جوان آنلاین: ریشه همه چیز در کودکی است، اگر آن‌ها به خوبی آموزش ببینند و توانایی حل مسائل داشته‌باشند، آن وقت می‌توانند در آینده زندگی بهتری برای خودشان بسازند. در چنین شرایطی جامعه‌ای به مراتب سالم‌تر خواهیم داشت که مشکلات کمتری در آن وجود دارد. شاید به همین دلیل است در بسیاری از کشور‌های پیشرفته به دوران کودکی (یعنی سنین صفر تا شش سال تمام) توجه زیادی می‌شود، این کشور‌ها همه تلاششان را به کار می‌گیرند تا کودکان را به خوبی پرورش دهند و آن‌ها را از لحاظ جسمی و روحی توانمند کنند. آن‌ها نتیجه این کار خود را سال‌ها بعد می‌بینند، یعنی وقتی که کودکان بزرگ و وارد دانشگاه و بازارکار و به طور کلی جامعه می‌شوند. کاری که هر چند زمانبر است، اما نتیجه خارق‌العاده‌ای به دنبال دارد و همین، انگیزه شان برای ادامه این مسیر شده‌است.
حدود سه سالی می‌شود که در کشور ما به پرورش کودکان اهمیت بیشتری داده می‌شود، چراکه سازمان ملی تعلیم‌و‌تربیت تأسیس و قرار شد با ساماندهی مراکز تربیتی کودک، ماجرای تازه‌ای برای کودکان زیر شش سال رقم بخورد، اما متأسفانه در این مدت که زمان کمی هم نیست، هنوز نتایج مطلوبی دیده نمی‌شود. البته نمی‌توان منکر تلاش‌ها و همه اقداماتی شد که در این سه سال از سوی این سازمان صورت گرفته‌است، اما برآیند این اقدامات، مطلوب نیست. با وجود ساماندهی تعداد زیادی از کودکستان‌ها، هنوز برخی مراکز بدون مجوز فعالیت می‌کنند و بدتر اینکه شهریه‌های گران‌قیمتی از خانواده‌ها می‌گیرند و مشکلات دیگری که باید به همه آن‌ها رسیدگی شود. «جوان» به منظور بررسی وضعیت فعلی کودکستان و موانعی که در این مدت بر سر راه این سازمان قرار داشته با مجتبی همتی‌فر، رئیس سازمان ملی تعلیم‌و‌تربیت کودک گفتگو کرده‌است.
عملکرد سازمان ملی تعلیم و تربیت به گونه‌ای است که فاصله زیادی تا کیفیت مطلوب و مدنظرش دارد. چرا؟
سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک جزو سازمان‌های نوپای کشور است و حدود سه سال از تأسیسش می‌گذرد، اما مأموریت بزرگی روی دوشش گذاشته شده‌است؛ از یک‌سو مسئولیت ۷ میلیون کودک و حدود ۳۰ هزار کودکستان بر گردن گرفت که این‌ها باید ساماندهی می‌شدند و از سوی دیگر به دلیل اهمیت این گروه سنی و انتظاراتی است که خانواده‌ها از کودکستان‌ها داشته و دارند.
تقریباً همه افراد جامعه که کودکان زیر هفت سال دارند، با این سازمان تلاقی پیدا می‌کنند؛ چه با مراکز، چه با کودکستان‌ها و چه فعالیت‌هایی که قرار است برای والدین در نظر گرفته شود. این طبیعی است که این سازمان نوپا تا رسیدن به بلوغ و کیفیت مدنظرش فاصله داشته‌باشد.
باید این واقعیت در نظر گرفته‌شود که سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک فعالیت‌هایش را از کجا شروع کرد، چقدر زمان برایش گذاشت و چقدر حمایت شده‌است. علاوه بر آن نکته مهمی در شکل‌گیری و استقرار سازمان وجود دارد که اگر به این واقعه توجه نکنیم در ارزیابی دستاوردها، نتایج و وضع کنونی سازمان، ره به خطا خواهیم برد. ما درباره یک سازمان نوپا صحبت می‌کنیم و لذا قاعدتاً نباید وضع موجودش با سازمان‌های باسابقه در آموزش و پرورش و مشابه آن‌ها مقایسه شود. هنوز ساختار‌های سازمان در استان‌ها و مناطق مختلف استقرار پیدا نکرده‌است، در حوزه تأمین منابع مالی دشواری‌های جدی دارد، در چنین شرایطی، سازمان در حال تدوین آیین‌نامه و ضوابط بوده و همزمان نیز اجرایشان کرده‌است. برای روشن‌تر شدن موضوع، مثالی می‌زنم؛ چند ماهی از تشکیل سازمان ملی سنجش می‌گذرد، این سازمان شکل گرفت، اما اختلالی در کنکور به وجود نیامد و آزمون‌های نهایی به جای خودشان توسط نهاد‌های تخصصی اجرا می‌شد، اما چرا در روند اجرای کار‌ها خللی ایجاد نشد؟ چون نهاد به تدریج و عجله و شتابزدگی تشکیل و مأموریت‌های محوله به آن واسپار شد. یعنی گام اول، استقرار سازمان ملی سنجش بود و سپس به تدریج مسئولیت کنکور و راهبری آن را برعهده گرفت، اما در سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک اینطور نبود؛ این سازمان در بحبوحه کرونا و در شرایط سختی که مراکز مختلف زیرمجموعه‌اش داشتند، شکل گرفت. حتی مجموع اعتباراتی که برای مهدکودک‌ها و مراکز پیش‌دبستانی هزینه می‌شد و قانونی در اختیار نهاد‌های متولی بود نیز در اختیار سازمان قرار نگرفت و هنوز هم قرار نگرفته‌است! به همین دلیل قدرت مانور و عملیاتی سازمان محدود و محدودتر شد. همه این موارد را باید دقت داشته‌باشیم وگرنه در قضاوت، دچار بی‌انصافی یا قضاوت و ارزیابی غیردقیق از وضع موجود دستاوردها و عملکرد سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک خواهیم شد.
