جوان آنلاین: اهدای خون یعنی اهدای زندگی، اما این باور همه نیست و خیلی از مردم باور‌های نادرستی در مورد اهدای خون دارند. چرا هنوز بعد از این همه اطلاع‌رسانی، این همه باور نادرست درباره یکی از ساده‌ترین و نجات‌بخش‌ترین امور انسان‌دوستانه وجود دارد؟ باور‌های نادرست درباره اهدای خون، نه‌تنها موجب کاهش مشارکت مردم در این اقدام حیاتی می‌شوند، بلکه فشار مضاعفی بر نظام سلامت وارد می‌کنند. آگاهی‌بخشی عمومی و اصلاح تدریجی این ذهنیت‌ها، نقش مهمی در افزایش فرهنگ اهدای خون دارد به‌ویژه اگر رسانه‌ها، چهره‌های فرهنگی و سیستم‌های آموزش عمومی هم‌صدا شوند، می‌توان امیدوار بود خون به‌عنوان یک سرمایه جمعی انسانی، همیشه در دسترس نیازمندان باشد. در این نوشته، پنج مورد از رایج‌ترین باور‌های غلط درباره اهدای خون را مرور می‌کنیم:
بعد از اهدای خون بدن ضعیف میشه و تا مدت‌ها نمیتونه خودش رو بازیابی کنه
این یکی از شایع‌ترین باور‌های نادرست درباره اهدای خون است. بسیاری از افراد تصور می‌کنند اهدای خون باعث کاهش توان بدنی، ضعف عمومی، سرگیجه‌های طولانی‌مدت یا کاهش دائمی انرژی می‌شود. این در حالی است که حجم خونی که در فرایند اهدای خون گرفته می‌شود (حدود ۴۵۰ میلی‌لیتر)، تنها حدود ۷ تا ۱۰ درصد کل خون بدن یک فرد بزرگسال را تشکیل می‌دهد.
بدن بلافاصله پس از اهدا، تولید پلاسما را آغاز می‌کند و معمولا طی ۲۴ تا ۴۸ ساعت، حجم مایعات به سطح نرمال بازمی‌گردد. سلول‌های خونی (به‌ویژه گلبول‌های قرمز) نیز طی دو تا سه هفته جایگزین می‌شوند. اهدای خون در افراد سالم هیچ تأثیر منفی بلندمدتی ندارد و در صورت تغذیه مناسب و استراحت کافی، فرد اهداکننده به‌سرعت به وضعیت عادی بازمی‌گردد.
خانم‌ها نباید خون اهدا کنن، چون بدنشون ضعیف‌تره
این تصور نیز ریشه در کلیشه‌های جنسیتی و سوء تفاهم درباره فیزیولوژی زنان دارد. هرچند میزان هموگلوبین و ذخایر آهن در برخی زنان به‌ویژه در دوران قاعدگی یا بارداری ممکن است کاهش یابد، اما این موضوع به‌معنای ناتوانی زنان در اهدای خون نیست. مراکز انتقال خون با دقت، پیش از هر اهدایی، سطح هموگلوبین و سلامت عمومی افراد را بررسی می‌کنند.
زنان سالم در صورت داشتن سطح مناسب آهن و وزن کافی می‌توانند همانند مردان خون اهدا کنند. حتی برخی کشور‌ها کمپین‌های ویژه‌ای برای تشویق زنان به اهدای خون راه‌اندازی کرده‌اند تا این باور نادرست را از میان ببرند، بنابراین نه‌تنها اهدای خون برای زنان امکانپذیر است، بلکه اقدامی انسانی و ارزشمند محسوب می‌شود که می‌تواند به نجات جان دیگران منجر شود.
فقط وقت حوادث و بلایا باید خون اهدا کنیم
در پی وقوع بلایای طبیعی، تصادفات گسترده یا بحران‌های سلامت، رسانه‌ها اغلب خبر‌هایی از نیاز فوری به خون منتشر می‌کنند. این پوشش رسانه‌ای باعث شکل‌گیری این ذهنیت نادرست شده که فقط در شرایط بحرانی نیاز به خون وجود دارد در حالی که مراکز درمانی به‌طور روزانه و مستمر به خون و فرآورده‌های خونی نیاز دارند. بیماران مبتلا به سرطان، افراد دارای بیماری‌های خونی مانند تالاسمی، بیماران دیالیزی، مادران باردار در شرایط پرخطر و بسیاری از بیماران جراحی‌شده، همگی از جمله دریافت‌کنندگان منظم خون هستند. این نیاز، مقطعی یا فصلی نیست بلکه جریانی دائمی و بی‌وقفه است. اگر اهدای خون تنها به زمان بحران محدود شود، مراکز درمانی با کمبود خون مواجه خواهند شد.
ممکنه از طریق اهدای خون به بیماری مبتلا بشم
ترس از انتقال بیماری‌هایی مانند ایدز یا هپاتیت، یکی از دلایل اصلی خودداری برخی افراد از اهدای خون است. این باور نادرست عمدتاً ناشی از ناآگاهی نسبت به پروتکل‌های بهداشتی و ایمنی در مراکز انتقال خون است. در واقع، احتمال انتقال بیماری به اهداکننده خون در صورت رعایت استاندارد‌های جهانی صفر است.
تمامی ابزار‌های استفاده شده برای اهدای خون یک‌بار مصرف، استریل و بدون هیچ تماس قبلی با فرد دیگری هستند. کارکنان مراکز خون‌گیری نیز آموزش‌های تخصصی دیده‌اند و پروتکل‌های سختگیرانه‌ای برای حفظ سلامت اهداکنندگان رعایت می‌کنند، بنابراین اهدای خون نه‌تنها خطری برای سلامتی فرد ندارد، بلکه اقدامی ایمن و مطمئن است که با اطمینان کامل می‌توان آن را انجام داد.
من رژیم دارم/ ورزشکارم/ سبک زندگی خاصی دارم، پس نمیتونم خون اهدا کنم
برخی افراد تصور می‌کنند به دلیل سبک خاص تغذیه، فعالیت ورزشی سنگین یا حتی گیاه‌خواری، واجد شرایط اهدای خون نیستند در حالی‌که بسیاری از این سبک‌های زندگی نه‌تنها مانع اهدای خون نیستند، بلکه در برخی موارد نشانه‌ای از سلامت عمومی بالای فرد محسوب می‌شوند. مراکز انتقال خون پیش از پذیرش اهداکننده، وضعیت تغذیه، وزن، فشار خون و هموگلوبین فرد را ارزیابی می‌کنند. اگر شرایط عمومی بدن در وضعیت مطلوب باشد، سبک زندگی فرد - چه رژیم غذایی خاص، چه ورزش حرفه‌ای – مانعی برای اهدای خون نخواهد بود. در واقع، افراد دارای سبک زندگی سالم یکی از بهترین داوطلبان برای اهدای خون هستند. تنها کافی است با پزشک مرکز مشورت و فرم‌های غربالگری را با دقت پر کنند.
