدیده خودرو‌های شوتی و قاچاق سوخت اشتباه بزرگی است که با هیچ بهانه و دلیلی قابل‌توجیه نیست، بنابراین باید تلاش شود که با اقدامات ایجابی و در صورت لزوم سلبی خود مانع از تداوم این پدیده نامبارک شویم.