مردادماه را سپری می‌کنیم و افراد زیادی قصد ثبت‌نام کودکشان در کودکستان‌ها را دارند، آن‌ها نقطه به نقطه به دنبال کودکستان مناسب فرزند خود هستند و گوش به گوش از اطرافیان درباره کودکستان خوب سؤال می‌پرسند، تا بلکه بهترین را انتخاب کنند، در چنین شرایطی سامانه کودکستان‌یاب فعال شده، سامانه‌ای که یک مدت طولانی قطع بود و حالا که وصل‌شده با همان سبک و سیاق قبلی که ایرادات فنی داشت در دید عموم افراد قرار گرفته‌است. به نظر می‌رسد سامانه فعلی نتوانسته کارا و مؤثر باشد. در این رابطه چه پاسخی دارید؟
ابتدا که سازمان را تشکیل دادیم، هیچ نهادی در کشور به شکل سیستماتیک، الکترونیکی و سامانه‌ای به مراکز تربیتی خدمت‌رسانی انجام نمی‌داد، اما سازمان به سرعت با رویکرد تنظیم‌گرایانه خودش، سامانه‌ای را پیاده‌سازی و تنظیم کرد که در حال بلوغ و تکامل خودش است. اینکه از طریق آن، درخواست، بررسی و صدور مجوز‌های کودکستان‌ها ادامه پیدا کند. تأکید ما بر این بود که باید مجموع خدماتی که قرار است به مخاطبان بدهیم؛ اعم از متقاضیان، مؤسسان و والدین، به نحوی با این سامانه ارتباط پیدا کنند، لذا علاوه بر ایجاد خدمت‌های مرتبط با متقاضیان و مؤسسان، بخش‌هایی هم برای والدین به عنوان ذی‌نفعان نهایی در نظر گرفته شد؛ یعنی همان سامانه «کودکستان‌یاب» که نسخه اولیه این سامانه طراحی شده و در حال ارائه است.
کودکستان‌یاب، نسخه آموزشی است که در نوع خودش جدید است که به شکل برخط و جامع، کودکستان‌های مجاز را به همراه آدرس و شهریه‌هایشان معرفی می‌کند، خدمتی که قابل توسعه است و حتماً می‌توان پیشنهاد‌هایی را برای توسعه آن مطرح کرد، اما این‌ها نیازمند زمان است تا بتوانیم گام به گام، برنامه فناوری سازمان و سامانه‌ها را پیاده کنیم و امیدواریم به خدمت‌هایی کاربردی به والدین برسیم.
همچنین نسخه آزمایشی «سامانه شکوا» برای دریافت، رسیدگی و پیگیری شکایات ذی‌نفعان؛ والدین، مربیان و همکاران راه‌اندازی شده و در حال فعالیت است. یک سامانه پاسخگویی کارشناسی که با راه‌اندازی مرکز تماس سازمان، زمینه ارتباطی برای تسهیل‌گری و کمک به مردم را پیش آورده‌است. در این زمینه، پیشنهاداتی در مورد حالت ایده‌آل و مطلوب سامانه مطرح است و در دستور کار قرار دارد، اما طبیعتاً این سامانه مثل هر سامانه دیگری به تدریج باید ارتقا پیدا کند تا خدمت‌رسانی مطلوب انجام شود.
