سال گذشته ۸۳۹ نفر در کشور به دلیل مسمومیت با گاز مونوکسید کربن جانشان را از دست دادند. ۶۳۱ نفر از قربانیان مرد و ۲۰۸ نفر زن بودند. استان‌های تهران با ۱۸۴، البرز با ۶۵ و آذربایجان غربی با ۶۳ نفر بیشترین و استان‌های هرمزگان با یک، کهگیلویه و بویراحمد با دو و یزد با شش نفر کمترین تعداد تلفات گازگرفتگی را داشته اند. بیشترین تعداد تلفات مسمومیت با گاز هم با رقم ۱۷۴ قربانی در دی ماه به ثبت رسیده است. زمستان سال گذشته ۴۲۴ نفر بر اثر گازگرفتگی جانشان را از دست دادند.
از دست رفتن جان‌ها در جریان حوادث گاز گرفتگی، آن گونه که در آمار به آن اشاره شد، اتفاقی است که عمدتا به دلیل بی‌توجهی به توصیه‌های ایمنی در حال رقم خوردن است. توصیه‌هایی که عمل کردن به آن می‌تواند به آسانی از حادثه‌ای غم‌انگیز جلوگیری کند، اما وقوع اتفاق‌های ناگوار نشان می‌دهد هنوز بسیاری نسبت به توصیه‌ها توجه ندارند.
از جمله وسایلی که منجر به بروز حادثه گاز گرفتگی می‌شود، آبگرمکن‌های گاز سوز است که اگر اصول ایمنی در کار کردن با آن رعایت نشود، می‌تواند فاجعه آفرین باشد. استفاده کنندگان از آبگرمکن باید در نظر داشته باشند که نصب آبگرمکن در حمام یا فضایی که بطور عادی در آن هوا جریان نداشته باشد باعث کمبود اکسیژن می‌شود و می‌تواند منجر به خفگی شود. باید در نظر داشته باشید که نصب هرگونه وسیله گازسوز در حمام مغایر اصول ایمنی است. آبگرمکن دیواری حدود سه برابر آبگرمکن زمینی نیاز به مصرف گاز دارد، از همین رو اکسیژن موجود در فضای مسکونی را به سرعت مصرف کرده و در صورتی که هوا جریان نداشته باشد، کمبود اکسیژن در فضای آپارتمان منجر به بدسوزی آبگرمکن و تولید گاز سمی می‌شود؛ بنابراین همواره بایستی برای دستگاه‌های گازسوز و خصوصاً آبگرمکن دیواری، پیش بینی‌های لازم در رابطه با ورود هوای تازه صورت گیرد. نصب آبگرمکن دیواری در مغازه‌هایی هم که برای استراحت شبانه کارکگران استفاده می‌شود، می‌تواند خطر جانی به همراه داشته باشد.
آنچه درباره بخاری‌های گاز سوز باید رعایت شود
عمده‌ترین قربانیان سوانح گاز گرفتگی همواره به دلیل نشت گاز از بخاری گازی دچار مسمومیت و فوت می‌شوند از همین روز ضرورت دارد، هوای کافی برای تنفس و سوختن بخاری گازسوز در اتاق جریان داشته باشد. امدادگران توصیه می‌کنند هنگام روشن بودن بخاری گازی از مسدود کردن روزنه‌های جریان هوا مثل زیر درب‌ها یا پنجره‌ها پرهیز شود. صحیح سوختن بخاری گازی و سلامت بخاری همواره باید از سوی افراد آگاه بررسی شود در نظر داشته باشید همواره باید شعله آتش، آبی رنگ باشد در غیر این صورت ممکن است این تغییر رنگ ناشی از نرسیدن هوای کافی به بخاری باشد. سلامت برخی شهروندان بخاری‌های نفتی را به بخاری گازی تبدیل می‌کنند که این کار می‌تواند به بروز حوادث گاز گرفتگی کمک کند.
