جوان آنلاین: سخنگوی وزارت امور خارجه با اعلام اینکه امریکا در جایگاهی نیست که درباره حق یک کشور اظهارنظر کند و اصولاً ایران در مورد غنی‌سازی در خاک خود از کسی اجازه نمی‌گیرد «چون‌که امری فانتزی نیست»، یک بار دیگر تأکید کرد که تهران، تحت فشار‌ها و فضاسازی‌های واشینگتن، خود را از دستاورد‌های هسته‌ای از جمله غنی‌سازی محروم نخواهد کرد. وزیرخارجه هم گفته که امریکایی‌هاهرچقدر تکرار کنند موضع ما تغییر نمی‌کند.
اسماعیل بقایی در آخرین جلسه هفتگی با خبرنگاران در اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۴، ضمن گرامیداشت یاد شهیدان ابراهیم رئیسی و حسین امیرعبداللهیان رئیس‌جمهور و وزیر خارجه فقید، به پرسش‌های متنوعی درباره روند جاری مذاکرات هسته‌ای غیرمستقیم با طرف امریکایی پاسخ داد. در شرایطی که دیروز کاخ سفید بار دیگر گفت که غنی‌سازی ایران خط قرمز ماست و این را روبیو و ویتکاف هم اعلام کرده‌اند، عباس عراقچی وزیرخارجه گفت که هرچقدر هم تکرار کنند، موضع ما تغییر نمی‌کند و به غنی‌سازی ادامه می‌دهیم. سخنگوی وزارت خارجه هم تأکید کرد: «ما در مورد غنی‌سازی در داخل خاک ایران از کسی اجازه نمی‌گیریم و امریکا در جایگاهی نیست که در مورد حق یک کشور در ارتباط با این موضوع که در معاهده منع اشاعه نیز آمده است بخواهد مجوز صادر کند یا نه.» بقایی با اشاره به توحش صهیونیست‌ها در منطقه گفت: «از طرف دیگر شما نمی‌توانید در عین حال که متحد شما در منطقه از سلاح‌های کشتار جمعی و هسته‌ای برخوردار است و اقدام به اشغالگری می‌کند، آن را نادیده بگیرید و از کشوری که عضو معاهده منع اشاعه است و سابقه هیچ‌گونه تعرضی ندارد و برنامه هسته‌ای‌اش صلح‌آمیز است انتظار داشته باشید که برنامه هسته‌ای خود را تعطیل کند. این یک درخواست غیرمنطقی و غیرقانونی است.» اسماعیل بقایی خاطرنشان کرد: «موضوع غنی‌سازی، به عنوان بخشی از چرخه طبیعی هسته صنعت هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران، به هیچ عنوان قابل‌مذاکره نیست. غنی‌سازی یک امر فانتزی نیست که از ایران بخواهیم متوقف یا تعلیق کند.»
عدم پایبندی امریکا به روند دیپلماتیک
سخنگوی وزارت خارجه در بخش دیگری از این نشست، در مورد پیشنهاد‌های ایران به امریکا در جریان مذاکرات گفت: «ما به عنوان یک اصل کلی گفتیم که به‌دنبال تسلیحاتی‌سازی برنامه هسته‌ای خود نیستیم و برای اینکه به صورت شفاف ایجاد اعتماد کنیم، حاضر به پذیرش میزان زیادی از بازرسی‌ها حتی فراتر از معاهده عدم اشاعه و موافقتنامه‌های پادمانی در دوره حیات برجام شدیم، البته برجام به عنوان سند ملزم به قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل کماکان زنده است، اما ما بنا به حقی که طبق برجام به ما داده شده بود، بعد از خروج امریکا ناگزیر شدیم که بخشی از تعهدات خود را اجرا نکنیم، در ادامه هم گفتیم اگر هدف، قصد و نیت ادعای طرف مقابل، صادقانه واقعاً این باشد که ایران به بمب دسترسی پیدا نکند، با توجه به اینکه برنامه هسته‌ای ما صلح‌آمیز بماند و در این تردیدی نداریم، امری قابل‌تحقق است.» بقایی ادامه داد: «اما اگر قصد و نیت طرف مقابل که به تدریج با نشانه‌هایی که می‌بینیم در حال روشن شدن است، این باشد که صنعت هسته‌ای ایران را تعطیل و غنی‌سازی را متوقف کند، این بحثی است که اصلاً صورت مسئله را عوض می‌کند.» او درباره ادامه تحریم‌های امریکا علیه ایران به رغم مذاکرات بین دو کشور گفت: «بخشی از دشواری مذاکره با امریکا این است که شما با طرفی روبه‌رو هستید که به هیچ یک از روند‌های دیپلماتیک پایبند نیست.» وی افزود: «هزینه تحریم‌های جدید که امریکا علیه ایران اعمال می‌کند بار سیاستگذاران امریکایی را بیشتر می‌کند، چرا که این تحریم‌ها مصداق نقض جنایت علیه بشریت و حقوق بشر است و اثبات‌کننده این موضوع است که سیاستمداران امریکایی در مورد ایران نگاه خصومت‌آمیزی دارند و نباید ادعا‌هایی را که در مورد جدیت در عرصه دیپلماسی مطرح می‌کنند، جدی گرفت و باور کرد.» سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره تغییر مواضع امریکا پس از مذاکرات گفت: «ظریفی این موضوع را به بازی ماروپله تشبیه می‌کرد. ما هر وقت که یک جلسه مذاکراتی داریم احساس می‌کنیم که پیشرفت‌هایی صورت گرفته و حداقل دیدگاه‌های یکدیگر را می‌فهمیم، اما متأسفانه همین که طرف‌های امریکایی به واشینگتن می‌رسند، مواضع دیگری را بیان می‌کنند.» امریکایی‌ها طی روز‌های گذشته، درباره تسلیم پیشنهاد مکتوب به ایران، خبرسازی‌هایی داشته‌اند. سخنگوی وزارت خارجه در این مورد هم گفت: «تاکنون هیچ پیشنهاد مکتوبی از سوی امریکا دریافت نکرده‌ایم و هر آنچه که دریافت شده به صورت شفاهی بوده است.» وی افزود: «در مورد پیشنهادات شفاهی نیز شما شاهد هستید که هر روز به صورت مکرر تغییر داده می‌شود و این خود ایجاد ابهام و سردرگمی بیشتری می‌کند و این بسیار دشوار است که یک پروسه مذاکراتی را به پیش ببرید.» بقایی گفت: «مواضع مطرح شده در میز مذاکرات از سوی طرف مقابل در خیلی موارد با اظهارنظر‌های رسانه‌ای متفاوت و حتی متناقض بوده است و این موضوع، پیشبرد کار را با مشکل مواجه می‌کند.»
