سرویس اقتصادی جوان آنلاین: درحالیکه طبق برنامه ششم توسعه باید میزان جابهجایی بار از طریق ریل به ۳۰ درصد برسد، اما سهم کنونی بخش ریلی در این زمینه تنها ۱۳ درصد است و در دو ماه اخیر به ۱۱ درصد کاهش یافته است.
به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، جابهجایی از طریق ناوگان ریلی بهعنوان مهمترین حوزه حملونقلی در کشور به شمار میرود، بهطوریکه بسیاری از کشورهای دنیا اولویت برنامههای توسعهای خود را بر تقویت و گسترش بخش ریلی قرار دادهاند.
شرکتهای حملونقل ریلی و راه آهن، به طور معمول در حوزه جابهجایی بار فعال هستند، اما در چند سال اخیر شاهد آن هستیم که حوزه حمل ونقل ریلی در مقایسه با سایر بخشها از کارآیی بسیار پایینتری برخوردار است، این در حالیست که طبق سیاستهای برنامه ششم توسعه کشور، ترانزیت و حملونقل ریلی یکی از موضوعات محوری برنامه ششم (بند ت ماده ۲ قانون) به شمار میرود و دولت مکلف است که سهم خود را در جابهجایی حمل بار به ۳۰ درصد برساند.
اما متأسفانه بهرغم اقدامات بسیار گسترده در این حوزه شاهد آن هستیم که تنها میزان جابهجایی بار در این بخش به ۱۳درصد رسیده و فاصله ما تا ۳۰ درصد بسیار طولانی است.
از سوی دیگر بخش حملونقل ریلی به عنوان امنترین و سبزترین حوزه حملونقل به دلیل کاهش آلودگی محیطزیست، امنیت بالا و مصرف سوخت پایین به شمار میرود، بهطوریکه با استفاده از حوزه حملونقل ریلی شاهد کاهش ۳۱ درصدی تلفات حوادث رانندگی هستیم، همچنین آمارها نشان میدهد که مصرف انرژی و کربن با استفاده از ناوگان حملونقل ریلی کاهش چشمگیری مییابد.
طبق بررسیهای صورت گرفته آمارهای بینالمللی نشاندهنده آن است که بین زیرساختهای حملونقل ریلی کشور با سایر کشورها شکاف بسیار عمیقی وجود دارد، بهطوریکه براساس گزارش ۲۰۱۷ مجمع جهانی اقتصاد، ایران به لحاظ پوشش حملونقل ریلی در میان ۱۳۶ کشور جهان رتبه ۶۸ را کسب کرده است.
همچنین از نظر میزان حمل بار برحسب وزن و مسافت نیز فاصله بسیاری میان ایران و سایر کشورهای پیشرو وجود دارد. از نظر میزان حمل بار بر حسب وزن و مسافت، کشورهای امریکا، روسیه و چین در رتبه اول تا سوم قرار دارند. میزان حمل بار با ناوگان ریلی در کشور امریکا ۱۰۲ برابر ایران، در روسیه ۹۲ برابر، در چین ۸۰ برابر و در هند ۲۷ برابر ایران و در کشورهای اوکراین و قزاقستان در حدود هشت برابر ایران است.
چالش دیگر حملونقل ریلی کشور، فرسودگی و عمر بالای ناوگان است، بهطوریکه گزارشهای داخلی نشان میدهد ناوگان حملونقل ریلی دچار فرسودگی و عمر بالاست و نوسازی آن مستلزم سرمایهگذاریهای گستردهای است.
مرکز پژوهشهای مجلس در گزارشی اعلام کرد: حدود ۴۵ درصد از لوکوموتیوهای موجود، بیش از ۴۰ سال عمر دارند که با توجه به طراحی ناوگان برای عمر ۳۰ سال که با تعمیرات مناسب قابل افزایش تا ۴۰ سال نیز است، بخشی از ناوگان موجود فرسوده محسوب میشوند و نیاز به جایگزینی دارند، این در حالی است که با افزایش بهرهوری میتوان با ناوگان و بار قابل حمل ریلی موجود به اهداف رسید و صرفاً برای نوسازی ناوگان باری نیاز به ناوگان نو است.
تکمیل حلقههای مفقوده کریدورهای ترانزیتی باید در اولویت قرار گیرد
مجید کیانپور، عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان، با اشاره به اینکه طبق برنامه ششم توسعه باید سهم حملونقل بار در بخش ریلی از ۹ درصد به ۳۰ درصد برسد، افزود: در یک تا دو سال اخیر با افزایش فعالیتها در این حوزه سهم جابهجایی بار در این بخش از ۹ درصد به ۱۳ درصد افزایش یافته است.
کیان پور ادامه داد: در شش ماه گذشته متأسفانه شاهد کاهش ۲ درصدی سهم جابهجایی بار در این بخش شدیم و این میزان به ۱۱ درصد رسیده بنابراین مدیریت بهتر و توجه به این حوزه ضروریست.
عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه مهمترین عاملی که زمینهساز رسیدن به این برنامه میشود ارزان بودن انرژی و مصرف سوخت پایین در این حوزه است، افزود: توجیه اقتصادی برای بخش ریل بسیار بالاست و ما باید با واقعی شدن نرخ سوخت و قیمتها سهم حملونقل ریلی را در حوزه بار افزایش دهیم.
او بیان کرد: تا زمانی که کریدورها و حلقههای مفقوده در شمال به جنوب کشور وجود داشته باشد، نمیتوان سهم جابهجایی کالا و بار را در حوزه صادرات افزایش دهیم.
کیانپور بیان کرد: متأسفانه حوزه حملونقل ما در اختیار دولت و خصولتیهاست، این در حالیست که با حمایت بیشتر از بخش خصوصی میتوان کارآییهای خود را در این بخش افزایش دهیم. نباید دولت خود را در این حوزه رقیب بخش خصوصی بداند، بلکه ما باید زمینه را برای حضور بیشتر بخش خصوصی افزایش دهیم.
عضو کمیسیون عمران مجلس ادامه داد: ظرفیتهای بسیار گستردهای در بخش حملونقل ریلی وجود دارد که ما با استفاده از آنها میتوانیم ظرفیتهای حملونقلی در سایر بخشها را هم افزایش دهیم. ایران به ویژه حوزه حملونقل ریلی میتواند آسیای میانه و بخش اعظمی از اروپا را پوشش دهد و ما میتوانیم سهم مناسبی در چرخه حملونقلی و یک بازار ۴۰۰ میلیون دلاری را در این حوزه ایجاد کنیم.