جوان آنلاین: ناترازی بنزین در کشورمان به باور خبرگان، خطرات اقتصادی و امنیتی قابل توجهی به همراه دارد در حالی که واردات بنزین منابع ارزی را کاهش می‌دهد، تولید خودرو‌های دوگانه سوز به عنوان یک راه حل اساسی ظاهر می‌شود. با تشویق خودروسازان ایرانی به تولید خودرو‌های دوگانه سوز، تغییر سهمیه مصرف سوخت، استفاده از زیرساخت‌های موجود و اجرای یارانه‌ها، کشور می‌تواند به طور مؤثر کمبود بنزین را برطرف کند. علاوه بر این، تنوع بخشیدن به سبد سوخت، خودرو‌های بنزینی دوگانه سوز، توسعه ناوگان حملونقل شهری و تسهیل تولید خودرو‌های الکتریکی می‌تواند به یک راه حل جامع کمک کند.
آمار و ارقام موجود نشان می‌دهد اگر مشکل ناترازی بنزین را با روش‌هایی مانند اصلاح کیفیت خودروها، واردات خودرو‌های با کیفیت و کم مصرف، نوسازی ناوگان حمل و نقل شخصی و عمومی، بهبود جاده‌ها، تنوع بخشی به سبد سوختی کشور و موارد دیگر حل نکنیم، در باتلاقی گیرخواهیم افتاد که نتیجه‌اش جز هدر رفت منابع ارزی کشور نخواهد بود. به‌باور کارشناسان، ناترازی بنزین یک راه حل ندارد و باید مجموعه‌ای از راهکار‌ها را در پیش بگیریم و اگر اهتمام جدی در این زمینه نداشته باشیم، هر سال بر شدت موضوع و میزان ارزی که برای واردات نیاز داریم، افزوده می‌شود. همچنین واردات خودرو‌های برقی و هیبریدی می‌تواند به کاهش مصرف بنزین در کشور کمک کند. از طرف دیگر، فضایی رقابتی ایجاد می‌شود و خودروسازان بالاجبار به سمت بهبود کیفیت خودروهایشان حرکت می‌کنند.
برای تسهیل در اجرای این راهکار، خودروسازان باید اقدام به تولید خودرو‌های دوگانه سوز کرده و مستقیماً درب کارخانه تحویل دهند. علاوه بر این، می‌توان یارانه‌هایی را برای تشویق به پذیرش خودرو‌های دوگانه سوز به ویژه برای حمل و نقل شهری در کلانشهر‌هایی مانند تهران ارائه کرد. زیرساخت‌های موجود در ایران ظرفیت ۱۷ میلیون متر مکعب مصرف سوخت CNG را دارد که در صورت استفاده گسترده از خودرو‌های دوگانه سوز می‌توان از آن برای رفع نیاز به واردات بنزین به طور کامل استفاده کرد. با وجود مصوبه شورای عالی انرژی، عملکرد فعلی خودروسازان در تولید خودرو‌های دوگانه سوز به میزان قابل توجهی کمتر از حد انتظار است و کمتر از یک درصد از تولید به این خودروها اختصاص دارد. این امر نیاز به اجرا دارد و اجرای قوی‌تر اقدامات مصوب را برجسته می‌کند.
علاوه بر ترویج خودرو‌های دوگانه سوز، راه حل‌های بالقوه دیگری نیز برای رفع ناترازی بنزین در ایران وجود دارد. توسعه سبد سوخت خودرو‌های سواری کشور و افزایش سهم مصرف CNG و برق به عنوان سوخت خودرو‌های سواری ازجمله این موارد است. تشویق توسعه ناوگان حملونقل شهری که از سوخت‌های جایگزین استفاده می‌کنند و تسهیل در تولید خودرو‌های برقی و در عین حال کاهش هزینه‌های واردات آن‌ها نیز گزینه‌های مناسبی هستند
اولویت بندی و رسیدگی به موضوع ناترازی بنزین به دلیل پیامد‌های اقتصادی قابل توجه آن برای ایران بسیار مهم است. واردات بنزین با هزینه میلیاردی نه تنها منابع ارزی کشور را تحت فشار قرار می‌دهد، بلکه مدیریت بخش انرژی را نیز با چالش‌هایی مواجه می‌کند. ایران می‌تواند با اجرای راهکار‌های مؤثری مانند ترویج خودرو‌های دوگانه سوز و تنوع بخشی به سبد سوخت، اتکای خود به واردات بنزین را کاهش داده و خودکفایی انرژی خود را افزایش دهد.
