جوان آنلاین: نسل پنجم ارتباطات (۵G) به عنوان یکی از پیشرفته‌ترین و تأثیرگذارترین فناوری‌ها، نه تنها به افزایش سرعت اینترنت و بهبود تجربه کاربری در تلفن‌های همراه محدود می‌شود، بلکه به عنوان یک انقلاب اقتصادی و صنعتی با ابعاد وسیع‌تر شناخته می‌شود. از منظر اقتصادی، نسل۵ ارتباطات می‌تواند محرک اصلی رشد و تحول در صنایع مختلف باشد و فرصت‌های جدیدی برای ایجاد مشاغل، نوآوری و بهبود بهره‌وری فراهم کند، با این حال چالش‌هایی در زمینه نظارت، سیاستگذاری و مدیریت منابع وجود دارد که نمی‌توان از آنها غافل شد. یکی از مهم‌ترین نهاد‌های مسئول در این حوزه وزارت ارتباطات است که باید به طور مؤثرتر بر این تحولات نظارت داشته باشد، اما سؤال این است که آیا وزارت ارتباطات به اندازه کافی توانمند است و می‌تواند از این ظرفیت‌ها به درستی بهره‌برداری کند؟
درک اینکه نسل۵ تنها یک فناوری ارتباطی نیست، بلکه یک زیرساخت اساسی برای تحول دیجیتال و پیشرفت اقتصادی است، اهمیت زیادی دارد. ۵G می‌تواند تأثیرات عمیقی بر صنایع مختلف بگذارد و این تأثیرات به وضوح در بخش‌هایی، چون تولید، حملونقل، پزشکی، کشاورزی و اینترنت اشیا (IoT) قابل مشاهده است. نسل۵ ارتباطات می‌تواند به‌طور ویژه‌ای در صنعت تولید و کارخانه‌ها تحول ایجاد کند. با اتصال دستگاه‌ها و ماشین‌آلات به شبکه‌ای با سرعت و تأخیر بسیار کم، صنایع قادر خواهند بود به بهره‌وری بسیار بالاتری دست یابند.
این تحول می‌تواند به تولید محصولات با کیفیت بهتر و در زمان کمتر منجر شود، همچنین نسل۵ این امکان را فراهم می‌آورد که داده‌های مربوط به عملکرد ماشین‌آلات به طور لحظه‌ای تحلیل شوند و از این تحلیل‌ها برای بهینه‌سازی فرایند‌های تولید استفاده شود.
در صنعت حملونقل، ۵G می‌تواند امکان راه‌اندازی خودرو‌های خودران را فراهم کند. این فناوری به خودرو‌ها این اجازه را می‌دهد بدون تأخیر با یکدیگر و با زیرساخت‌های شهری ارتباط برقرار کنند. این امر می‌تواند به کاهش ترافیک، کاهش تصادفات، بهبود مدیریت ترافیک و در نهایت کاهش هزینه‌های اقتصادی ناشی از ترافیک و تصادفات کمک کند.
یکی دیگر از حوزه‌هایی که می‌تواند از تحولات ۵G بهره‌برداری کند، صنعت پزشکی است. جراحی‌های از راه دور، مشاوره پزشکی آنلاین و ارسال سریع تصاویر پزشکی به پزشکان متخصص از راه دور، همه از کاربرد‌های شگفت‌انگیز ۵G در این صنعت هستند.
این امکانات نه تنها کیفیت خدمات بهداشتی را ارتقا می‌دهند، بلکه می‌توانند هزینه‌های درمانی را کاهش دهند و دسترسی به خدمات پزشکی را در مناطق دورافتاده و کمتر توسعه‌یافته فراهم کنند.
مشکلات زیرساختی و ناهماهنگی
یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های پیش‌رو، زیرساخت‌های ناکافی و ناهماهنگی میان نهاد‌های مختلف است. در حالی که کشورهای دیگر در حال ایجاد شبکه‌های ۵G سریع و کارآمد هستند، کشورمان با مشکلاتی همچون کمبود زیرساخت‌های لازم، سرعت پایین در نصب تجهیزات و مشکلات قانونی روبه‌رو هستند.
این کمبود زیرساخت‌ها باعث شده است فرصت‌های اقتصادی ناشی از ۵G در بخش‌های مختلف، به‌ویژه در صنایع نوآورانه و تولیدی، به‌طور کامل محقق نشود. یکی از مشکلات اساسی دیگر، قیمت‌گذاری و تعرفه‌های بالای خدمات اینترنتی است. با وجود اینکه ۵G می‌تواند به بهبود کیفیت و سرعت اینترنت کمک کند، هزینه‌های بالای استفاده از این خدمات برای بسیاری از کاربران و کسب‌وکار‌ها مانع بهره‌برداری کامل از این فناوری است.
در حالی که وزارت ارتباطات باید به عنوان نهاد ناظر بر بازار اینترنت عمل کند، عدم‌نظارت کافی بر تعرفه‌های اینترنتی و نبود سیاست‌های شفاف برای کنترل قیمت‌ها، باعث شده است بسیاری از کاربران از خدمات اینترنتی باکیفیت ۵G بهره‌برداری نکنند.
یکی از مسائلی که باید به آن توجه شود، وجود حلقه‌های رانتی در صنعت ارتباطات است. در حالی که نسل۵ می‌تواند موجب ایجاد فرصت‌های جدید اقتصادی شود، این فرایند ممکن است تحت تأثیر گروه‌ها و افرادی که از موقعیت‌های رانتی بهره‌برداری می‌کنند، قرار گیرد. در چنین شرایطی، نظارت ضعیف و عدم‌شفافیت در فرایند‌های تصمیم‌گیری می‌تواند به بهره‌برداری‌های ناعادلانه و توزیع ناعادلانه منابع منجر شود.
