جوان آنلاین: سد‌های تهران در حال حاضر ۴۰۳میلیون مترمکعب ذخیره آبی دارند که نیمی از آن حجم مفید و بقیه رسوب است و درصد پرشدگی میانگین آنها ۲۱درصد است، به عبارت دیگر اگر مدیریت مصرف آب انجام نشود، حجم آبی برای سد‌ها باقی نمانده، نحیف‌تر خواهد شد و اثر خودش را در تأمین رفاه آبی شهروندان خواهد گذاشت. سخنگوی آب از کمبود اعتبارات برای پروژه‌های اولویت‌دار آبی خبر می‌دهد و می‌گوید: در تهران هدف‌گذاری مدیریت مصرف ۲۵درصدی برای تابستان امسال داشتیم که محقق نشد و همچنان به اندازه سال گذشته برای تهران آب تأمین می‌کنیم.
براساس آمار وزارت نیرو ۵۰ شهر در ۲۴ استان کشور دارای تنش آبی هستند. کل تهران و البرز با ۲۰میلیون نفر جمعیت در این محدوده در معرض بیشترین تنش قرار دارند. به گفته مسئولان، ذخایر پنج سد اصلی تهران از جمله امیرکبیر، لتیان و ماملو، حدود ۵۱۱میلیون مترمکعب کمتر از شرایط نرمال است و همین مسئله باعث کاهش فشار آب در برخی مناطق شده است.
کارشناسان با تأکید بر ضرورت اصلاح ساختار حکمرانی آب هشدار می‌دهند تمرکز صرف بر صرفه‌جویی خانگی بدون بازنگری در الگوی مصرف در بخش‌های کشاورزی و صنعت نمی‌تواند راهگشا باشد. به باور آنان، حل بحران نیازمند سیاستگذاری شفاف، اطلاع‌رسانی صادقانه و مشارکت واقعی مردم است. دولت در نخستین واکنش رسمی به وضعیت بحرانی، اقدام به تشکیل جلسات تخصصی و اعلام برنامه برخورد با پرمصرف‌ها کرده است، با این حال بسیاری از کارشناسان معتقدند عبور از این وضعیت تنها با تغییرات ساختاری، نوسازی شبکه‌های توزیع، کاهش تلفات و مدیریت منصفانه منابع آب ممکن خواهد بود.
به گفته رئیس‌جمهور روش‌های فعلی مدیریت آب دیگر پاسخگو نیست. حل بحران کم‌آبی نیازمند تغییر نگرش و بهره‌گیری از راه‌حل‌های علمی و منطقه‌ای است و باید دولت با برنامه‌ریزی بلندمدت در مدیریت منابع آبی کشور اصلاحات ساختاری انجام دهد. سخنگوی صنعت آب روز گذشته در نشست خبری گزارشی از پروژه‌های تأمین آب کشور ارائه داد و بار دیگر از مردم خواست مصرف‌شان را مدیریت کنند. عیسی بزرگ‌زاده بر واقع‌نگری در مواجهه با بحران آب تأکید کرد و گفت: شبکه آبرسانی تهران بسیار پیچیده است. نقد کردن آسان است، اما حل واقعی این مشکلات نیازمند همکاری فنی، اجتماعی و حکمرانی است. ما آمادگی کامل برای انجام وظایف خود داریم و انتظار داریم همه دستگاه‌ها و شهروندان نیز نقش خود را ایفا کنند.
وی از عقب ماندگی وزارت نیرو در مدیریت ۲۵درصدی آب خبر داد و گفت: هدف‌گذاری مدیریت مصرف ۲۵درصدی برای تابستان امسال داشتیم که محقق نشد، در شهر تهران توانستیم ۲/۵ درصد فقط مدیریت مصرف داشته باشیم که این میزان تنها رشد جمعیت تهران را پوشش داد، یعنی به اندازه سال گذشته برای تهران آب تأمین می‌کنیم، درحالی که در پنجمین سال خشکسالی تهران، باید ۲۵درصد از مصرف را کاهش می‌دادیم.