اقدامات اروپایی‌ها شمشیر دولبه است
تهدید مقامات تروئیکای اروپایی علیه ایران که عمدتاً با محوریت استفاده از مکانیسم ماشه مطرح می‌شود، یکی دیگر از پرسش‌های نشست دیروز بود. بقایی با اعلام اینکه «ما هیچ اقدام ناحق و غیردوستانه‌ای را بی‌پاسخ نمی‌گذاریم و فکر می‌کنیم که هیچ دلیل قانونی و منطقی برای استفاده از مکانیزم ماشه وجود ندارد»، ادامه داد: «چیزی که ما شاهد آن هستیم اصرار برخی از کشور‌های اروپایی برای ابزارسازی از یک امکان در قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد است.» این دیپلمات ارشد ایرانی با بیان اینکه استفاده از این ساز و کار به این معناست که طرف‌های استفاده‌کننده به دنبال رویکرد مذاکراتی نیستند و به دنبال ارعاب و تهدید هستند، خاطرنشان کرد: «در برابر هرگونه اقدام احتمالی آنها در این ارتباط، ما نیز اقداماتی را انجام می‌دهیم و قبلاً این موضوع را اعلام کرده‌ایم.» بقایی گفت: «امیدواریم که کشور‌های اروپایی در رویکرد خود که چند ماهی است آن را دنبال می‌کنند، تجدیدنظر کنند، چرا که این ابزار یک شمشیر دو لبه است.» سخنگوی وزارت امور خارجه ایران برخی ادعا‌های رسانه‌های غربی را مبنی بر اینکه همزمان با مذاکرات ایران و امریکا، مذاکرات موازی دیگری هم بین مقامات ایران و امریکا در جریان است، رد کرد.
کنسرسیوم، جایگزین غنی‌سازی نیست
دیروز خبری به نقل از مجید تخت روانچی، مشاور وزیر خارجه منتشر شد مبنی بر اینکه ایده تشکیل کنسرسیوم اتمی ایران و کشور‌های عربی، یکی از مباحثی است که اگر مذاکرات جدی شود، ممکن است مطرح شود. این موضوع یکی از محور‌های سؤالات دیروز بود. اسماعیل بقایی در این مورد گفت: «ما هیچ‌گاه موضوع کنسرسیوم را مطرح نکردیم، در عین حال که موضوع جدیدی نیست و از دو دهه قبل که مباحث مذاکراتی مطرح بوده در ارتباط با این موضوع بحث و صحبت شده است که یک توجیه آن این است که منطقه غرب آسیا ممکن است به صورت روزافزون در آینده نیازمند انرژی هسته‌ای باشد و بد نیست که کنسرسیومی با مشارکت کشور‌های منطقه در این زمینه ایجاد شود.» وی گفت: «اگر چنین ابتکاری وجود داشته باشد ما از آن استقبال می‌کنیم و می‌توانیم مشارکت کنیم. البته باید این موضوع را در نظر بگیریم که این نمی‌تواند جایگزینی برای غنی‌سازی در داخل ایران باشد و اگر نیت از طرح این موضوع این باشد که غنی‌سازی در ایران انجام نشود و ما از آن منصرف شویم چنین اتفاقی نخواهد افتاد.» تخت‌روانچی دیروز نیز درباره مذاکرات به تسنیم گفت: «ما بر یک اصل تکیه می‌کنیم و آن این است که از حقوق غنی‌سازی خودمان نمی‌گذریم و اینکه در داخل امریکا و کشور‌های دیگر ممکن است نظرات متضادی درباره حق ایران بیان شود، به ما ربطی ندارد. ممکن است عده‌ای در امریکا و جای دیگر نظرات مختلفی داشته باشند این مشکل آنان است.» این عضو تیم مذاکره‌کننده خاطرنشان کرد: «اتفاقاً بحث غنی‌سازی موضوعی است که هم در بیرون اتاق مذاکره و هم در داخل آن خیلی شفاف است و آنان می‌دانند، یعنی آنها خبردار هستند که نظر ما چه هست.» وی به خبرگزاری دانشجو هم گفت: «اگر آنها می‌خواهند ما را از دستاورد‌های هسته‌ای و علمی محروم کنند، ما مقابل آن می‌ایستیم. یعنی اگر بخواهند ما را از حقوق‌مان محروم کنند، طبیعتاً با این اقدام موافقت نمی‌کنیم. بنابراین امریکایی‌ها باید تکلیف خودشان را روشن کنند و پس از آن مسیر مذاکرات مشخص‌تر خواهد شد.»
