جوان آنلاین: صنعت دامپروری کشورمان در تابستان۱۴۰۴ با جهشی قابل‌توجه در تولید گوشت قرمز و شیر، بار دیگر نقش کلیدی خود را در تأمین نیاز‌های غذایی کشور به نمایش گذاشت. بر اساس گزارش‌های مرکز آمار ایران، عرضه گوشت قرمز در کشتارگاه‌های رسمی کشور با رشدی ۳۵درصدی نسبت به سال گذشته به ۴۳۸/ ۴۵ تن رسید، همزمان تولید شیر گاو با افزایش ۳۴۳هزار تنی به ۷ /۲ میلیون تن و تعداد گاو و گوساله در دامداری‌ها با رشدی ۱۲۵هزار رأسی به ۶/ ۵ میلیون رأس رسید. این آمار نشان‌دهنده بهبود عملکرد بخش دامپروری و افزایش بهره‌وری در این صنعت است، هرچند چالش‌هایی مانند کشتار دام سبک در خارج از کشتارگاه‌های رسمی همچنان پابرجاست.
صنعت دامپروری در سال‌های اخیر با فرازونشیب‌های متعددی مواجه بوده است، اما گزارش‌های اخیر مرکز آمار ایران از تابستان۱۴۰۴ حکایت از تحولی مثبت در این حوزه دارد. بر اساس طرح آمارگیری کشتار دام کشتارگاه‌های رسمی کشور، در شهریور۱۴۰۴ مجموعاً ۴۳۸/ ۴۵ تن گوشت قرمز در کشتارگاه‌های رسمی عرضه شده است. این رقم نشان‌دهنده افزایشی ۳۵درصدی نسبت به شهریور۱۴۰۳ است که می‌تواند نشانه‌ای از بهبود زیرساخت‌های تولید، مدیریت بهتر دامداری‌ها و افزایش تقاضا در بازار داخلی باشد. در تفکیک انواع دام، گوشت گاو و گوساله با تولید ۸۶۹/ ۲۵ تن، سهمی ۹/ ۵۶درصدی از کل گوشت قرمز عرضه‌شده را به خود اختصاص داده و همچنان پیشتاز این بخش است.
گوشت گوسفند و بره با ۱۷۲/ ۱۵ تن (۴/ ۳۳ درصد)، بز و بزغاله با ۳۹۰/ ۳ تن (۵/ ۷ درصد) و سایر انواع دام با ۰۰۷/ ۱ تن (۲/۲درصد) در رتبه‌های بعدی قرار دارند. این ترکیب نشان‌دهنده تداوم سلطه گاو و گوساله در تأمین گوشت قرمز کشور است، در حالی که گوسفند و بره نیز نقش مهمی در سبد غذایی خانوار‌های ایرانی ایفا می‌کنند. مقایسه آمار شهریور۱۴۰۴ با ماه مشابه سال قبل نشان می‌دهد تولید گوشت گاو و گوساله با افزایش چشمگیر ۴۰درصدی، گوسفند و بره با رشد ۳۰درصدی، بز و بزغاله با افزایش ۲۴درصدی و گاومیش و بچه‌گاومیش با جهش قابل‌توجه ۱۰۶درصدی مواجه بوده است، با این حال، تولید گوشت شتر و بچه‌شتر با کاهشی ۵درصدی روبه‌رو شده که ممکن است به عوامل مختلفی مانند کاهش تقاضا یا محدودیت‌های تولید این نوع دام مرتبط باشد. این تغییرات نشان‌دهنده پویایی در صنعت دامپروری و تلاش برای پاسخگویی به نیاز‌های متنوع بازار است.
علاوه بر رشد سالانه، مقایسه ماهانه نیز حاکی از افزایش ۷درصدی عرضه گوشت قرمز در شهریور۱۴۰۴ نسبت به مرداد همان سال است.
این رشد ماهانه می‌تواند به عوامل فصلی، افزایش تقاضا در پایان تابستان یا بهبود فرایند‌های کشتار و توزیع مرتبط باشد، با این حال مرکز آمار تأکید کرده است بخشی از کشتار دام، به‌ویژه دام سبک مانند گوسفند و بره، در خارج از کشتارگاه‌های رسمی انجام می‌شود. این موضوع که در آمار‌های رسمی لحاظ نشده است، می‌تواند تصویری ناقص از کل تولید گوشت قرمز در کشور ارائه دهد و ضرورت ساماندهی این بخش را برجسته می‌کند. در کنار آمار کشتارگاه‌ها، طرح آمارگیری فصلی تعداد و تولیدات دام سنگین (گاو و گوساله) نیز اطلاعات ارزشمندی از وضعیت دامداری‌های کشور ارائه می‌دهد.
در تابستان۱۴۰۴، تعداد گاو و گوساله موجود در دامداری‌های کشور به ۶/۵ میلیون رأس رسیده که شامل ۷/۱ میلیون رأس نژاد اصیل، ۵/۲ میلیون رأس نژاد آمیخته و ۴/۱میلیون رأس نژاد بومی است.
