مهرداد شیرازی، مدیر عامل شرکت معنا معدن نوآوری اندیشه در سادداشتی نوشت:
صنعت معدن به عنوان یکی از صنایع مادر و ستون فقرات اقتصاد ملی، همواره نیازمند به‌روزرسانی مستمر فناوری‌ها برای افزایش بهره‌وری، کاهش هزینه‌ها، بهبود ایمنی و کاهش اثرات زیست‌محیطی است. در عصر حاضر که انقلاب صنعتی چهارم مرزهای نوآوری را جابجا کرده است، اتکای صرف به روش‌های سنتی دیگر پاسخگو نیست. در این مسیر، شرکت‌های دانش‌بنیان به عنوان موتور محرک نوآوری، نقشی حیاتی در ارتقای فناوری‌های نوین معدنی ایفا می‌کنند.
شرکت‌های دانش‌بنیان با توسعه راهکارهای مبتنی بر اینترنت اشیاء (IoT)، هوش مصنوعی (AI) و کلان‌داده (Big Data)، می‌توانند فرآیندهای معدنی را از اکتشاف تا فرآوری، هوشمند سازند. این امر شامل موارد زیر است:
اکتشاف پیشرفته: به‌کارگیری الگوریتم‌های یادگیری ماشین برای تحلیل داده‌های ژئوفیزیکی و ژئوشیمیایی جهت شناسایی دقیق‌تر و سریع‌تر ذخایر.
بهینه‌سازی استخراج: نصب سنسورها و سیستم‌های نظارتی بر روی تجهیزات سنگین جهت پایش وضعیت، پیش‌بینی خرابی (نگهداری پیشگیرانه) و بهینه‌سازی مسیرهای حفاری و بارگیری.
افزایش ایمنی و کاهش مخاطرات:محیط‌های معدنی ذاتاً پرخطر هستند. شرکت‌های دانش‌بنیان با طراحی و ساخت ابزارهای تخصصی می‌توانند ایمنی نیروی انسانی را به شکل چشمگیری ارتقا دهند: تولید لباس‌ها و سنسورهایی که گازهای سمی، دمای محیط و موقعیت مکانی کارگران را به صورت بلادرنگ به اتاق کنترل مخابره می‌کنند.همچنین استفاده از پهپادها برای نقشه‌برداری دقیق، پایش شیب دیواره‌های معدن روباز و بازرسی تونل‌ها، بدون نیاز به حضور مستقیم انسان در مناطق پرخطر.
مدیریت بهینه منابع و پایداری زیست‌محیطی:فناوری‌های دانش‌بنیان می‌توانند کمک کنند تا میزان مصرف انرژی و تولید پسماند در معادن به حداقل برسد.یکی از این موارد، مربوط به بهینه‌سازی مصرف انرژی می باشد یعنی توسعه نرم‌افزارهای مدیریتی برای تنظیم مصرف بهینه برق و سوخت ماشین‌آلات.همچنین ارائه روش‌های نوین جداسازی و فرآوری کانی‌ها که نیاز به مواد شیمیایی سمی کمتری دارند و بازدهی استخراج فلزات کم‌عیار را افزایش می‌دهند.
بومی‌سازی و انتقال دانش:وابستگی به تجهیزات و نرم‌افزارهای خارجی، ضمن تحمیل هزینه بالا، زنجیره تأمین صنعت را در معرض ریسک قرار می‌دهد. شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی با بومی‌سازی فناوری‌ها و تولید قطعات و نرم‌افزارهای تخصصی، استقلال فنی صنعت معدن را تضمین کرده و امکان بومی‌سازی دانش فنی مورد نیاز در شرایط تحریمی را فراهم می‌آورند.
در نهایت اینکه برای دستیابی به معدنکاری مدرن و رقابتی، لازم است دولت، وزارت صمت و سایر نهادهای متولی، با ایجاد تسهیلات مالی هدفمند، تضمین خرید محصولات نوآورانه، و تسهیل فرآیندهای اخذ مجوز، بستری قدرتمند برای همکاری میان صنعت معدن سنتی و شرکت‌های دانش‌بنیان فراهم سازند. این هم‌افزایی تنها راه تضمین‌کننده آینده‌ای پایدار، ایمن و سودآور برای صنعت معدن کشور خواهد بود.
