حوريه ملکي
شايد بيشتر مردم، همدان را با آرامگاه با با طاهر وگنجنامه و ابن سينايش مي شناسند. آنجا که همه دانا هستند و مي توان در کنارشان زيبايي هاي بيشمار طبيعت را به نظاره نشست. اما در روستای علیصدر از توابع شهرستان کبودرآهنگ و ۷۵ کیلومتری شمال غربی شهر همدان، یکی از عجایب طبیعی جهان و نمونه نادری از غارهای آبی قابل قایقرانی، به نام «غار علیصدر» واقع شده که دارای ۱۹۰۰ متر ارتفاع از سطح دریا است. درباره غارعلیصدر روایتهای عجیب زیادی شنیده میشود؛ غار شگفتانگیزی که طولانیترین غار آبی دنیا لقب گرفته است. این غار یکی از جاذبه های اصلی گردشگری همدان است که به همراه آثار تاریخی، آن را به عنوان یکی از مقاصد اصلی گردشگری در ایران معرفی کرده است.
***
سنگها و قندیلهایی که در این غار وجود دارند به شکل مجسمههایی مثل پنجه عقاب و شیر دوسر درآمدهاند. تا چند سال پیش که هنوز تمامی غار کاوش نشده بود عدهای میگفتند این غار بیانتهاست؛ گروه دیگری میگفتند این غار از همدان شروع شده و تا اراک و کرمانشاه کشیده شده است. به همین خاطر غارنوردان تصمیم گرفتند تمام طول 11 هزار و 200 متری آن را طی کنند؛ این غارپیمایی هیجانانگیز نکتههای شگفتانگیز دیگری را از طولانیترین غار آبی جهان فاش کرد.
از زمانی که غارنوردان و کوهنوران حرفهای نقشه کاملی از غار علیصدر تهیه کردند گردشگران زیادی برای بازدید از این غار زیبا به همدان سفر میکنند. وقتی وارد غار علیصدر میشوید با ساختههای شگفتانگیز طبیعت که در مدت چندین هزار سال تشکیل شدهاند روبهرو میشوید. دیدن این مناظر آنقدر هیجانانگیز است که شما متوجه گذر زمان نمیشوید.
زيباترين غار آبي جهان
غار عليصدر از بسیاری جهات، به خصوص به علت وجود گذرگاههای ممتد آبی و دریاچههای وسیع و قابل قایقرانی که در سراسر غار گسترده شدهاند، یکی از زیباترین جلوههای طبیعی ایران و جهان و پدیدهای منحصر به فرد در نوع خود است که فقط در معدودی از غارهای جهان، مثل غار مولیس در فرانسه و غارهای شوالیه و بوکان در استرالیا، چنین زیباییهای خیره کنندهای وجود دارد.
بر اساس گفته گردشگران و غارنوردان غار علیصدر از کمنظیرترین، بزرگترین و در عین حال زیباترین غارهای آبی جهان است که سال ۱۳۴۲ توسط گروهی از کوهنوردان همدانی کشف شد.
این غار شگفت انگیز به دلیل فقدان نور طبیعی، فاقد حیات جانوری است و عمق آن در مناطق مختلف از نیم متر تا ۱۴ متر متغیر است و ارتفاع آن نیز در برخی از تالارها به بیش از ۱۶ متر میرسد.
وجود استلاکتیت ها و استلاگمیت ها با طرحها و رنگهای بدیع و استثنایی در جای جای این غار صحنههای بی نظیر و جلوههایی از قدرت لایزال الهی را به تصویر کشیده است.
دریاچه زیرزمینی غار علیصدر دارای آبی زلال، بی رنگ و بی بو است به گونهای که در نور کم یک چراغ قوه دستی میتوان عمق چند متری آب و کف غار را که پر از سنگهای زیبا و مرمرین است تماشا کرد و دارای راهروها و تالارهای متعددی به صورت کوچهها و شاخههایی است که برخی بن بست است و بسیاری دیگر نیز به هم مرتبط هستند.
با توجه به ثبات دمای داخل غار در تمام ایام سال روی ۱۴ درجه سانتیگراد، دیدارکنندگان تابستانی در غار احساس سرما و دیدارکنندگان زمستانی احساس محیطی گرم دارند هر چند آب دریاچه به دلیل وجود چشمه سارهای زیرزمینی همواره سرد و نشاط آور است.
نکته قابل توجه این مجموعه آنست که طول کوهی که غار علیصدر در زیر آن قرار دارد، با توجه به ارتفاع کم آن و پستی مناطق اطراف، به زحمت به یک و نیم کیلومتر میرسد و این یعنی معجزه خلقت و یعنی کیلومترها غار بی انتها در زیر یک بلندی کوچک در دشت علیصدر.