این رقم نسبت به تابستان۱۴۰۳ افزایشی ۱۲۵هزار رأسی را نشان می‌دهد که می‌تواند نتیجه سرمایه‌گذاری در اصلاح نژاد، بهبود شرایط نگهداری و افزایش زادوولد باشد. یکی از نکات برجسته این گزارش، افزایش ۶۱هزار رأسی تعداد گوساله‌های زنده متولدشده در تابستان۱۴۰۴ است.
در این فصل ۳۷۹هزار رأس گوساله زنده متولد شده‌اند که رشدی قابل‌توجه نسبت به سال گذشته را نشان می‌دهد. این افزایش زادوولد می‌تواند نویدبخش تأمین پایدار دام برای تولید گوشت و شیر در سال‌های آینده باشد، با این حال تعداد گاو و گوساله پروارشده در همین دوره با کاهشی ۲۰۸هزار رأسی به ۵۲۷هزار رأس رسیده است. این کاهش ممکن است به دلیل تغییر در الگو‌های پرواربندی، افزایش هزینه‌های خوراک دام یا تمرکز بیشتر بر تولید شیر باشد.
در بخش تولید شیر، عملکرد صنعت دامپروری در تابستان۱۴۰۴ بسیار درخشان بوده است. مقدار تولید شیر گاو در این فصل به ۷/ ۲ میلیون تن رسیده است که نسبت به تابستان۱۴۰۳ افزایشی ۳۴۳هزار تنی را نشان می‌دهد. این رشد ۵/ ۱۴ درصدی تولید شیر، نتیجه بهبود نژاد‌های شیری، استفاده از فناوری‌های نوین در دامداری‌ها و احتمالاً افزایش تقاضا برای محصولات لبنی در بازار داخلی است.
شیر گاو به عنوان یکی از مهم‌ترین محصولات دامپروری، نقش کلیدی در تأمین نیاز‌های غذایی و صنایع تبدیلی کشور دارد و این افزایش تولید می‌تواند به کاهش وابستگی به واردات محصولات لبنی کمک کند. افزایش تولید گوشت قرمز و شیر در تابستان۱۴۰۴ نشانه‌ای از پویایی و ظرفیت بالای صنعت دامپروری کشورمان است.
رشد ۳۵درصدی عرضه گوشت قرمز در کشتارگاه‌های رسمی و افزایش ۵/ ۱۴ درصدی تولید شیر نشان‌دهنده بهبود مدیریت منابع، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و تلاش برای خودکفایی در تأمین پروتئین حیوانی است، با این حال چالش‌هایی مانند کشتار غیررسمی دام سبک که بخش قابل‌توجهی از تولید گوشت را از دایره آمار‌های رسمی خارج می‌کند، نیازمند توجه جدی است. ساماندهی این بخش می‌تواند به شفافیت بیشتر آمار‌ها و برنامه‌ریزی دقیق‌تر برای تأمین نیاز‌های بازار کمک کند.
کاهش تعداد دام‌های پروارشده نیز زنگ خطری برای آینده تولید گوشت قرمز است. این موضوع ممکن است به افزایش هزینه‌های تولید، کمبود خوراک دام یا تغییر اولویت‌ها به سمت تولید شیر مرتبط باشد.
سیاستگذاران و فعالان صنعت دامپروری باید با بررسی دقیق این عوامل، راهکار‌هایی برای حفظ تعادل بین تولید گوشت و شیر ارائه دهند، همچنین کاهش تولید گوشت شتر و بچه‌شتر، هرچند سهمی اندک در کل تولید دارد، اما می‌تواند به معنای نیاز به حمایت‌های هدفمند از تولیدکنندگان این نوع دام باشد. از سوی دیگر، افزایش زادوولد گوساله‌ها و رشد تعداد دام‌های موجود در دامداری‌ها، چشم‌اندازی مثبت برای آینده این صنعت ترسیم می‌کند.
سرمایه‌گذاری در اصلاح نژاد، بهبود تغذیه دام و استفاده از فناوری‌های نوین می‌تواند این روند مثبت را تقویت کند، با این حال پایداری این رشد به عواملی مانند دسترسی به خوراک دام با قیمت مناسب، مدیریت منابع آب و حمایت‌های مالی از دامداران بستگی دارد. به هر روی صنعت دامپروری در تابستان۱۴۰۴ عملکردی درخشان از خود به نمایش گذاشت. عرضه ۴۳۸/۴۵ تن گوشت قرمز در کشتارگاه‌های رسمی، تولید ۷/۲ میلیون تن شیر و افزایش ۱۲۵هزار رأسی تعداد گاو و گوساله، نشان‌دهنده ظرفیت بالای این بخش برای تأمین نیاز‌های غذایی کشور است، با این حال چالش‌هایی مانند کشتار غیررسمی دام سبک و کاهش تعداد دام‌های پروارشده نیازمند توجه و برنامه‌ریزی دقیق است.
سیاستگذاری‌های هدفمند، حمایت از دامداران و سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین می‌تواند به تداوم این روند مثبت و تقویت جایگاه صنعت دامپروری در اقتصاد ملی کمک کند.
