فصل بهار همیشه با خود بارش‌های فراوانی به ارمغان می‌آورد که اگر به درستی مدیریت نشود، می‌تواند نتایج مخرب و خطرناکی به دنبال داشته باشد. این بارش‌ها اغلب منجر به سیلاب‌هایی می‌شوند که زندگی، زیرساخت‌ها و محیط‌زیست شهری را تحت‌الشعاع قرار می‌دهند. به همین دلیل، مدیریت سیلاب‌ها و روان‌آب‌ها یکی از چالش‌های اصلی در مدیریت شهری به‌شمار می‌رود. در این یادداشت به بررسی مدیریت سیلاب‌ها، علل و آثار آنها و راهکار‌های مؤثر در این زمینه خواهم پرداخت؛ سیلاب به هر نوع افزایش آب در نواحی طبیعی یا شهری اطلاق می‌شود که به صورت ناگهانی و به شدت رخ می‌دهد. این پدیده می‌تواند ناشی از بارش‌های شدید باران، ذوب برف، یا طغیان‌های رودخانه‌ها باشد، سیلاب‌ها به دسته‌های طبیعی یا سیلاب‌های انسانی تقسیم می‌شود که دومی ناشی از ساخت و ساز‌های بی‌رویه، عدم مدیریت منابع آب، قطع درختان و بیابان‌زایی است، سیلاب‌ها اکوسیستم‌ها را تخریب کرده، موجب آلودگی منابع آب و خاک می‌شوند و کاهش تنوع‌زیستی را تسریع می‌کنند. همچنین، زباله‌ها و مواد شیمیایی که با آب سیلاب جابه‌جا می‌شوند، به محیط‌زیست آسیب می‌زنند. از طرفی برای مدیریت این روان آب‌ها باید طرح و برنامه‌های مدیریت شهری را با استاندارد‌های روز دنیا هماهنگ‌سازی کنیم، هر ساله با بارش‌ها در شهر‌هایی مثل اهواز، شیراز، مشهد و تهران این مشکلات تکرار می‌شود؛ بهینه‌سازی سیستم‌های آبرسانی و تصفیه آب به کاهش آب‌های روان و مدیریت سیلاب‌ها کمک خواهد کرد، اما توجه لازم به این موضوع نمی‌شود، مدیریت باران در یک کلانشهر مانند تهران به دلیل شرایط خاص اقلیمی، جمعیت و مسئله ترافیک و زیرساخت‌های شهری، نیاز به رویکرد‌های چندجانبه و هماهنگ دارد.
سه راهکار مهم برای مدیریت آب باران توصیه می‌شود:
۱- ذخیره‌سازی آب باران
۲- تصفیه و استفاده مجدد
۳- آموزش و آگاهی‌بخشی
آگاهی‌بخشی و ساخت تیزر‌های تلویزیونی برای کودکان تحت عنوان همیار محیط‌زیست قطعاً کمک شایانی به تربیت یک نسل نو‌اندیش برای داشتن یک شهر با زیرساخت‌های توسعه پایدار خواهد کرد، همچنین ساخت مخازن ذخیره‌سازی برای آب باران می‌تواند به تأمین آب مصرفی غیرشرب کمک کند. این آب می‌تواند برای آبیاری فضاهای سبز و به عنوان منبعی برای آبرسانی در زمان خشکسالی استفاده شود. توسعه سیستم‌های تصفیه آب که بتوانند آب باران جمع‌آوری‌شده را به آب قابل‌مصرف تبدیل کنند نیز با همراهی این ذخیره‌ساز‌ها در زیست‌شهری کمک بسزایی خواهد داشت. شهر تهران که ناشی از پستی و بلندی‌های زیادی است، از لحاظ مدیریت منابع آب باید در صدر توجه قرار گیرد. مدیریت روان‌آب‌های ناشی از بارش‌ها برای یک شهر، تأثیرات عمیقی در تمامی جنبه‌های زندگی مردم و توسعه شهری دارد. با توسعه زیرساخت‌های مناسب، بهره‌وری از منابع آبی و افزایش آگاهی عمومی، می‌توان به بهبود کیفیت زندگی، کاهش خطرات ناشی از سیلاب‌ها و حفظ محیط‌زیست کمک کرد.