بزرگ‌زاده با بیان اینکه اگر مدیریت مصرف صورت بگیرد، می‌توان سد ماملو را از دست نداد، گفت: باید از رخ دادن شرایطی که سد ماملو یا سد‌های دیگر از مدار خارج شود، با مدیریت مصرف جلوگیری کرد و ظرفیت‌هایی که خارج از سیستم شرب در بخش آب در تهران وجود دارد به کار گرفته شود.
وی ادامه داد: اگر مدیریت مصرف نکنیم و از منابع دیگر کمک نگیریم، سطح رفاه آب پایه مردم تهران به صورت جدی تنزل پیدا می‌کند.
خشکی کامل و سناریوی آخرالزمانی برای تهران مطرح نیست
سخنگوی صنعت آب با بیان اینکه شهر تهران چند منبعی است و خشکی کامل و سناریوی آخرالزمانی برای آن مطرح نیست، گفت: وضعیت ذخایر آبی تهران نگران‌کننده است و نیاز داریم صرفه جویی ۲۵ تا ۳۰درصدی اعمال شود، اما اگر شهروندان نسبت به کاهش مصرف اقدام نکنند، شرایط تأمین آب سخت‌تر و سخت‌تر می‌شود و تنش آبی تهران گسترده‌تر خواهد شد.
وی افزود: ۵۶۷ طرح مهم آب و آبفا داریم که از این تعداد ۲۷۲ طرح اولویت‌دار است که این طرح‌های اولویت‌دار نیازمند ۲ هزارمیلیارد تومان بودجه است که البته برای سال ۱۴۰۴ به میزان ۶۰ همت در نظر گرفتند که این میزان جوابگوی نیاز پروژه‌های اولویت‌دار نیست.
وی اظهار داشت: استان‌های سیستان و بلوچستان، هرمزگان، بوشهر و خوزستان بیشترین میزان کم بارشی را با بیش از ۵۰درصد کاهش بارش داشته‌اند.
بزرگ‌زاده با بیان اینکه تهران در پنجمین سال خشک پیاپی خود به سر می‌برد، گفت: انباشتگی خشکسالی سالانه موجب بروز خشکسالی القایی و مدیریت خشکسالی در هر سال سخت‌تر می‌شود. بارش سال آبی جاری، یکی از خشک‌ترین سال‌های آبی در دوره آمارشی کشور بوده و رتبه ۵۶ را در ۵۷ سال آمار به خود اختصاص داده است.
وی ادامه داد: ۵۰ شهر در ۲۴ استان کشور دارای تنش آبی هستند که برای مدیریت تنش آنها ۱۶۹ پروژه را تعریف کردیم و در دست اجرا داریم، در پیشانی شهر‌های دارای تنش آبی تهران با جمعیتی بیش از ۲۰میلیون نفر قرار دارد.
۶۰درصد تأمین آب تهران از منابع زیرزمینی
بزرگ‌زاده با بیان اینکه در کل تهران آبی از قزوین تا تهران و البرز، ۵۰درصد از ذخایر سطحی و ۵۰درصد از ذخایر زیرزمینی تأمین می‌شود، گفت: این میزان برای شهر تهران حدود ۴۰درصد سطحی و ۶۰درصد زیرزمینی است. وی ادامه داد: مجموع سد‌های تهران در حال حاضر ۴۰۳میلیون مترمکعب ذخیره آبی دارد که نیمی از آن حجم مفید و بقیه رسوب است و‌درصد پرشدگی میانگین سد‌های تهران ۲۱درصد است، این یعنی اگر مدیریت مصرف آب انجام نشود، حجم آبی برای سد‌ها باقی نمانده، نحیف‌تر خواهد شد و اثر خودش را در تأمین رفاه آبی شهروندان خواهد گذاشت.
