سرویس فرهنگ و هنر جوان آنلاین: سیدهادی خسروشاهی سالیان متمادی با صفحه تاریخ روزنامه «جوان» همکاری داشت. محمدرضا کائینی، پژوهشگر تاریخ معاصر و دبیر این سرویس که آشنایی دیرینهای با مرحوم خسروشاهی داشت و بسیاری از مقالات و خاطرات وی را در این صفحه به چاپ رسانید، به مناسبت درگذشت این اندیشمند معاصر متنی را در صفحه شخصیاش منتشر کرد: «آرام باش، رفتن یک روحانی خدوم آن هم با دستی پر از حسنات که ناراحتی ندارد، تنها بگو: انالله و اناالیه راجعون!» این چند کلام را زندهیاد استاد سیدهادی خسروشاهی به نگارنده گفت، ۱۲ سال پیش، آنگاه که ساعتی پس از رحلت استادم زندهیاد آیتالله مجتهدیتهرانی تماس گرفت و این قلم را بیتاب یافت و من که دیروز صبحِ خود را با شنیدن خبر درگذشت غریبانهاش و با گریههای فرزندش آغاز کردم، نه در آن زمان توانستم توصیه آن بزرگوار را به گوش بگیرم و نه در این زمان!
کائینی در ادامه مینویسد: برای من آشنایی با استاد، مقارن بود با آشنایی با کتاب! فراوان نوشته بود و جذاب و به سبکی روزآمد و بسیار درباره محبوبش سیدجمالالدین اسدآبادی و عجیب آنکه در نزدیکی سالمرگ وی بدرود حیات گفت! او تا اواسط دهه ۷۰ و به دلایلی که جای ذکر آن نیست، کمتر به گفتوگوی مطبوعاتی تن میداد تا اینکه این قلم به سماجت دامن وی را گرفت و نهایتاً برای گفتوشنودهای فراوان با نشریات یا صفحات تحت مدیریت خود در مطبوعات، مجابش ساخت و بعد از آن بود که باب مصاحبههای او با دیگر نشریات نیز مفتوح شد. دوستی صمیمانه ما از آن هنگام آغاز شد، همراه با ساخته شدن خاطرات بیشمار تا پایان حیاتش.
این پژوهشگر تاریخ در ادامه آورده: «بیشک خسروشاهی در بسیاری عرصههای مهم و خطیر دوران ما، در زمره پیشروان است. تلاش برای نزدیکی فرق اسلامی یا دستکم به درآوردن ایشان از تضاد، تلاش برای پیوند نسل روشنفکر و دغدغهمند حوزوی و دانشگاهی، تلاش برای رساندن آوردههای اندیشمندان نوگرای اسلامی به علاقهمندان و... الخ. حاصل گرانسنگ این همه، آثاری پرشمار است که تنها ذکر عناوین آن، دفتری را فراهم خواهد آورد! واپسین یادگار او کتابخانهای است که در سالیان آخر حیات، در شهرک پردیسان قم بنا نهاد و مجموعه کتب نفیس و کمیاب خویش را- که در طول مدت عمر و از اقصی نقاط جهان گرد آورده بود- بدان اهدا و وصیت نمود که بر آستانه آن دفن گردد. هر چند شرایط این روزها و مرگ تلخی که از وی سراغ گرفت، تحقق این توصیه را نامقدور ساخت! این مختصر را در شرایطی دشوار به قلم آوردم، از این پس درباره او فراوان خواهم گفت و نگاشت. خدایش رحمت کند.»
