جوان آنلاین: رئیس دانشگاه بن گوریون گفته که در جریان آخرین نبرد، چهار دانشگاه و مؤسسه اسرائیلی در حیفا، تلآویو و بئرشبع اشغالی هدف بمباران ایران قرار گرفتند. از جمله ۳۰ ساختمان از ۶۰ ساختمان دانشگاه بن گوریون در نتیجه بمباران ایران آسیب دید. روز ۲۳ خرداد (۱۳ ژوئن) یک موشک بالستیک به مؤسسه علوم وایزمن در شهر رحووت، در جنوب تلآویو اصابت کرد. این حمله بخشی از پاسخ راهبردی ایران به حملات اسرائیل به تأسیسات هستهای ایران بود که منجر به تخریب چندین ساختمان آزمایشگاهی شد و دستکم ۴۵ آزمایشگاه تحقیقاتی بهطور کامل از بین رفت.
این مؤسسه یکی از مراکز علمی پیشرو در جهان است (تأسیس ۱۹۳۴) که حدود ۲ هزار و ۵۰۰ پژوهشگر دارد. حوزههای تحقیقاتی آن شامل هوش مصنوعی، پهپادها، علم هستهای، رمزنگاری و زیستفناوری است. مؤسسه وایزمن به عنوان بخشی راهبردی از توان دفاعی اسرائیل شناخته میشود که در توسعه فناوریهای نظامی مانند سیستمهای خودران، جنگ الکترونیک و دادهکاوی نظامی نقش داشته است. طبق گزارش وبسایتهای تخصصی نظیر Haaretz, Defense News و Middle East Eye، بین ۲۰ تا ۳۰درصد از پروژههای وایزمن بهطور مستقیم یا غیرمستقیم کاربرد امنیتی – نظامی دارند. در برخی سالها (مثلاً پس از ۲۰۲۱)، با افزایش بودجه نظامی–تحقیقاتی، سهم پروژههای نظامی تا ۳۵درصد نیز گزارش شده است. این مؤسسه یکی از ۱۰مؤسسه برتر جهان در زمینه کیفیت تحقیقات محسوب میشود و تنها مرکز تحقیقاتی خارج از امریکا در بین ۷۵۰ مؤسسه برتر است. ساخت اولین رایانه الکترونیکی اسرائیل (WEIZAC)، نقشآفرینی در فیزیک هستهای و اولین دستگاه شتابدهنده ذرات، بخشی از عملکرد این مؤسسه است. محققان وایزمن الگوریتمهایی برای تحلیل تصاویر ماهوارهای، ویدئوهای پهپادها، سیگنالهای رادیویی و دادههای میدان نبرد توسعه دادهاند. وایزمن بهطور مشترک با واحد ۸۲۰۰ ارتش اسرائیل، سیستمهایی طراحی کرده که میتوانند با استفاده از هوش مصنوعی در میدان جنگ به فرماندهان توصیههایی تاکتیکی ارائه دهند. وایزمن در توسعه الگوریتمهای کنترل خودکار برای پهپادهای رزمی، پهپادهای جاسوسی و روباتهای زمینی شناسایی نقش داشته است. وایزمن با شرکتهای دفاعی مانند Elbit Systems و Israel Aerospace Industries (IAI) در ساخت سیستمهای هدفگیری خودکار، کنترل پرواز روباتیک و ارتباطات امن بین ماشینها همکاری کرده است. این مؤسسه یکی از سه مؤسسه علمی اسرائیل است که دارای تفاهمنامه همکاری بلندمدت با واحد اطلاعاتی ارتش (AMN) است و حدود ۱۵ مرکز پژوهشی آن در حوزههایی مانند هوش مصنوعی، رمزنگاری، فیزیک کوانتومی و مهندسی زیستی فعالیت دارند که همه جزو حوزههای با کاربرد دوگانه (civilian + military) هستند. حدود ۲۵ تا ۳۰ درصد از پروژههای وایزمن در مجلات نظامی یا با سطح دسترسی محدود منتشر میشوند که نشانهای از محرمانگی و امکان کاربرد امنیتی است.
میزان خسارت
موشک ایران مستقیماً به بخشهای اصلی مؤسسه اصابت کرد. به گفته پروفسور اورن شولدینر، آزمایشگاه او کاملاً نابود شد: «هیچ چیزی باقی نمانده. هیچ چیز قابل بازیابی نیست.» تخمین خسارت بیش از ۵۰۰ میلیون دلار امریکا در تجهیزات، دادههای تحقیقاتی و زیرساخت. مؤسسه وایزمن در پروژههای پیشرفتهای با کاربرد نظامی و علمی نقش داشت، تحلیل دادههای نظامی با هوش مصنوعی، رمزگذاری پیشرفته، شبیهسازیهای هستهای و فناوری پهپادی. مقامات ایرانی این حمله را «پیروزی اخلاقی» دانستهاند؛ هدف گرفتن ستون فقرات علمی اسرائیل. اسرائیل اطلاعات این حمله را به شدت سانسور کرد؛ تحلیلگران این امر را نشانهای از نفوذ موفق موشکها و ضعف پدافند هوایی اسرائیل میدانند.
حمله بخشی از حملات گستردهتر ایران بود که شامل هدف گرفتن نیروگاههای برق حیفا و هرتزلیا و تأسیسات بندری نیز میشد. این حمله نشان داد که حتی مهمترین مراکز علمی و پژوهشی اسرائیل هم در برابر حملات آسیبپذیر هستند. آسیب بلندمدت به تحقیقات راهبردی اسرائیل وارد شده و بازسازی این مرکز ممکن است سالها طول بکشد. با توجه به از بین رفتن نمونههای ارزشمند و تجهیزات پیچیده، بازسازی کامل ممکن است سالها به طول انجامد.