علایم گازگرفتگی در بررسی دودکش‌ها
دودکش‌های بخار هم از ضررت‌هایی است که باید مورد توجه قرار گیرد. باید در نظر داشته باشید هر بخاری و یا سایر وسایل گاز سوز باید به یک دودکش مجزا و مجهز به کلاهک متصل باشد. استفاده از بخاری‌های گازی گاهی منجر به آتش سوزی می‌شود، برای همین باید در نظر داشت قرار گرفتن پرده، لباس، رختخواب، ظروف پلاستیکی و سایر اشیاء قابل اشتعال در مجاورت بخاری می‌تواند سبب وقوع آتش سوزی شود. دودکش‌ها نقش مهمی در بروز حوادث گاز گرفتگی دارند. دودکش‌ها راه ارتباطی وسیله گاز سوز با فضای خارج ساختمان میباشد از همین رو فقدان دودکش مناسب به خصوص برای بخاری و آبگرمکن، عدم تهویه کافی درفضای اتاق و حادثه گاز گرفتگی را شامل می‌شود، از همین رو توصیه می‌شود هر وسیله گاز سوز باید دارای یک دودکش استاندارد و مجزا ومجهز به کلاهک باشد. همواره محل اتصال دودکش به وسایل گازسوز بررسی و از ثبات آن‌ها اطمینان حاصل شود. مسدود شدن دودکش سبب سوخت ناقص و ایجاد گاز‌های مسموم کننده وبرگشت گاز به داخل فضای خانه و ایجاد گاز گرفتگی می‌شود. دودکش هنگام محل عبور از شیشه‌های پنجره نباید مستقیماً با شیشه در تماس باشد چرا که امکان شکستن شیشه در اثر حرارت و افتادن دودکش وجود دارد. در صورتیکه دودکش از پنجره به بیرون هدایت می‌شود باید دارای حداقل یک متر ارتفاع عمودی از محل خروج از پنجره باشد. توصیه می‌شود هر چند وقت یکبار کلاهک دودکش بررسی شود. باید در نظر داشته باشید که استفاده از دودکش‌های آکاردئونی و آلومینیومی بعلت عدم امکان آببندی در ابتدا و انتها خطرناک میباشد. برای اطمینان از صحت عملکرد دودکش سه آزمایش آسان را میتوان انجام داد. ساده‌ترین آزمایش هر دودکش دست زدن آن است. سردی دودکش نشانه عدم عبور گاز‌های سمی حاصل از احتراق وسیله گازسوز و زنگ خطری برای شما است. وقتی وسیله گازسوز کار می‌کند بایستی دودکش داغ باشد و نوک انگشتان داغی آنرا حس کند. آزمایش بعدی استفاده از شمع و یا شعله کبریت در محل دریچه و مبدأ دودکش در اتاق (محل مصرف) میباشد. با قرار دادن کبریت روشن درابتدای دریچه بایستی شعله به سمت داخل دودکش کشیده شود. این موضوع نشانه کـارکردن و مکش مناسب دودکش و در صورتیکه تغییری در شعله ایجـاد نشود نشان دهنده عدم مکش مناسب دودکش میباشد. هنگام خرید و یا اجاره خانه و قبل از وصل وسایل گازسوز به دودکش، مسیر دودکش‌ها را بایک وزنه و طناب محکم از پشتبام تا محل دریچه و مبدأدودکش کنترل نمائید تا از بازبودن آن کاملاً مطمئن شوید.
جدی گرفتن توصیه‌های ایمنی
آگاهی داشتن از توصیه‌هایی که در این باره وجود دارد می‌تواند از بروز حادثه جلوگیری کند. از همین رو زمان استشمام بوی گاز توصیه می‌شود فورا شیر اصلی گاز را ببندید و شرکت گاز یا آتش نشانی را از ماجرا با خبر کنید. توصیه می‌شود از روشن کردن لامپ، کبریت و فندک خودداری شود و برق را از فیوز اصلی قطع کنید. هنگام نشت گاز در محل تاریک، از چراغ قوه‌ای که در خارج از محل نشت گاز آن را روشن کرده اید استفاده کنید. اعضای خانواده را از محل آلوده به گاز خارج کرده و درب و پنجره‌ها را باز کنید. با تکان دادن حوله پنبه‌ای مرطوب به جا بجا شدن جریان هوا کمک کنید. هرگز برای پیدا کردن محل نشت گاز از شعله کبریت و استفاده نکنید. در مواقع ضروری از کف مواد شوینده جهت تشخیص نشتی گاز استفاده گردد. هر چند وقت یکبار اتصالات دستگاه‌های گازسوز را بررسی نمائید تا اگر شیلنگ و اتصالات دچار فرسودگی گردیده سریعاً نسبت به تعویض آن اقدام شود.