همه از او به نیکی یاد خواهند کرد
همچنین مؤسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر به مناسبت درگذشت این شخصیت برجسته علمی و فرهنگی با انتشار پیام تسلیتی نوشت: «استاد سیدهادی خسروشاهی، پس از عمری مجاهدت خستگیناپذیر و در سالروز شهادت امام هادی (ع)، جان به جان آفرین تسلیم کرد و قرین رحمت الهی شد. آنچه از او برجای مانده کارنامهای پربار از افتخارات و اقدامات درخشان علمی، فرهنگی، سیاسی و اعتقادی است که سختی نبودنش را برای اهل علم و تحقیق دوچندان میکند. روزگاری که کمتر کسی از امام صدر برای جوانان و علاقهمندان میگفت، او یادنامه را به دست انتشار سپرد و هر زمان که به حضور و راهنماییاش احتیاج بود، متواضعانه از حاصل عمرش بذل و بخشش میکرد و راه را نشان میداد و از همین روست که از مشتاقان مکتب اسلام تا علاقهمندان مکتب تشیع و از اصحاب دارالتبلیغ تا رهروان در راه حق، همه از او به نیکی یاد خواهند کرد.» خانواده امام موسی صدر نیز به مناسبت درگذشت این محقق و اندیشمند معاصر، پیام تسلیتی صادر کرد که در بخشی از آن آمده است: «ارتحال محقق اندیشمند و عالم تاریخ معاصر، حضرت استاد سیدهادی خسروشاهی را به خود و به جامعه علم و اندیشه به ویژه حوزه و دانشگاه تسلیت عرض میکنیم. آثار محققانه و خاطرات بدیع ایشان از شخصیتها و حوادث سده اخیر شنیدنی و آموزنده و مفید و راهگشاست و نیز ابعاد گسترده وجودی و سماحت ایشان را نشان میدهد. بیتردید فقدان ایشان ضایعهای عمیق برای ایران بلکه جهان اسلام است.»
زندهیاد خسروشاهی از اصحاب نزدیک امام موسی صدر بود و در برخی از کنفرانسها امام صدر را همراهی کرد. پس از انقلاب نیز درباره زندگی و آثار امام موسی صدر و همچنین خاطرات خود از این شخصیت برجسته جهان اسلام بسیار نوشت. کتابهای «یادنامه امام موسی صدر»، «امام موسی صدر مصلح بزرگ اجتماعی» و «خاطرات مستند سیدهادی خسروشاهی درباره امام موسی صدر» با تألیف و تلاش او منتشر شدند.
پیام وزیر ارشاد
سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز با انتشار پیامی ضمن تسلیت درگذشت حجتالاسلام سیدهادی خسروشاهی محقق، نویسنده و مورخ معاصر کشورمان نوشته است: «آن مرحوم که پرورش یافته خانوادهای آراسته به دین، علم و فقاهت بود، در سالهای مبارزه علیه رژیم استبدادی و پس از پیروزی انقلاب اسلامی، همواره در صدور پیام انقلاب و ارتقای جایگاه دین و قرآن در جهان ایفای نقش نمود.»
حجتالاسلام خسروشاهی در سال ۱۳۱۷ در تبریز در خانوادهای مذهبی به دنیا آمد. تاریخ سه قرن از حیات و کوشش علمی و فقهی اجداد وی که جملگی از علمای بزرگ و فقهای نامدار ایران و عراق در دوران خود بودهاند، این حقیقت را به خوبی روشن میسازد. تألیفات و آثاری از وی به زبان فارسی و عربی (علاوه بر صدها مقاله در نشریات اسلامی ایران و جهان اسلام) منتشر شده است. مرحوم خسروشاهی پس از پیروزی انقلاب اسلامی، نخست به مدت دو سال نماینده امام خمینی (ره) در وزارت ارشاد اسلامی بود، آنگاه به سفارت ایران در واتیکان انتخاب شد و مدت پنج سال در خارج از کشور به فعالیت پرداخت. تأسیس مرکز «فرهنگی- اسلامی اروپا» در رم و تاسیس ماهنامهای به زبان انگلیسی «انکوائری» و هفتهنامهای به عربی «العالم» در لندن- با همکاری وزارت ارشاد اسلامی- از آثار این دوران است. تازهترین اثری که از این محقق و اندیشمند برجسته معاصر کشورمان منتشر شده، جلد بیستوششم از مجموعه حدیث روزگار، مشتمل بر خاطرات مستند سیدهادی خسروشاهی درباره آیتالله سیدعلی خامنهای (مقام معظم رهبری) است که در روزهای پایانی بهمن ماه سال جاری از سوی انتشارات کلبه شروق قم منتشر شده است.