همه پرسي براي جدايي شبه جزيره استراتژيك كريمه از اوكراين و سنجاق زدن آن به
خاك روسيه امروز آغاز شده است. با توجه به اينكه حدود 60 درصد مردم اين منطقه را
اسلاوهاي روس تبار با مذهب مسيحي ارتدوكس تشكيل مي دهند، قابل پيش بيني است كه نتيجه
همه پرسي براي الحاق به روسيه مثبت است. در اين منطقه بيش از 12 درصد تاتارهاي
مسلمان مخالف مسكو و 24 درصد اوكرايني الاصل پيرو كاتوليك زندگي مي كنند كه نمي
توانند چندان در روند همه پرسي تاثير بگذارند. بخصوص كه احساسات قومي و سياسي در
اوكراين و كريمه متورم شده است و احتمال شركت اكثريت در آن وجود دارد.
آمريكا و اروپا به شدت مخالف اين روند هستند و به همين دليل به دنبال برنامه
ريزي براي تحريم عليه روسيه هستند. رسانه ها در اين باره نوشته اند كه اعضاي گروه
هشت (G8) آماده مي شوند تا با اخراج روسيه از
گروه و تبديل آن به جي 7 روسيه را تحت فشار قرار دهند. پيش
از تحولات كريمه قرار بود كه اولين نشست جي 8، تابستان امسال در سوچي روسيه برگزار شود كه كشورهاي غربي اعلام كرده
اند در آن حضور نخواهند يافت. كشورهاي آمریکا، آلمان، ژاپن، کانادا، ایتالیا و فرانسه
تصميم گرفته اند كه اين نشست بدون حضور روسيه و در لندن برگزار شود. با توجه به
اينكه روسيه يك كشور تاثيرگذار بين المللي است و از ابزارهاي لازم براي نفوذهاي
كلان همچون حق وتو، برخوردار است آيا اين روند در جي 20 يا ديگر نهادها و تصميمات بين
المللي نيز رخ خواهد داد.
جداي از اين مسئله تحريم شخصيت هاي تاثيرگذار در روند تحولات كريمه و مسدود
كردن حساب آنها نيز در دستور كار است. اين مسئله باعث شده تا سوال هاي زيادي در
اين باره پرسيده شود كه تحريم ها بيش از همه به ضرر كدام طيف تمام خواهد شد. زيرا
آمريكا در اين حوزه منافع اقتصادي ندارد و بيش از هر چيز به جدال استراتژيك و افزايش
حوزه نفوذ مي انديشد. اما تحريم هاي احتمالي آينده و واكنش هاي روسيه بيش از همه
به اتحاديه اروپا و روسيه آسيب مي زند و آمريكا بار ديگر براي به دست آوردن حداكثر
منافع، حداقل ضرر را خواهد داد چون اين اروپا است كه به خط اول جبهه تحريم
فرستاده مي شود. بنابراين ضررهاي احتمالي متعلق به اروپا است و منفعت هاي احتمالي
به آمريكا مي رسد. اين روند بايد اتحاديه اروپا را هشيار كند كه به راحتي وارد چنين
بازي هاي ضررساز نشود. در حال حاضر 60 درصد انرژي اروپا از سوي روسيه و از گذر
اوكراين تامين مي شود. جداي از اين سرمايه گذاري هاي عمده صنعتي و غير صنعتي اين
اتحاديه در روسيه كه باعث بهبود وضعيت نسبي اروپا در سال هاي پس از بحران سوم
سرمايه داري از سال 2008 شده، به راحتي قابل چشم پوشي نيست. در اين ميان آلمان،
هلند و انگليس بيش از همه آسيب خواهند ديد. اگر چه تحريم ها براي روسيه نيز
خوشايند نيست.
حال آيا اين جدال استراتژيك، روسيه را به سمت ايجاد «اقتصاد شرقي» پيش خواهد
برد. در اين ميان بايد ديد كه نگاه چين به اين مسئله چگونه است. به هر حال جنگ
اقتصادي آينده آمريكا با چين غير قابل چشم پوشي است. بنابراين اين اتحاد شرقي در
چنين شرايطي براي شرق لازم است زيرا مي تواند مجموع زيرساخت اقتصاد بين المللي را
از غرب كنده و شرق را نيز در آن سهيم كند تا اين زيربناهاي اقتصادي به راحتي تبديل
به ابزاري براي «مجازات تحريم» امروز براي روسيه و فردا براي چين تبديل نشود. شرق
به هر شكل نيازمند اين چرخش است كه مي تواند به اولين گام جنگ سرد جديد يا صلح گرم
با ابزار اقتصاد بين دو طرف تبديل شود.
مسئله مهم ديگر اين است كه اين جدال تمركز مخالف هاي جنگ طلبانه آمريكا را از
دنياي اسلام و منطقه خاورميانه كم كرده و آن را به سمت ديگري سوق مي دهد. به هر
حال روسيه به اين مي انديشد كه اگر دست به چنين كاري نزد، آمريكا در گام هاي بعدي
ديگر كشورهاي حوزه خارج نزديكش را هدف قرار خواهد. اگر چه هم اكنون نيز اين نگراني
براي مسكو وجود دارد كه فعاليت هاي زير پوستي آمريكا و استفاده آن از تندرويان
حاضر در حوزه آسياي مركزي و قفقاز و حتي داخل خاك روسيه افزايش پيدا كند...
آمريكا از بابت دسترسي به منابع انرژي شديداً در معرض خطر قرار گرفته است. ضمن اينكه فرصت هاي درخشان پيش روي روسيه و چين، اقدامات حساب شده را طلب مي كند.