به هر روی موضوع ناترازی بنزین در ایران توجه فوری را می‌طلبد و نیازمند راه حل‌های جامع است. تولید خودرو‌های دوگانه سوز در کنار توسعه گزینه‌های سوخت جایگزین و ترویج خودرو‌های برقی می‌تواند وابستگی به واردات بنزین را به میزان قابل توجهی کاهش دهد. با اجرای این راه‌حل‌ها، ایران می‌تواند خطرات اقتصادی و امنیتی مرتبط با کمبود بنزین را کاهش دهد و بخش انرژی پایدارتر و متعادل‌تر را تضمین کند.
در رابطه پیرامون ناترازی بنزین و لزوم مقابله با آن در زمینه حل این معضل بزرگ باید علاوه بر اصلاح قیمتی بنزین، بر راهکار‌های غیرقیمتی نیز تمرکز کنیم. در همین راستا نیز با دو نفر از کارشناسان حوزه انرژی به گفتگو پرداختیم.
خودرو‌های دوگانه سوز گازی و برقی راهکار مقابله با ناترازی بنزین
حسین محمودی اصل، کارشناس اقتصادی با اشاره به این موضوع که وضعیت صنعت خودروسازی کشور قابل قبول نیست و نیاز به بازنگری دارد به «جوان» می‌گوید: «صنعت خودروسازی کشور هر روز بیشتر از قبل ضعیف می‌شود و با زیان انباشته ۳۰۰ هزار میلیارد تومانی روبه‌روست. واردات بنزین عدم النفع بالای اقتصادی برای کشور دارد و به لحاظ امنیتی و سیاسی مشکل ساز می‌شود. از طرف دیگر، نمی‌توانیم تا بی‌نهایت تولید کنیم و همزمان افزایش مصرف هم داشته باشیم. لازم است به سرعت سیاست‌هایی را در راستای بهینه‌سازی مصرف بنزین، بهبود کیفیت خودرو‌های داخلی، واردات خودرو‌های با کیفیت خارجی و دوگانه سوز کردن خودروها به اجرا بگذاریم.»
وی تأکید می‌کند: «نیاز است سیاستگذاری‌های منسجم و دقیق در حوزه خودرو داشته باشیم. باید مانند کشور‌های دیگر بر بحث دلالی مالیات‌های سنگین ببندیم تا سرمایه‌ها به سمت تولید سوق داده شود.»
این کارشناس اقتصادی توضیح می‌دهد: «واردات خودرو می‌تواند کمک‌کننده باشد و فضای رقابتی به وجود بیاورد. اما باید مراقب باشیم که در این پروسه خودروساز داخلی را نابود نکنیم. همزمان که به واردات خودرو می‌پردازیم، باید حمایت‌های منطقی از خودروی داخلی داشته باشیم تا بتواند به رقابت بپردازد.»
محمودی اصل می‌گوید: «ما هزینه‌هایی را بر خودروسازان داخلی تحمیل می‌کنیم. به طور مثال، آن‌ها را مجبور کردیم که خودروها را در شرایط قرعه کشی پایین‌تر از قیمت تمام شده بفروشند. از طرف دیگر، خودروسازان را مجبور می‌کنیم که نیروی کار بسیار زیادی را به کار بگیرند. در این شرایط، نمی‌توانیم توقع داشته باشیم خودروساز داخلی بتواند با خارجی‌ها رقابت کند. باید شرایط منصفانه‌ای به وجود بیاوریم و واردات هم داشته باشیم.»
وی ادامه می‌دهد: «باید شرایط رقابت کامل را در حوزه خودرو در کشور ایجاد کنیم. نیاز است قیمت‌گذاری دستوری خودرو را حذف کنیم و به خودروسازان اجازه فعالیت آزادانه را بدهیم. در طرف مقابل، واردات داشته باشیم و فضای رقابت را به وجود بیاوریم.»
این کارشناس اقتصادی تصریح می‌کند: «یکی از دلایل افزایش تورم در کشور در تمامی زمینه‌ها حتی در ارتباط با دلار، نبود واردات خودرو است. زیرا قیمت بسیاری از کالا‌ها به صورت تناسبی تعیین می‌شود. به تناسب افزایش قیمت خودرو، قیمت مسکن نیز افزایش پیدا می‌کند. نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم خودروی ۵۰۰ میلیون تومانی به ۴ میلیارد برسد، اما آپارتمان همان ۵۰۰ میلیون تومان باقی بماند.»