ضعف در نظارت و سیاستگذاری
وزارت ارتباطات به عنوان نهاد اصلی در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات، مسئولیت عظیمی در زمینه نظارت و تنظیم تعرفه‌ها و سیاست‌های عمومی در حوزه اینترنت و ارتباطات دارد، اما متأسفانه شاهد آن هستیم که وزارت ارتباطات نتوانسته است به‌طور مؤثر بر تعرفه‌ها نظارت داشته باشد و قیمت‌های اینترنتی به‌طور نامتناسبی بالا رفته‌اند، همچنین این وزارتخانه نتوانسته است در برابر فشار‌های گروه‌های رانتی که سعی در ایجاد انحصار در این صنعت دارند، ایستادگی کند، به‌ویژه در شرایطی که کشور به شدت به توسعه زیرساخت‌های دیجیتال نیاز دارد، ضعف نظارت بر تعرفه‌ها و عدم شفافیت در فرایند‌های تصمیم‌گیری، می‌تواند آسیب‌های جدی به اقتصاد دیجیتال وارد کند. نسل۵ ارتباطات می‌تواند به‌عنوان یک محرک بزرگ برای توسعه اقتصادی و صنعتی کشور عمل کند، اما تنها در صورتی که زیرساخت‌ها به‌طور صحیح و هماهنگ توسعه یابند و نظارت بر تعرفه‌ها و قیمت‌ها به‌طور مؤثری اعمال شود.
برای اینکه از ظرفیت‌های عظیم ۵G بهره‌برداری شود، وزارت ارتباطات باید اقدامات اساسی در زمینه سیاستگذاری، نظارت بر تعرفه‌ها و مبارزه با فساد و رانت‌ها انجام دهد. بدون این اقدامات، کشور نمی‌تواند به‌طور کامل از ظرفیت‌های این فناوری نوین بهره‌برداری کند و فرصت‌های اقتصادی آن از دست خواهد رفت.
نسل پنجم ارتباطات یا همان ۵G، به‌عنوان یک فناوری انقلابی، چشم‌انداز جدیدی را در دنیای دیجیتال و اقتصادی به‌وجود آورده است. این فناوری که در حال حاضر در بسیاری از کشورها در حال گسترش است، علاوه بر افزایش سرعت اینترنت و بهبود کیفیت ارتباطات، ظرفیت‌های گسترده‌ای را در عرصه‌های مختلف صنعتی، پزشکی و حملونقل ایجاد کرده است، با این حال استفاده کامل از این ظرفیت‌ها با چالش‌های متعددی روبه‌رو است که از جمله آنها می‌توان به ضعف زیرساختی، مشکلات نظارتی و انحصار‌های موجود در بازار اشاره کرد. این مسائل، به‌ویژه در زمینه تعرفه‌های اینترنتی و نحوه نظارت بر آنها، به مانعی بزرگ در مسیر بهره‌برداری از نسل۵ تبدیل شده است.
موانع بزرگ توسعه نسل پنجم ارتباطات
احمدرضا شیخی، کارشناس حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات با اشاره به چالش‌ها و فرصت‌های نسل۵ در کشورمان و به ظرفیت‌های عظیم آن به «جوان» می‌گوید: این فناوری می‌تواند زمینه‌ساز تحول اساسی در صنایع مختلف کشور باشد، اما برای این امر، نیاز به سیاستگذاری صحیح و مدیریت دقیق دارد. شیخی بر این باور است که عدم‌نظارت مؤثر بر تعرفه‌های اینترنت و ضعف در مقابله با فساد‌های موجود، بزرگ‌ترین موانع در مسیر توسعه ۵G هستند.
وی می‌افزاید: با وجود اهمیت فراوان ۵G در ایجاد تحول اقتصادی، شاهدیم که این فناوری هنوز نتوانسته است به‌طور کامل در کشور به مرحله بهره‌برداری برسد. به گفته شیخی، وزارت ارتباطات باید نقش نظارتی خود را تقویت و از افزایش‌های غیرموجه قیمت‌ها جلوگیری کند.
وی همچنین معتقد است وزارتخانه باید در برابر فشار‌های گروه‌های رانتی ایستادگی کند تا این فناوری به‌طور منصفانه در دسترس عموم قرار گیرد.
او تأکید می‌کند: هم‌افزایی میان نهاد‌های مختلف، به‌ویژه وزارت ارتباطات، وزارت صنعت و وزارت بهداشت، برای پیاده‌سازی مؤثر نسل۵ ضروری است. شیخی به مشکلات هماهنگی و فقدان سیاستگذاری یکپارچه اشاره کرده و از آن به‌عنوان یکی از عوامل کندی در پیشرفت این فناوری یاد می‌کند.
در نهایت، شخی نتیجه می‌گیرد که آینده نسل۵ در کشور با توجه به ظرفیت‌های گسترده‌ای که دارد، بسیار روشن است، مشروط بر اینکه مسئولان بتوانند چالش‌های موجود را حل و فرصت‌ها را به‌درستی مدیریت کنند. وی معتقد است بدون این اقدامات، نسل۵ نمی‌تواند به ظرفیت‌های خود دست یابد و کشور از منافع اقتصادی و اجتماعی آن بهره‌مند نخواهد شد.
