سرويس دانشگاه جوان آنلاين: عملکرد حوزه پژوهش با فروش فناوری دانش‌بنیان‌ها به میزان ۹ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان و صادرات ۶۲ میلیون دلاری دانش‌بنیان‌ها در سال گذشته واقعاً چشمگیر بود؛ اتفاقی که امسال هم با وجود تحریم‌های گسترده روند رو به رشد خود را ادامه داده است. نزدیک به ۲ درصد تولید علم جهان با محققان ایرانی است و رتبه ۱۶ جهان در تولید مقالات یک درصد برتر را داریم.
شعار هفته پژوهش و فناوری امسال «پژوهش اثربخش، فناوری ارزش‌آفرین و رونق تولید» است و برنامه‌های گرامیداشت این هفته، در شهرستان‌ها از ۱۶ آذر آغاز شده، اما در تهران از شنبه ۲۳ آذر شروع شد.
زنگ پژوهش و در‌های باز
روز شنبه ۲۳ آذرماه نخستین روز این هفته با عنوان «پژوهش و فناوری: مدرسه، دانشگاه و جامعه» نامگذاری شد. در این روز مراسم زنگ پژوهش در دبیرستان فرهنگ منطقه ۲ و تقدیر از ۲۸ دانش‌آموز یا گروه دانش‌آموزی برگزیده با حضور وزرای علوم و آموزش و پرورش انجام شد.
همچنین در مراسم «در‌های باز» به منظور ایجاد انگیزه برای دانش‌آموزان، امکان هماهنگی مدارس با دانشگاه‌ها برای بازدید از دانشگاه‌ها و مراکز علمی و پژوهشی و پارک‌های علم و فناوری به‌وجود آمد.
یک‌شنبه ۲۴ آذرماه، دومین روز هفته پژوهش وفناوری، با عنوان «پژوهش، فناوری و توسعه ملی» نامگذاری شد. سومین روز این هفته، ۲۵ آذرماه «گام دوم در پژوهش و فناوری» نام داشت و برگزاری مراسم هفته پژوهش و فناوری توسط دستگاه‌های اجرایی با رویکرد بیانیه گام دوم انقلاب و همچنین نشست‌هایی در پژوهشگاه علوم انتظامی و پژوهشگاه مطالعات اجتماعی برگزار شد.
هفتمین نمایشگاه تجهیزات آزمایشگاهی
روز سه‌شنبه ۲۶ آذرماه نیز با عنوان «پژوهش، فناوری و رونق تولید» نامگذاری شده است. در این روز طی مراسمی از پژوهشگران، کارآفرینان، ایده‌های برتر و استان‌های برتر انتخاب شده تجلیل می‌شود. همچنین در این روز بیستمین نمایشگاه دستاورد‌های پژوهش، فناوری و فن بازار (عرضه و تقاضای فناوری) و هفتمین نمایشگاه تجهیزات و مواد آزمایشگاهی ساخت ایران در محل نمایشگاه‌های بین‌المللی در بزرگراه شهید چمران افتتاح خواهد شد.
فردا ۲۷ آذرماه مصادف با پنجمین روز هفته پژوهش، به عنوان «پژوهش، فناوری و اثربخشی اجتماعی» انتخاب شده و ۲۸ آذرماه و ششمین روز این هفته با عنوان «پژوهش، فناوری، مشارکت ملی» نامگذاری شده است. در این روز‌ها رویداد «الگو‌ها و راهکار‌های نوین در همکاری دانشگاه با صنعت و جامعه» برگزار خواهد شد.
در آخرین روز هفته پژوهش، جمعه ۲۹ آذرماه هم آیین اختتامیه بیستمین نمایشگاه دستاورد‌های پژوهش، فناوری و فن بازار برگزار خواهد شد.