محمودی اصل خاطرنشان می‌کند: «کشور‌ها به سمت استفاده از خودرو‌های برقی و هیبریدی در حرکت هستند. اینکه با وجود درگیری اروپا و روسیه و کمبود گاز و... قیمت گاز افت کرد و بهای نفت تثبیت شده است، نشان دهنده فاصله گرفتن دنیا از سوخت‌های فسیلی است.»
وی می‌گوید: «یکی از راهکار‌های مهم برای رفع مشکل ناترازی بنزین در کشورمان، رفتن به سمت استفاده از خودرو‌های برقی است. این خودروها آینده جهان هستند و ما نمی‌توانیم آن را نادیده بگیریم. استفاده از خودرو‌های برقی به کاهش مصرف بنزین، پایین آمدن هزینه‌های خانوار‌ها و کاهش آلودگی هوا می‌انجامد و مزیت‌های بسیاری برایمان دارد.»
لزوم بهبود کیفیت خودرو‌های تولیدی و توسعه واردات خودرو
حسن مرادی، استاد حقوق انرژی دانشگاه تهران نیز با اشاره به این موضوع که یکی از مهم‌ترین مشکلات کشورمان که به ناترازی بنزین دامن می‌زند، نا بسامان بودن وضعیت کیفیت خودرو‌های مصرفی در کشور است به «جوان» می‌گوید: «کیفیت پایین خودروها بسیار مشکل‌زا است و مالکین، دولت و مردم را متضرر می‌کند. خودرو‌های پرمصرف باعث می‌شوند که مالکین پول بیشتری برای بنزین بپردازند، این خودروها آلودگی هوای بالایی دارند و مشکلات جدی به لحاظ سلامت برای مردم ایجاد می‌کنند. دولت نیز مجبور است تاوان این مشکلات را بپردازد.» لازم است به سرعت در راستای بهبود کیفیت خودرو‌های داخلی به لحاظ موتور و میزان مصرف بنزین اقدامات جدی انجام دهیم.»
تکیه بر توسعه سوخت جایگزین و خودرو‌های دوگانه سوز
وی می‌افزاید: «علاوه بر اینکه روند تولید در کارخانجات فعلی اصلاح می‌شوند، باید به تأسیس شرکت‌های خودروسازی جدید بپردازیم. به نحوی که به سمت تولید اتومبیل‌های برقی برویم. دنیا در حال فاصله گرفتن از سوخت‌های فسیلی و حرکت به سمت انرژی‌های پاک است. ما هم باید همین روند را در پیش بگیریم. باید روی مسئله ناترازی بنزین از طریق توسعه سبد سوختی کشور و اضافه شدن برق و گاز به سبد سوختی اقدام کنیم که در این راستا تجربه خوبی نیز در زمینه تبدیل خودرو‌های بنزینی به خودرو‌های دوگانه سوز داشتیم.»
مرادی ادامه می‌دهد: «وزیر صمت نیز بار‌ها اعلام کرده‌اند که عزم‌شان برای بهبود شرایط فعلی جدی است. اصلاح کیفیت خودرو‌های تولیدی فعلی و تأسیس شرکت‌های جدید تولید خودرو‌های برقی قطعاً به سود ماست و به حل مشکل ناترازی بنزین کمک می‌کند. در غیر این صورت هر روز بر وخامت مسئله‌ی ناترازی بنزین افزوده می‌شود و باید هزینه‌های بیشتری برای این امر بپردازیم.»
استاد حقوق انرژی دانشگاه تهران خاطرنشان می‌کند: «یکی از مهم‌ترین راهکار‌های پیش روی ما برای حل مشکل ناترازی بنزین این است که به واردات خودرو‌های با کیفیت خارجی بپردازیم. در همین ارتباط، مجلس واردات خودرو‌های دست دوم خارجی را در دستور کار قرار داد. متأسفانه کارخانجات در این تصمیم مجلس دخالت کردند.»
وی‌گوید: «قطعاً واردات خودرو‌های با کیفیت خارجی به نفع کشور است و مجلس و دولت نباید اجازه دهند، کارخانجات در این موضوع دخالت کنند. باید بر اساس منافع کشور تصمیم بگیریم و در راستای حل مشکل ناترازی بنزین گام برداریم. لازم است واردات خودروها را از انحصار کارخانجات دور کنیم و افراد مورد اطمینان دولت که در حوزه خودرو خبره هستند به این موضوع ورود کنند.»
استاد حقوق انرژی دانشگاه تهران تصریح می‌کند: «باید با سرعت واردات خودرو‌های دست دوم کلاس بالای خارجی را در دستور کار قرار دهیم تا مردم بتوانند در رقابت با خودرو‌های بی‌کیفیت و پرمصرف داخلی از آن‌ها استفاده کنند.»