مقاومت شهرداری تهران برای واگذاری ۵۵ چاه باکیفیت آب شرب
بزرگ‌زاده با بیان اینکه ۳۳ هزارو ۳۸۲ انشعاب غیرمجاز در تهران شناسایی شده است، گفت: ۳ هزارو ۲۶۰ فضای سبز در تهران داریم که ۷۰۰ چاه در سطح شهر تهران در اختیار شهرداری و فضای سبز است که ۵۵ حلقه از این چاه‌ها کیفیت آب شرب دارند. وی افزود: این چاه‌ها باید در اختیار وزارت نیرو قرار بگیرد که نگرفته است، قانون شهرداری را مکلف می‌کند آبیاری فضای سبز را با پساب انجام دهد که وزارت نیرو در این زمینه آمادگی کامل دارد. ظرفیت چاه‌های فعال، نیمه‌فعال و مجاز تهران، حدود ۱۶۰میلیون مترمکعب در سال است. وی این عدد را بسیار کلیدی دانست و افزود: صرف‌نظر از تعداد چاه‌ها، این حجم باید در راستای مدیریت مصرف و جلوگیری از نشست زمین به‌درستی هدایت شود.
تعرفه‌های آب بازدارنده نیست
بزرگ‌زاده با بیان اینکه تعرفه‌های آب بازدارنده نیست، گفت: مصرف کنندگان آب که زیر الگو مصرف آب دارند به طور متوسط در هر ماه ۱۴هزارو ۶۲۵ تومان آب بها پرداخت می‌کنند. وی افزود: قبض آب ماهانه مشترکان تا ۱/۵ برابر الگوی مصرف ۸۸هزارو ۴۸۱ تومان، برای مشترکان بین ۱/۵ تا دو برابر الگو ۲۰۱هزارو ۸۴۵ تومان و بیش از دو تا سه‌برابر الگو ۴۸۰هزارو ۶۸۷ تومان است که اصلاً ارقامی بازدارنده نیست.
افت فشار آب تهران برای چیست؟
سخنگوی صنعت آب خاطرنشان کرد: شهر تهران حدود ۸۰۰ متر ارتفاع دارد، برای هر ۳۰ متر ارتفاعی یک فشارشکن در طول شبکه می‌گذارند تا خطوط لوله ناشی از فشار آب دچار آسیب نشوند، ۲۱هزار کیلومتر طول لوله‌های تهران است، اگر کاهش فشار داده نشود، ۸۰میلیون مترمکعب در سال نشت آب خواهیم داشت. وی افزود: در شرایط فعلی، به منظور توزیع عادلانه آب، افت فشار بیشتری در شبکه ایجاد شده است تا مدیریت شبکه آب تهران به مقیاس محلات برسد. سامانه ۱۲۲ را به شدت تقویت کرده‌ایم تا اگر مشترکانی در محلاتی به مشکل برخوردند، با دریافت گزارش‌های مردمی، بتوانیم به مشکلات احتمالی رسیدگی کنیم.
برخورد با بدمصرف‌ها و انشعابات غیرمجاز
به گفته بزرگ‌زاده، ۳ هزار دستگاه اجرایی پایش شده‌اند که از این تعداد، هزارو ۶۳۸ دستگاه، کاهش ۲۵درصدی مصرف داشته‌اند. در چهار ماه نخست سال ۱۴۰۴، حدود ۴۷هزارو ۵۰۰ مشترک پرمصرف شناسایی و مشمول اقدامات اصلاحی شده‌اند. وی همچنین گفت: حدود هزارو۷۰۰ انشعاب حساس مانند بیمارستان‌ها شناسایی شده که هزارو۲۰۰ مورد از آنها به مخازن ذخیره مجهز شده‌اند.
وی با اشاره به پیش‌بینی مصرف تا سال ۱۴۰۷ گفت: مصرف استان تهران باید از حدود ۳/۷ میلیارد مترمکعب به ۲/۲ میلیارد مترمکعب کاهش یابد. در این میان، کاهش ۳۰درصدی برداشت آب زیرزمینی اجتناب‌ناپذیر است. سهم کشاورزی از مصرف آب استان حدود ۴۵درصد است و اگر این سهم اصلاح نشود، رسیدن به تعادل آبی ممکن نخواهد بود.
