سرویس فرهنگ و هنر جوان آنلاین: همه چیز به نوع نگاه مدیران فرهنگی و اهالی سینما بستگی دارد. بدون شک یکی از مهمترین لازمههای تبدیل یک پدیده به صنعت، دخل و خرج آن است. یعنی آن پدیده به شکلی تبدیل به یک چرخه شود که به لحاظ ارزشهای اقتصادی بهصرفه باشد. سینما در کشورهای توسعهیافته به یک صنعت گسترده و چندلایه تبدیل شده که گردش مالی فراوانی در آن وجود دارد. مخاطبان بسیاری به سالنهای سینما میروند. در حاشیه آن خرید میکنند. بعدتر از بسیاری از فیلمها محصولاتی جانبی مثل بازی، پوشاک و اسباببازی تولید و به فروش میرسد.
خلاصه اینکه هرچند جنبه اقتصادی در این چرخه غالب است، اما صاحبان آن نگاهی صرفاً مالی به ماجرا ندارند و طبق سیاستهای خودشان به فکر مخاطب هم هستند؛ یعنی در کنار درآمد حاصل از این صنعت، چهار چشمی حواسشان به مخاطب هم هست. سینمای ایران از زمان شروع به کار تا به امروز دورههای مختلفی را پشتسرگذاشته است. پس از پیروزی انقلاب اسلامی و جدیتر شدن سینما در کشورمان، فیلمسازان و فیلمهای مختلفی وارد چرخه این شاخه از هنر شدند.
در ایران هم مانند بسیاری از کشورهای صاحب سینما، متأسفانه لزوماً رابطه مستقیمی بین فروش و کیفیت یک فیلم برقرار نیست. یعنی متعدد فیلمهای باکیفیتی بودهاند که فروش خوبی نداشتهاند یا بالعکس! در کنار کیفیت فیلم، مؤلفههای دیگری نیز در بالا و پایین شدن درآمد سینما مؤثرند.
بازیگران مشهور، سوژه، تعداد سالنهای سینما، حال روانی جامعه، وضعیت اقتصادی مردم و... از جمله مهمترین آنهاست.
نوروز همواره پرمخاطبترین و پیرو آن پرفروشترین ایام اکران در سینمای ایران است. همین باعث شده که تقریباً اکثر فیلمهای آماده به نمایش، برای اکران در این فصل داوطلب شوند! طبق آمار رسمی منتشر شده، میزان فروش سینمای ایران در نوروز امسال نسبت به زمان مشابه در سال قبل افزایش داشته است. اما آیا این تمام ماجراست؟ در ادامه سعی میکنیم موارد مهم دیگری که در چرخه سینما ارزشمند و موثرند را در کنار میزان فروش بررسی کنیم.
تفریح لاکچری!
اگر بهطور جدی پیگیر سینمای ایران باشید حتماً به یاد دارید که کارشناسان و اهالی سینما در مصاحبههای مختلف همواره از کم بودن تعداد سالنهای سینما در کشور گلایه میکردند. آنها کمبود صندلیهای سینما را عاملی در جهت لطمه به فرهنگ کشور عنوان میکردند. اینطور مطرح میشد که این اتفاق باعث سخت شدن حضور مردم در سینما و محرومیت آنها از هنر خواهد شد. در چند سال اخیر -به طور ویژه در کلانشهر تهران- تعداد قابل توجهی پردیس سینمایی ساخته شد.
این سالنها در نقاط مختلف شهر احداث شده بودند. همین باعث سهولت دسترسی مخاطبان به سینما شد. از طرفی بهدلیل وجود چند سالن در این پردیسها، سینماروها امکان انتخاب از بین چند فیلم را داشتند که همین اقدام اتفاقی بسیار مهم در افزایش حضور مردم در سینماها داشت.
هرچند که هنوز برخی از نقاط کشور فاقد سالن سینما هستند؛ اما دیگر میتوان مشکل کمبود سالن را تاحدودی کنترل شده حساب کرد. پس با این اوصاف مواردی مثل قیمت بلیت، کیفیت فیلمها، مدیریت اکران، تبلیغات و اوضاع اقتصادی جامعه باقی میماند که در این فرمول نقش دارند. از سال قبل و همزمان با مشکلات اقتصادی جامعه، هزینه تولید فیلم هم افزایش پیدا کرد.