۵۶ هزار اشتغال
در حال حاضر با وجود تحریم‌های گسترده که به طور خاص دانشگاه‌های شهید بهشتی و شریف را هم دربرگرفته، حدود ۸ هزار واحد فناور در پارک‌های علم و فناوری و مراکز رشد مستقر شدند و هزار و ۶۲۵ واحد مجوز دانش‌بنیانی دریافت کردند. این شرکت‌ها برای ۵۶ هزار نفر اشتغال ایجاد کردند که ۸۰ درصد افراد مدرک کارشناسی و ۲۰ درصد هم مدرک دکتری و ارشد دارند.
سهم ۶/۶ درصدی همیشگی
معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم با بیان اینکه با توسعه پارک‌های فناوری سه پارک علم و فناوری بودجه مستقل از بودجه ۹۸ دریافت کردند، گفت: «در مجموع بودجه پارک‌ها ۷۵ تا ۸۰ درصد افزایش یافته است. فروش دانش‌بنیان‌ها سال قبل به ۹ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان و صادرات آن‌ها ۶۲ میلیون دلار بود.»
مسعود برومند در نشست خبری‌اش به مناسبت هفته ملی پژوهش درباره تحقق بودجه از تولید ناخالص ملی بر اساس برنامه ششم توسعه هم گفت: «متأسفانه از برنامه عقب هستیم، سال گذشته ۶/۶ درصد بودجه سال ۹۸ به پژوهش اختصاص یافت، امسال هم همین عدد در نظر گرفته شده است.»
شفافیت مالی
معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم افزود: «در قانون امسال آمده است که منابع شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان می‌تواند به سال بعد منتقل شود. پارسال شرکت‌ها باید منافعشان را به حساب خزانه واریز می‌کردند، اما امسال خزانه از حساب شرکت‌ها خودش برداشت می‌کند. در همین مورد در دبیرخانه شورای عالی علوم تحقیق در حال بررسی هستیم چراکه ممکن است حتی برداشت‌های مضاعفی صورت بگیرد. بنابراین پرداخت‌ها باید مشخص شود. در این بین ممکن است شرکت‌ها وقتی می‌بینند در حساب‌ها اعتبار وجود دارد، در انعقاد قرارداد جدید تعلل کنند.»
ارتقای اساتید با پژوهش
برومند با اشاره به قانون مجلس در خصوص پشتیبانی از رونق تولید در کشور گفت: «بر اساس این قانون، دستورالعملی باید تهیه شود که اعضای هیئت علمی بر اساس اقدامات و پروژه‌هایی که در چارچوب رفع مشکلات کشور انجام می‌دهند، در آیین‌نامه ارتقا امتیاز بیشتری بگیرند. این امتیاز تا ۵۰ درصد ضریب می‌تواند افزایش یابد.»
معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم درباره جایگاه علمی جهانی ایران گفت: «در ای‌اس‌ای اسکوپوس رتبه ۱۵ داریم و ۱ /۹ درصد تولید علم جهان با محققان ایرانی است. همچنین رتبه ایران در تولید مقالات یک درصد برتر هم ۱۶ است.»
انتظار یک‌ونیم درصدی
تعداد قرارداد‌های ارتباط با صنعت در پایان سال گذشته ۷ هزار و ۲۴ قرارداد اعلام شده و امسال وزارت علوم برنامه‌ریزی کرده که ۲۵ درصد پایان‌نامه‌های تحصیلات تکمیلی از طریق ارتباط با صنعت انجام شود و دانشجویان بتوانند حقوق دریافت کنند. از سوی دیگر معمولاً ۱۵ تا ۲۰ درصد بودجه دانشگاه‌ها باید به حوزه‌های پژوهشی اختصاص می‌یابد. بودجه پژوهشی کشور که دانشگاه‌ها نیز بخشی از آن محسوب می‌شوند باید به حدود یک و نیم درصد تولید ناخالص ملی برسد که در حال حاضر این رقم کمتر از نصف این مقدار است. در نقاط گوناگون کشور پارک‌های علم و فناوری زیر نظر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری شکل گرفته‌اند که در سال جاری بالاترین نرخ رشد بودجه دانشگاهی در کشور مربوط به این پارک‌هاست.
