سرویس ایران جوان آنلاین: داستان آلودگی «گوی چاله» در منطقه مرزی سمنان و مازندران از آنجا آغاز شد که ۱۴ سال پیش و به بهانه برگزاری مسابقات جهانی کشتی استان مازندران و شهر ساری، مسئولان وقت استان تصمیم گرفتند برای حفظ آبرو و جلوگیری از آلوده شدن شهرهای نزدیک به محل این مسابقات، انواع زباله‌های خشک،تر و بیمارستانی را برای دفن به منطقه «گوی چاله» در مرز سمنان منتقل کنند. هر چند در آن زمان به مردم ساکن در منطقه سرسبز و خوش آب وهوای «گوی چاله» قول داده شد که پس از پایان مسابقات و در اولین فرصت زباله‌ها به مکانی دیگر برده شود، اما حالا ۱۴ سال است این اتفاق نیفتاده و نه تنها گوی‌چاله با دفن ۱۴۴ هزار تن زباله به انباری متعفن تبدیل شده بلکه ساخت کارخانه بازیافت زباله آن هم که ۷۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته، به دلیل غیر استاندارد بودن در هاله‌ای از ابهام فرو رفته است. کاری که باعث شده با نفوذ شیرآبه‌ها به زمین و آب، وضعیت محیط‌زیست «گوی چاله» را به شدت بحرانی کند.
سرسبزی استان‌های شمالی کشور موجب شده تا حفظ محیط‌زیست آن‌ها از اهمیت دوچندانی برخوردار باشد، موضوعی که با تمامی اهمیتی که دارد، چند سالی است که با چالش‌های فراوان از جمله قطع درختان، آلوده شدن جنگل‌ها و مراتع به انواع زباله‌ها، مواجه شده است. ۱۴ سال پیش بود که برگزاری مسابقات جهانی کشتی در شهرساری در استان مازنداران سبب شد، تا پای انواع زباله‌های شهری و بیمارستانی به ارتفاعات مرزی بین استان سمنان و مازندران در منطقه «گوی چاله»، باز شود. از آن زمان تاکنون روزانه بیش از ۴۰۰ تن پسماند زباله‌های بیمارستانی، خانگی و صنعتی از شهرهای، ساری، نکاء، قائمشهر و کیاسر به منطقه مرزی «گوی چاله»، در استان سمنان با مازندران انتقال داده شده که این میزان حالا در طول این ۱۴سال به ۱۴۴ هزار تن زباله رسیده است.
«گوی چاله» دفن در زباله‌های آلوده
بیش از یک دهه است که مردم منطقه «گوی چاله» در منطقه فولاد محله مهدیشهر در استان سمنان که در منطقه مرزی با مازندران واقع شده است، هر روزه شاهد تخلیه ۴۰۰ تن انواع زباله‌های بیمارستانی و خانگی در این منطقه سرسبز هستند. از آنجا که این منطقه محل رویش انواع گیاهان نادر و خصوصاً از نوع دارویی و محل جوشش چشمه‌های پاک است، لذا نفوذ این زباله‌ها و خصوصاً شیرابه‌های آن‌ها به این منابع و افزایش آلودگی‌ها به یکی از دغدغه‌های مردم تبدیل شده است. این مهم در حالی است که به گفته برخی از مطلعان در این منطقه، شیرابه‌های زباله‌ها با نفوذ در خاک و در نهایت چشمه‌های آبی علاوه بر اینکه آب آشامیدنی مردم منطقه را آلوده کرده قسمتی از آن نیز که به مصرف مازندرانی‌ها می‌رسد را هم آلوده کرده است. یکی از افرادی که به عنوان پویش محلی مردم منطقه در زمینه حفظ محیط‌زیست «گوی چاله» فعال است در گفتگو با «جوان» می‌گوید: «این منطقه به دلیل داشتن محیط‌زیست بکر و دست نخورده، یکی از مهم‌ترین مراتع رویش گیاهان دارویی به شمار می‌رود، که محلی برای کسب درآمد مردم منطقه است و از طرفی وجود چشمه‌های خروشان در آن موجب شده تا ضمن تأمین آب سالم و بهداشتی برای مردم منطقه مابقی آن نیز با حرکت به سمت ساری آب برخی از این مناطق را تأمین کند.» احمد سعیدی می‌افزاید: «با وجود تمام مزایایی که این منطقه دارد، ۱۴ سال قبل زمانی که مسابقات جهانی کشتی در شهرستان ساری در مازندران برگزار شد مسئولان این استان به بهانه اینکه به دلیل حضور مهمانان خارجی باید زباله‌های تولیدی را در خارج از استان دفن کرد، علاوه بر آشغال‌های تولیدی در خانه‌ها نوع بیمارستانی آن را نیز به این منطقه سرسبز آورده و با تهیه گودال اقدام به دفن آن‌ها کردند.» این فعال محیط‌زیست ادامه می‌دهد: «آن زمان در پی اعتراض مردم به آلودگی آب چشمه‌ها و آلودگی مراتع قرار شد بزودی مرکز بازیافت زباله در این منطقه و یا جای دیگر ساخته شود، اما از آن زمان تاکنون این مهم به دلایل واهی مسئولان مورد غفلت قرار گرفت.» به گفته وی با وجود اختصاص بودجه‌های مختلف برای ایجاد مراکز بازیافت، و قول فرماندار ساری و پیدا شدن داوطلب در بخش خصوصی این اتفاق تاکنون نیافتاده است. سعیدی با بیان اینکه سال گذشته یک شرکت خصوصی در این رابطه اعلام آمادگی کرده بود، توضیح می‌دهد: «طبق گفته‌های برخی از مطلعان این بخش خصوصی با این شرایط که در قبال ایجاد یک مرکز زباله، به مدت ده سال آشغال‌ها را تحویل بگیرد و در ازای آن، ماده تبدیلی را به شهرداری بفروشد که مو افقت نشد.»
تعطیلی ادامه ساخت کارخانه بازیافت
بررسی‌ها نشان می‌دهد با توجه به اعتراضات مردم منطقه «گوی چاله» از چند سال قبل کار ساخت یک مرکز بهداشتی دفن زباله در این منطقه آغاز و تا ۷۰ درصد نیز پیشرفت فیزیکی داشت، با این حال استاندارد نبودن این مرکز موجب شد تا سازمان حفاظت محیط‌زیست مازندران اقدام به تعطیلی آن کند. مدیرکل حفاظت محیط‌زیست مازندران در این خصوص می‌گوید: «از آنجا که ایجاد این مراکز برای حفظ محیط‌زیست است، لذا این مراکز نباید خود به یکی از آلوده کنندگان، تبدیل شود.» حسینعلی ابراهیمی کارنامی می‌افزاید: «البته این موضوع تنها به این مرکز ختم نشده، و بررسی‌های کارشناسان سازمان محیط‌زیست مازندران نشان می‌دهد که ۲۷ مرکز ایجاد شده در استان نیز دچار مشکل هستند، که لازم است استاندارد‌های مورد نظر را رعایت کنند.» این در حالی است که در حال حاضر، نبود فناوری زباله سوزها، خصوصاً جدا و بی‌خطر‌سازی در مراکز درمانی، پاسکاری بودجه پسماند از محیط‌زیست به شهرداری و سپس وزارت کشور، از جمله دلایلی است که نمی‌توان انتظار داشت تا داستان مرکز ساخت بازیافت زباله در مناطقی همچون «گوی چاله» به این زودی‌ها به پایان برسد.
