سرویس اقتصادی جوان آنلاین: بیش از ۵۷ میلیون کد مالکیت در بازار سرمایه وجود دارد که تقریباً نیمی از این کد‌های معاملاتی فعال است، بدین ترتیب نوسان‌های بازار سرمایه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار می‌باشد، زیرا ارزش دارایی بخش زیادی از مردم جامعه را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در چنین شرایطی نه تنها باید روی تعیین ریاست جدید سازمان بورس اوراق بهادار حساسیت داشت، بلکه باید اعضای شورای‌عالی بورس، مدیران بازارها، ارکان و نهاد‌های حقوقی نیز با دقت هر چه تمام‌تر انتخاب شوند، با این حال به گفته رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی گزینه‌هایی برای ریاست سازمان بورس مطرح می‌باشد که نگرانی مجلس را در پی داشته است.
اگر چه با مدیریت صحیح بازار سرمایه طی یک تا دوسال اخیر می‌توانستیم نظام مالی کشور را از بانک محوری به بازار سرمایه محوری تغییر دهیم، متأسفانه سوء‌مدیریت موجب شد تا اعتماد سرمایه‌گذاران نسبت به بازار آسیب ببیند، اما از آمار‌های منتهی به آذر‌ماه سال جاری شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه، می‌توان متوجه شد موجودی کد‌های مالکیتی بازار سرمایه۵۷میلیون کد می‌باشد که تقریباً نیمی از این کد‌های معاملاتی فعال است، با توجه به این موضوع باید روی مدیریت صحیح بازار سرمایه حساس بود به ویژه آنکه به گفته یک نماینده مجلس از ابتدای تیرماه تا ۲۵ مردادماه سال‌جاری برخی گروه‌ها پرتفویی به ارزش ۱۱۰هزار میلیارد تومان را عرضه کرده‌اند که همین اتفاق بازار سرمایه را با رکود و اصلاح قیمتی روبه رو کرده است. اگرچه ارزش بازار بورس تهران نیز از شهریور‌سال۹۸ تا مرداد‌سال ۹۹ با بیش از ۴۰۰درصد رشد از مرز هزار و ۱۰۰هزار میلیارد تومان به مرز ۶هزار‌هزار میلیارد تومان و ارزش بازار فرابورس نیز در بازه زمانی مذکور با بیش از ۴۰۰درصد رشد به بیش هزار و ۶۰۰هزار میلیارد تومان رسید، اما از ۲۰مردادماه تا کنون بازار سرمایه تقریباً در وضعیت اصلاح نرخ‌ها به سر می‌برد. برخی از کارشناسان رشد شدید حجم پول در اقتصاد ایران و رکود و سرکوب نرخ در بازار‌های موازی بازار سرمایه را از جمله دلایل پمپاژ نقدینگی به بازار سرمایه در یکسال منتهی به مرداد سال جاری و رشد شدید قیمت سهام در این بازار عنوان می‌کنند، ولی به هر ترتیب از مرداد‌ماه‌سال جاری ورق در بازار سرمایه برگشت به‌طوری که هم اکنون افرادی که دیر وارد بازار سرمایه شده‌اند زیان‌های قابل ملاحظه تلخی را تجربه می‌کنند. در این شرایط کارشناسان اقتصادی و خبرگان بازار سرمایه توصیه می‌کنند که مدیریت بازار سرمایه باید در اختیار اشخاص با تجربه، تحصیلکرده و توانمند قرار گیرد تا به مرور زمان مشکلات بازار فوق برطرف شود، در عین حال، اما به نظر می‌رسد بازار سرمایه با ریسکی به عنوان جدال‌های سیاسی پیرامون نحوه مدیریت این بازار روبه‌رو است.
تولید کنندگان هیجان در بازار سرمایه
اوایل سال‌جاری قبل از آنکه بازار سرمایه جهش‌های تندی را تجربه کند شاپور محمدی، مدیریت وقت سازمان بورس با انتشار اطلاعیه‌ای به سهامداران تازه وارد توصیه کرد مبادلات خود را صرفاً بر اساس روند شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران تنظیم نکنند، زیرا مدتی باب شده بود در ساعات ابتدایی بازار شاخص رشد قابل ملاحظه‌ای داشت و بر همین اساس بسیاری از سهامداران تازه وارد تحت تأثیر هیجان اقدام به خرید طیف وسیعی از سهام‌های موجود در بازار بورس و فرابورس می‌کردند.
از سوی دیگر مدیریت بورس اوراق بهادار وقتی احساس کرد شاخص کل در ساعات ابتدایی بازار تحت مهندسی دارندگان نقدینگی‌های قابل ملاحظه رشد می‌کند و همین موضوع سهامداران را برای خرید سهام به هیجان می‌آورد، اعلام داشت رشد شاخص کل از یک محدوده به بعد دیگر با وضعیت اقتصاد ایران همخوانی ندارد و از آنجایی که خود را در قبال سرمایه‌گذاران مسئول می‌دید، در آن برهه زمانی موضوع تغییر دامنه نوسان نرخ سهام را تا فروکش کردن هیجانات در بازار پیشنهاد کرد که متأسفانه این تصمیم بلافاصله با مخالفت رئیس کل بانک مرکزی روبه‌رو و مقرر شد در جلسه شورای‌عالی بورس این موضوع بررسی شود که متعاقباً شاپور محمدی از سمت ریاست سازمان بورس کناره‌گیری کرد و قالیباف اصل جایگزین وی شد.