عليصدر با يک دنيا خدمات رفاهي و تفريحي
زمین شناسان قدمت سنگهای این کوه را به دوران دوم زمین شناسی یعنی دوره ژوراسیک نسبت میدهند و شواهد به دست آمده از درون غار حاکی از آن است که این غار پناهگاه انسانهای اولیه بوده است.
به اعتقاد گروههای متعدد علمی که همه ساله از اروپا، آمریکا و شرق آسیا برای مطالعات زمین شناسی به این غار می آیند، علیصدر بی نظیرترین، شگفت انگیزترین و بزرگترین غار آبی قابل قایقرانی در جهان است.
آب غار در قسمتهای مختلف آن از صفر تا ۱۴ متر در نوسان است و آب دریاچه غار از چشمههای زیر زمینی ریزش مداوم آب از دیوار و سقف غار تأمین میشود که منشأ آنها به طور کلی از محل ریزشهای جوی است و هوای داخل غار سبک بوده وحالت سکون مطلق دارد به طوری که چنانچه شمعی در آنجا روشن کنند هیچ گونه حرکتی در شعله شمع دیده نمیشود.
در حال حاضر پس از طی مسیر قابل قایقرانی غار نوردی پیاده در قسمت خشکی غار آغاز میشود و گردشگران پس از طی مسافتی نسبتاً طولانی مجدداً با قایق ادامه مسیر میدهند.
تأسیسات رفاهی و تفریحی جنبی در مجموعه سیاحتی غار علیصدر که برای بازدید کنندگان در نظر گرفته شده شامل مهمانسرا، ویلای چوبی یک و دو خوابه، سوئیت های اقامتی، چادرهای صحرایی، رستوران، بازارچه خرید مواد خوراکی و صنایع دستی، نمازخانه، سرویس بهداشتی، توقفگاه اتومبیل، وسایل بازی کودکان، فضای سبز و امکان کوهنوردی است.
در مجموع بازدید از محوطه وسیع قندیلها، قندیل بزرگ، جزایر سوم و چهارم، قایقرانی، غار نوردی و گذر از پیچ و خم گذرگاههای آبی و دالانهایی با سقف بلورین به بیننده می باوراند که این اثر، حقیقتاً یکی از شاهکارهای جهان آفرینش است و هیچ وصفی توان توصیف این همه شکوه و زیبایی را ندارد.
رازي کشف نشده در دل زمين
مردم روستای علی صدر و روستاهای اطراف، از قدیمالایام به وجود این غار پی برده بودند و از آب آن بهرهبرداری میکردند. تا اینکه در5 مهرماه 1342 شمسی گروهی 14 نفره از اعضای هیئت کوهنوردی همدان به سرپرستی محمدطاهرهمایونی، غار علی صدر را مورد بازدید و کاوش قراردادند و توانستند با وسایل ابتدایی، مانند فانوس و تیوپ لاستیکی، مسافتی از غار را طی کنند. در سال 1346 با پخش خبر کشف این غار شگفتانگیز و بی انتها درسطح رسانههای ملی، سیل محققان، کوهنوردان و علاقهمندان به آثار طبیعی به سوی آن سرازیر شد.
در سال 1352 کوهنوردان همدان دهانه و ورودی غار را به قطر 50 سانتیمتر تعریض کردند و از سال 1354 استفاده عمومی از غار علیصدر آغاز شد. از آن روز تاکنون جهت سهولت بازدید و رفاه حال گردشگران کارهای زیادی درون غار انجام شده که علاوه بر افزایش طول مسیر آبی برای قایقرانی، مسیرهایی در خشکی به مسیر بازدید افزوده گشته که مناظر جدید و بدیعی را در جلوی دیدگان مشتاق گردشگران قرار میدهد.
این احتمال وجود دارد که به دلیل فراوان بودن چشمه های سرد و زلال در این غار و نیز احترامی که اکثر مردم ایران به امام علی(ع) دارند – پدیده های طبیعی که دارای برکت زیادی هستند با پسوند یا پیشوند «علی» نام گذاری می کنند - این غار نیز به غار «علی سرد» معروف شده باشد. گفته می شود که نام اصلی این غار «علی سرد» یا «علی سد» بوده که به تدریج در اصطلاح به «علیصدر» معروف شده است.
درباره غار علیصدر روایتها و داستانهای زیادی وجود دارد؛ برخی میگویند در زمان جنگ که قتل و غارت مردم را تهدید میکرد، روستاییان از این غار به عنوان یک پناهگاه امن استفاده میکردند. درباره نام این غار هم میگویند که اسم غار علیصدر در گذشته از اسم چوپانی به نام علی سد یا علی صد گرفته شده که به مرور زمان به علیصدر تغییر کرده است. اما واقعیت این است که در نزدیکی غار، روستایی به نام علیصدر وجود دارد؛ به همین خاطر اسم روستا را روی غار گذاشتهاند.