مربیان کودکستان‌ها نقش بسزایی در آینده کودکان دارند، متأسفانه اگر آن‌ها رفتار نسنجیده‌ای داشته‌باشند، پیامد‌های منفی برای کودک، خانواده و جامعه ایجاد خواهند کرد، در چنین شرایطی مربیان کودکستان از درآمد کمی که برایشان تعیین شده نیز گلایه دارند که این موضوع بر کیفیت کار آن‌ها اثرگذار است. نحوه تعیین درآمد نیروی انسانی کودکستان‌ها و همچنین نظارت و ارزیابی بر آن‌ها چگونه انجام می‌شود؟
برای مربیان کودکستان‌ها، حقوق مربوط به قانون کار و طبق ضوابط موجود کشور تعیین شده‌است که در شهریه سال گذشته این حقوق‌اعمال شد. امسال نیز با مصوبه جدید، سازمان تأمین اجتماعی مکلف‌شده اتصالات سامانه‌ای را با سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک برقرار کند تا بتوانیم از منظر معیشتی و اقتصادی بخشی از ساماندهی مربیان کودکستان‌ها را انجام دهیم. اما در خصوص ارزیابی و نظارت بر مربیان کودکستان‌ها باید گفت که سازمان باورش این است باید افراد ذی‌صلاح در این حوزه فعالیت کنند، لذا آیین‌نامه وظایف و شایستگی‌های مؤسسان و کارکنان آن‌ها تدوین شد، به تصویب هیئت امنا رسید، ابلاغ شد و ملاک عمل آن‌ها قرار گرفته است. این آیین‌نامه سه رسته اصلی برای کارکنان کودکستان در نظر گرفته؛ رسته مدیریتی، رسته پشتیبانی (که شامل خدماتی و اداری است) و رسته تربیتی، آموزشی و مراقبتی است؛ که مربیان اصلی‌ترین رکن این دسته به حساب می‌آیند. در این آیین نامه وظایف مربیان تعیین شد و شایستگی‌هایی که برای ایفای آن نقش باید داشته‌باشند نیز مشخص گردید. وجوهی که هم به صورت عمومی و هم به صورت صلاحیت‌های تخصصی دیده شده‌است. در رابطه با ارتقای صلاحیت‌های تخصصی این بزرگواران، هم دوره‌های مجازی و هم دوره‌های حضوری برگزار می‌شود که برخی از آن‌ها به شکل استانی است. در عین حال بخشی به بعد نظارتی مربیان موجود برمی‌گردد که «سامانه شکوا» در همین رابطه راه‌اندازی شده تا مواردی را که از سمت والدین گزارش می‌شود مورد پیگیری قرار دهند. امیدواریم این فعالیت‌ها به ارائه بهتر خدمات کیفی از سوی مربیان در کودکستان‌ها منجر شود.
شهریه‌همه کودکستان‌های دارای مجوز تعیین شده‌است، فارغ از اینکه از نظر برخی از والدین شهریه‌های مصوب در برخی از مراکز گران است، متأسفانه شاهد دریافت شهریه‌های گران‌قیمت و نامتعارف در برخی از کودکستان‌ها هستیم. نظر شما در این رابطه چیست و نحوه مواجهه سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک با شهریه‌های خارج از مصوبات چگونه است؟
شهریه کودکستان‌ها بر اساس مصوبات سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک که در «آیین‌نامه تعیین شهریه خدمات تربیتی، آموزشی و مراقبتی کودکستان‌ها» آمده، به صورت سالانه تعیین می‌شود. این شهریه براساس مؤلفه‌هایی است که در نگهداری و تربیت کودکان رعایت می‌کنند. مثل امکانات آموزشی و رفاهیاتی. همچنین تعداد مربیان و نیرو‌هایی که به خدمت گرفته‌شده نیز در تعیین آن اثرگذار است. البته برخی از مراکز، تخلفاتی را در اعلام مستندات داشتند که آن‌ها را شناسایی کردیم و اقدام مناسب به تناسب انجام دادیم.
ممکن است تعیین شهریه‌های مصوب در برخی از کودکستان‌ها، از نظر والدین گران باشد. باید به این نکته توجه کرد مؤلفه‌هایی که در الگوی شهریه سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک تعیین شده ناظر به هزینه‌هایی است که یک کودکستان برای ارائه خدمات تربیتی آموزشی خودش متحمل می‌شود، مثل هزینه‌های نیروی انسانی، تأمین مکان و تجهیزات بخشی از هزینه‌ها مثل نیروی انسانی با استاندارد‌هایی که سازمان ابلاغ کرده سنجیده می‌شوند، اما هزینه مکان در شهر‌های مختلف، متفاوت است. مثلاً کودکستان‌هایی که در کلانشهر‌ها و با اجاره‌بهای بالاتر فعالیت دارند، شهریه‌شان متفاوت و بیشتر است.
یکی از نکات مهم این است، شهریه‌ای که سازمان براساس آیین‌نامه محاسبه می‌کند، هزینه اصلی است و برخی از مبالغ، مثل هزینه مربوط به میان وعده، نوشت‌افزار، اقلام بهداشتی و شخصی کودک، بیمه، سرویس ایاب و ذهاب را شامل نمی‌شود. در صورتی که این موارد از سوی کودکستان تأمین شود (به‌ویژه سرویس ایاب و ذهاب که هزینه قابل‌توجهی هم شامل می‌شود) مشمول هزینه جداگانه است. گاهی مجموع هزینه‌های صرف‌شده برای کودک در کودکستان را در قالب شهریه اعلام می‌کنند که اشتباه است و تصویر نادرستی از کودکستان‌ها به وجود می‌آورد.
منابع محدود چیه ؟؟ 