از همان موقع زمزمه بالارفتن قیمت بلیت سینماها در نوروز ۹۸ مطرح شد که موافقان و مخالفانی داشت. موافقان با توجه به تورم زیاد، این اقدام را کاملاً منطقی میدانستند و در سوی مقابل، مخالفان معتقد بودند این افزایش قیمت باعث فشار به مخاطبان شده و منجر به کاهش حضور مردم در سینما خواهد شد. کسی چه میداند. شاید سینما هم بهزودی به یک تفریح لاکچری و گرانقیمت تبدیل شود!
قربانیان شرایط جدید
در آغاز سال جاری، بلیت سینماها از ۱۵ هزار تومان به ۲۰ هزار تومان افزایش یافت. سه فیلم پرفروشی که در ایام نوروز سال۹۷ روی پرده رفتند با بلیت ۱۵هزار تومانی حدود ۱۷میلیارد تومان و سه فیلم پرفروش در ایام نوروز سال۹۸ با بلیت ۲۰هزار تومانی سینماها در مجموع بیش از ۳۰میلیارد تومان عایدی برای سینمای ایران داشت.
به گزارش «ایسنا»، فیلمهای انتخاب شده برای اکران در نوروز۹۸، نمایش خود را از ۲۵اسفندماه آغاز کردند و هفت فیلم سینمایی «رحمان ۱۴۰۰»، «متری شیشونیم»، «چهارانگشت»، «زندانیها»، «پیشونی سفید۳»، «ژن خوک» و «غلامرضا تختی» در جدول نوروزی قرار داشتند. فیلم سینمایی «رحمان ۱۴۰۰» منوچهر هادی که در ژانر کمدی ساخته شده است، با گذر از یک میلیون مخاطب و بعد از گذشت حدود سه هفته اکران به فروشی نزدیک به ۱۵میلیارد و ۵۰۰میلیون تومان رسید.
پس از این فیلم، بیشترین میزان مخاطب و فروش برای فیلم سینمایی «متری شیشونیم» ساخته سعید روستایی بوده که توانست با جذب ۷۴۰هزار نفر به سینما در هفته سوم اکران خود ۱۰میلیارد و ۴۹۰میلیون تومان فروش داشته باشد.
در رتبه سوم پرفروشترین فیلمها در ایام نوروز، فیلم سینمایی کمدی «چهارانگشت» حامد محمدی قرار گرفت که توانست با فاصله نسبتاً زیادی از دو فیلم قبلی، بیش از چهار میلیارد و ۵۰۰میلیون تومان فروش کند.
چهار فیلم دیگر نمایش داده شده در این بازه زمانی یعنی «زندانیها» مسعود دهنمکی، «پیشونی سفید ۳» سید جواد هاشمی و «ژن خوک» سعید سهیلی و «غلامرضا تختی» بهرام توکلی به ترتیب یک میلیارد و ۹۰۰میلیون تومان، یک میلیارد و ۱۱۰ میلیون تومان، یک میلیارد و ۱۰۰میلیون تومان و حدود ۷۲۰میلیون تومان فروش کردند. طبق گزارش سامانه سینماشهر، مخاطبان سینمای ایران در سال جاری تا این لحظه حدود دو میلیون و هفتصد هزار نفر بوده و فروردین ماه سال قبل حدود چهارو نیم میلیون نفر. با فرض افزایش مخاطبان در روزهای باقیمانده از فروردین سال جاری، طبیعتاً در بهترین حالت مخاطبان فروردین امسال یک میلیون نفر کمتر از مدت مشابه سال قبل خواهد بود. این درحالی است که برخی از سینماداران و آنانی که دستی بر آتش دارند، در گزارشهای خود با خوشحالی خبر از افزایش فروش میدهند، اما مشخص است که این افزایش فروش صرفاً به دلیل افزایش قیمت بلیت است.
ظاهراً در این بین جایی برای مخاطب درنظر گرفته نشده است. همین که فروش بالا برود کافی است؛ کاهش مخاطب را بیخیال! اما نکته بعدی که نگرانکننده است این است که وقتی جیب مخاطب کمپول و بلیت سینما گران باشد، طبیعتاً قدرت انتخابش محدود و صرفاً برای تماشای یک یا دو فیلم در فصل اقدام خواهد کرد.
در چنین شرایطی طبیعی است که عامه مخاطبان ترجیحشان به سمت فیلمهای کمدی باشد. قطعاً در کنار مخاطبان، قربانی دیگر این وضعیت فیلمهای شریفی مثل «تختی» خواهد بود. ظاهراً دوران فروش فیلمهای مستقل به پایان رسیده و با اوضاع جدید عمدتاً کمدیهای سطحی که به باند سینماداران و سرمایهداران نزدیکاند کارشان سکه خواهد بود.