جوان آنلاین: در پی حمله‌ای خونبار در ۲۲ آوریل در کشمیر که به کشته شدن ۲۶ غیرنظامی منجر شد، هند و پاکستان با فشار‌های شدید داخلی مواجهند که ممکن است آنها را به‌سمت رویارویی نظامی سوق دهد. گزارش منتشرشده در وب‌سایت «استراتفور» نشان می‌دهد درحالی‌که منطقه در خطر ورود به یک جنگ تمام‌عیار قرار دارد، اما با توجه به شرایط پیچیده سیاسی و نظامی پاسخ هند به صورت حملات نظامی محدود قابل پیش‌بینی است.
به گزارش آنا، هند، با لغو معاهده «آب‌های سند» و اخراج دیپلمات‌های پاکستانی به حملات در کشمیر پاسخ داده است. در مقابل، پاکستان با بستن حریم هوایی خود و توقف تجارت با هند تلافی کرده است که همین موضوع بحران دیپلماتیک میان دو کشور را عمیق‌تر کرده.
گزینه‌های نظامی هند و خطرات درگیری
بنابر مقاله‌ای که در فارن افرز منتشر شده است، گزینه‌های دهلی برای پاسخگویی به این بحران محدود و خطرناک هستند. حملات علنی نظامی، نظیر بمباران هوایی یا گلوله‌باران مرزی، شاید بتواند افکار عمومی خشمگین هند را آرام کند، اما با توجه به سیاست نظامی پاکستان در پاسخ متقابل به هرگونه اقدام خصمانه، خطر واکنش شدید و گسترده وجود دارد که ممکن است به یک جنگ بزرگ تبدیل شود.
درگیری محدود می‌تواند به سرعت از کنترل خارج شود، چراکه هر دو کشور بدون اینکه رسماً وارد جنگ شوند تمایل به نشان‌دادن قدرت دارند. اما شرایط کنونی بسیار خطرناک‌تر از بحران‌های قبلی نظیر تنش‌های سال ۲۰۱۹، به نظر می‌رسد.
در سال ۲۰۱۹، حملات هوایی هند به داخل خاک پاکستان، در پاسخ به یک حمله در کشمیر، نزدیک بود به یک جنگ تمام‌عیار میان دو کشور تبدیل شود. اما «دخالت‌های بین‌المللی» به فروکش کردن بحران کمک کردند. امروز، وضعیت متفاوت به نظر می‌رسد؛ فرمانده جدید ارتش پاکستان، عاصم منیر که جانشین قمر جاوید باجوا در سال ۲۰۲۲ شده است، رویکرد سرسخت‌تری نسبت به باجوا دارد. باجوا در سال ۲۰۱۹ از تشدید تنش‌ها اجتناب کرد و با هند کانال‌های ارتباطی برقرار کرد، اما منیر به دلیل بحران‌های داخلی مشروعیت قدرت، احتمالاً رویکردی سختگیرانه‌تر اتخاذ خواهد کرد.
نقش چین در بحران کشمیر
چین، متحد استراتژیک و سنتی پاکستان، ابعادی پیچیده‌تر به این بحران افزوده است، به‌ویژه با حمایت اقتصادی و سیاسی از اسلام‌آباد، از طریق پروژه‌هایی نظیر «کریدور اقتصادی چین-پاکستان» که از کشمیر تحت کنترل پاکستان می‌گذرد. در صورت وقوع درگیری نظامی میان هند و پاکستان، احتمال دارد پکن از پاکستان حمایت کند، به‌خصوص با توجه به خصومت‌های مرزی مداوم چین و هند.
درگیری نظامی میان هند و چین در «لاداخ» در سال ۲۰۲۰، که بخشی از مناطق مورد مناقشه میان این دو کشور است، بر پیچیدگی‌های بحران افزوده است. پس از این درگیری، چین حضور نظامی خود را در مناطق مرزی، به‌ویژه در شهرستان تبت افزایش داد.
طبق گزارش‌ها، هند ممکن است ناچار شود در کشمیر با پاکستان و در شمال کشور با چین همزمان رویارویی کند، که خطرات استراتژیک بسیار بالا را به همراه دارد.
پیامد‌ها و پیش‌بینی‌ها
گزارش‌ها نشان می‌دهد که اقدامات انتقام‌جویانه هند احتمالاً بر مناطق مرزی مانند کوتلی و میرپور متمرکز خواهد شد؛ مناطقی که به دلیل زمین‌های ناهموار و جنگل‌های انبوه برای نفوذ گروه‌های مسلح به کشمیر هند مورد استفاده قرار می‌گیرند.
اما تنش‌ها تنها به جبهه نظامی محدود نمی‌شوند؛ مسئله آب رودخانه سند به عنوان ابزاری جدید در تنش‌های دوجانبه مطرح شده است. پاکستان هند را متهم کرده است که آب سد اوری را بدون هشدار قبلی آزاد کرده و باعث بحران برای کشاورزان پاکستانی شده است.
در صورت آغاز درگیری بین این دو کشور و حضور گروه‌های ملی‌گرا و مذهبی در هند و پاکستان ممکن است باعث تشدید شدید بحران شود. علاوه بر این، تظاهرات و تنش‌های میان جوامع هندی و پاکستانی خارج از مرز‌ها می‌تواند به گسترش درگیری به‌صورت بین‌المللی منجر شود.
نتیجه‌گیری
علی‌رغم تشدید تنش‌ها، احتمال وقوع یک جنگ تمام‌عیار بین هند و پاکستان چندان بالا نیست، چراکه فشار‌های داخلی و نگرانی از فروپاشی اقتصادی و امنیتی مانع بزرگی در برابر تصمیم به جنگ هستند. با این حال، در صورتی که دیپلماسی جهانی نتواند نقش میانجی مؤثر ایفا کند منطقه همچنان در آستانه بحران قرار دارد که هر لحظه ممکن است به یک نزاع جدی تبدیل شود.
