سرویس ایران جوان آنلاین: صنعت گردشگری آنقدر پیشرفت کرده و دارای شاخه‌های گوناگون شده که شاید کم‌کم باید در مورد هر شاخه اول اطلاعات زیادی کسب کنیم و بعد به ورود یا استفاده از آن فکر کنیم. بر همین اساس، ژئوپارک‌ها ابتکار نوین در گردشگری طبیعت محور به شمار می‌آیند که زیر نظر یونسکو پایه‌گذاری شده‌اند.
طبق تعریف یونسکو، ژئوپارک گستره‌ای است با مرز‌های کاملاً آشکار و پهنه کافی که دربرگیرنده چند پدیده زمین‌شناسی کمیاب و برجسته بوده و در آن گستره جاذبه‌های طبیعی، تاریخی و فرهنگی ارزشمند نیز یافت شود. این گستره باید از برنامه‌های مدیریت گسترش و بهره‌برداری و طرح‌های حفاظتی برخوردار باشد و توان بالا بردن سطح اقتصادی جامعه محلی و جلب همکاری‌های مردمی را دارا باشد. اگر بخواهیم این مفاهیم را به زبانی ساده‌تر و فارسی بیان کنیم هم باید بگوییم که ژئوپارک یا پردیس زمین‌شناسی منطقه‌ای است که در آن، میراث زمین‌شناختی آن ناحیه، با مدیریتی دقیق و دائمی حفظ و نگهداری می‌شود و با وسعت کافی که مرز‌های آن به وضوح مشخص شده و چندین پدیده بارز زمین‌شناسی در محدوده آن قرار گرفته باشد. این محدوده باید بتواند در توسعه اقتصادی جوامع پیرامون خود نقش مؤثری ایفا نماید. ژئوپارک ممکن است علاوه بر پدیده‌های زمین‌شناسی از آثار تاریخی، بوم‌شناسی، باستان‌شناسی و میراث فرهنگی و طبیعی دیگر برخوردار باشد.
بر همین اساس یکی از فعالیت‌های سازمان زمین شناسی در دو دهه اخیر ژئوپارک و ژئو توریسم است. به طوری که ژئوپارک قلمرو‌های مورد هدف و مهم‌ترین مقصد زمین گردشگری است و گردشگری آگاهانه و مسئولانه در طبیعت با هدف تماشا و شناخت پدیده‌ها و فرآیند‌های زمین شناختی و آموختن نحوه شکل‌گیری و سیر تکامل آن‌ها در نظر گرفته می‌شود.
این نوع گردشگری تفاوت مهمی با سایر گونه‌های گردشگری دارد که یکی از دلایل آن پایدار و آگاهانه بودن است و به همین خاطر ژئوپارک‌ها ابتکار نوین در گردشگری طبیعت محور هستند و یونسکو آن را پایه‌گذاری کرده است. امروز کارشناسان معتقدند ژئوپارک یک رویکرد پایین به بالا است. به این معنی که ۱۳۸ ژئوپارک در جهان وجود دارد و ایران نیز دارای ژئوپارک قشم در جهان است. البته نباید فراموش کنیم که ژئوپارک‌ها می‌توانند رهیافتی نوین در آمایش سرزمین باشند.
در حال حاضر و در زندگی و جامعه صنعتی، گرایش افراد به سمت نوعی از گردشگری طبیعت محور زیاد شده است و این در شرایطی است که نخستین اطلس ملی ژئوتوریسم جهان در ایران در سال ۸۸ منتشر شده است. باید گفت: ایران دارای ظرفیت‌های زیادی در ژئوپارک است و در همین راستا در برخی مناطق پروژه‌هایی آغاز شده که در مرحله مقدماتی است و باید مطالعات آن‌ها انجام شود تا وارد فاز آموزش و زیرساخت شوند. در واقع آن‌ها یک ظرفیت صرف هستند و هنوز به ژئوپارک تبدیل نشده‌اند. شرق خوزستان از جمله آنهاست. در لرستان نیز مطالعات ایجاد ژئوپارک انجام شده بود ولی متأسفانه پروژه رها شد. حرکت‌هایی هم در الموت قزوین آغاز شده و در منطقه سبزوار، ظرفیت‌هایی شناسایی شده است. دو منطقه آزاد ماکو و چابهار نیز برای ایجاد ژئوپارک اعلام آمادگی کرده‌اند.
در اهمیت ژئوپارک‌ها همین بس که قشم در طول سال، بیش از یک میلیون مسافر دارد که بیشتر آن‌ها برای خرید و تفریح به این جزیره سفر می‌کنند، اما طبق آمار‌های ثبت شده در ژئوسایت‌های قشم، بیش از ۲۵۰ هزار گردشگر داخلی و ۱۰ هزار گردشگر خارجی فقط از ژئوپارک‌های قشم بازدید کرده‌اند. بیشتر خارجی‌ها اعلام کرده‌اند که فقط به انگیزه دیدن ژئوپارک به این جزیره سفر کرده‌اند. وقتی یونسکو ژئوپارک جهانی قشم را به عنوان یک مقصد امن و مطمئن معرفی می‌کند طبیعی است که گردشگران خارجی با اطمینان و شناخت به این منطقه سفر کنند.
در میزان ظرفیت‌های ایران برای بهره‌مندی از ژئوپارک‌ها همین بس که در اطلس میراث زمین‌شناختی ایران و در کتاب ژئوپارک‌های جهانی یونسکو، ۳۰ منطقه از کشور ایران با ظرفیت قطعی ژئوپارک معرفی شده است. این در حالی است که سازمان زمین‌شناسی تا مرحله ارائه پیشنهاد و مطالعه نیز پیش رفته است و اگر این مناطق تمایل داشته باشند ژئوپارک ایجاد کنند باید سرمایه‌گذاری کنند. هم اکنون بیش از ۵۰ ظرفیت برای ایجاد ژئوپارک در کشور وجود دارد که می‌توان ظرف یک‌سال در سطح ملی این ژئوپارک‌ها را ایجاد کرد و در گام بعدی جهانی شدن آن‌ها را پیگیری کرد تا این مناطق از مزیت اقتصادی و فرهنگی ژئوپارک بهره‌مند شوند.