هر چند حسن قالیباف اصل نیز شخص قابلی بود و سال‌ها در حوزه بازار سرمایه فعالیت داشت، اما از آنجایی که در اردیبهشت ماه سال‌جاری و در اوج هیجانات سرمایه‌گذاری در بازار سکان سازمان بورس را در اختیار گرفت وی نیز نتوانست حریف کنترل جریان‌هایی شود که قصد داشتند سود حداکثری را از بازار گرفته و در پیک قیمت‌ها بازار را ترک کنند.
معاون اول اسامی شرکت‌ها را منتشر کند
برای درک آنچه ادعا شد باید گفت: معاون اول رئیس‌جمهور در چند نوبت به شرکت‌ها توصیه کرد که باید طبق تفاهمنامه سهام خود را در بازار سرمایه عرضه کنند و دست آخر شرکت‌ها را تهدید کرد که اگر بر اساس تفاهمنامه سهام خود را در بازار عرضه نکنند دولت آن‌ها را جریمه خواهد کرد؛ این اشاره اسحاق جهانگیری به مقوله تفاهمنامه شرکت‌ها با دولت جهت عرضه سهام نشان از این مهم دارد که دولت به خوبی متوجه پمپاژ نقدینگی به بازار سرمایه و افزایش نرخ سهام صرفاً به دلیل رشد تقاضا بود، از این رو از شرکت‌ها خواسته بود متناسب با ورود نقدینگی سهام شناور خود را افزایش دهند تا نرخ‌ها در بازار بدون قاعده جهش نکند، اما به نظر می‌رسد این شرکت‌ها عرضه سهام را تا اواخر مرداد‌سال جاری به تأخیر انداختند تا در سقف قیمت سهام خود را بفروشند، حال این پرسش مطرح می‌شود که این چه طرز مدیریت بازار سرمایه می‌باشد و هم اکنون زیان سنگین اشخاصی که به دعوت دولت وارد بورس شدند را چه کسی پرداخت می‌کند.
عرضه پرتفوی ۱۱۰ هزار میلیارد تومانی برای زمینگیر کردن بورس
در همین رابطه قاضی‌زاده‌هاشمی، نماینده مجلس در نامه‌ای به آیت‌الله‌رئیسی به اسامی شرکت‌هایی اشاره داشت که در بازه زمانی ابتدای تیرماه سال‌جاری تا ۲۵ مردادماه مازاد فروششان در معاملات خرد سهام و حق تقدم بورسی رقمی حدود ۶۳ هزار میلیارد تومان بوده‌است. در این لیست اسامی گروه‌هایی، چون تأمین اجتماعی و شرکت‌های مرتبط، پالایش و پخش فراورده‌های نفتی، صندوق بازنشستگی کارکنان بانک‌ها، سهام عدالت، دولت، صندوق‌های سرمایه‌گذاری، گروه ایران‌خودرو و تأمین سرمایه تمدن به چشم می‌خورد. گفتنی است ارزش خرید سهام و حق تقدم بورسی توسط این گروه‌ها ۴۷ هزار‌میلیارد‌تومان و ارزش فروش این پرتفوی بیش از ۱۱۰هزار میلیارد تومان عنوان شده‌است، بدین ترتیب این گروه‌ها با فروش پرتقویی خود حدود ۶۳ هزار میلیارد تومان ارزش افزوده به‌دست آورده‌اند، اما نکته این است که بعد از عرضه سنگین سهام توسط گروه‌های فوق بازار سرمایه دیگر در اصلاح شدید فرو رفته است.
هشدار پورابراهیمی به وزیر اقتصاد
رئیس کمیسیون اقتصادی در گفتگو با تسنیم، با اشاره به شرایط حساس و التهابات بازار سرمایه در ماه‌های اخیر گفت: انتخاب رئیس جدید سازمان، در حوزه اختیارات شورای عالی بورس و وزیر اقتصاد، به عنوان رئیس این شوراست، اما باید توجه شود فردی انتخاب شود که دارای سابقه تخصصی و اجرایی قابل قبول در بازار سرمایه باشد، از تحصیلات تخصصی و مرتبط در حوزه بازار سرمایه برخوردار باشد، جسارت در تصمیم‌گیری و قدرت اجرایی بالایی به ویژه در شرایط کنونی بازار داشتـه باشد و در نهایت، دارای سلامت برای فعالیت در این زمینه باشد. محمدرضا پورابراهیمی ادامه داد: انتخاب هر فردی که واجد این ویژگی‌ها باشد، مورد حمایت مجلس هم خواهد بود، اما اگر شورای عالی بورس و وزارت اقتصاد به این موضوع توجه نداشته‌باشند و گزینه مناسبی را برای هدایت بازار سرمایه در شرایط حساس فعلی انتخاب نکنند، مسئولیت مستقیم این انتخاب برعهده ایشان خواهد بود و مجلس هم از ابزار نظارتـی خود در این خصوص استفـاده خواهد کرد؛ چراکه مطمئناً چنین انتخابـی، به منافـع عموم سرمایه‌گذاران که این روز‌ها با حساسیت بالا، وضعیت و رویداد‌های بازار سرمایه را رصد می‌کنند، صدمه جدی وارد خواهد کرد.
پورابراهیمی ادامه داد: متأسفانه خبر‌هایی از درون دولت و وزارت اقتصاد به گوش ما می‌رسد که حاکی از پیگیری وزارت اقتصاد برای معرفی افرادی برای تصدی پست ریاست سازمان بورس است که شرایط و صلاحیت لازم در این خصوص را ندارند و این موضوع، نگرانی‌های جدی را برای نمایندگان مجلس، به ویژه کمیسیون اقتصادی ایجاد کرده است، این در حالی است که انتظار این است که شورای‌عالی بورس، استقلال کافی برای انتخاب فردی توانمند و دارای صلاحیت را به عنـوان رئیس سازمـان بورس داشته باشد.
