جوان آنلاین: میادین میوه و تره‌بار با هدف تنظیم قیمت بازار و مهیا ساختن شرایطی مناسب برای اقشار ضعیف و متوسط جامعه راه‌اندازی شد، اما این روز‌ها در برخی از این مراکز، با واقعیتی تلخ مواجه هستیم که نمی‌توان چشم از آن پوشید؛ اینکه یا میوه‌ها گران‌تر از انتظار عرضه می‌شوند، یا در صورت قیمت پایین، کیفیت لازم را ندارند و اغلب محصولات درجه‌چندم و نامرغوب به دست مشتریان می‌رسد. از سوی دیگر، رد پای تبعیض طبقاتی به وضوح در میادین دیده می‌شود، به طوری‌که عمده تره‌بار‌ها در محلات جنوب شهر، به محل عرضه میوههای کم‌کیفیت بدل شده و در محلات یا مناطق بالاتر، محصولاتی به مراتب، با ظاهر و کیفیت قابل‌قبول‌تری ارائه می‌شود. گویی آن شکاف اجتماعی که قرار بود با تأسیس میادین تره‌بار تا حدی ترمیم شود، حالا حتی خود این مراکز را نیز، تحت سلطه خود درآورده‌است. شهرداری می‌تواند اصولاً وارد این چرخه نشوداما وقتی متولی چنین کار خوبی شده باید به بهترین وجه عمل کند.
بی‌تردید قشر متوسط و کم‌درآمد جامعه، توان خرید انواع میوه و سبزیجات درجه‌یک با قیمت‌های بالا را ندارد، پس به ناچار به این میادین تره‌بار مراجعه می‌کند، اما نبود نظارت کافی و گاه بی‌تفاوتی آقایان مسئول، موجب می‌شود سهم این گروه از بازار، چیزی نباشد جز مجموعه‌ای از محصولات بی‌کیفیت با قیمتی نسبتاً مناسب، چراکه می‌توان برای خرید همین میوه‌ها به بازار‌های بدون واسطه در سطح شهر رفت و میوههای به مراتب ارزان‌تر و باکیفیت‌تری را تهیه کرد. حال اما، به دلیل در دسترس بودن تره‌بار‌ها در محلات، انتخاب بسیاری از شهروندان، خرید از همین مراکزی می‌شود که وعده قیمت ارزان را می‌دهند، اما فاصله آنچه وعده داده‌اند با آنچه عمل می‌کنند، بسیار زیاد است.
حال وقت آن رسیده که مدیران شهری، پاسخگوی این بی‌عدالتی باشند. البته اگر پاسخی قانع‌کننده داشته باشند. روز گذشته رئیس شورای شهر در واکنش به گلایه‌ها مربوط به گرانی میوه‌ها در تره‌بار گفته «مهم این است که قیمت را با تجریش مقایسه می‌کنید یا با رباط‌کریم!»، اما آیا اساس شکل‌گیری این میادین بر مبنای مقایسه منطقه‌ای بوده یا بر اساس حذف واسطه‌ها و تأمین مستقیم محصولات برای شهروندان؟!
چالش خرید میوه به روایت شهروندان
در حالی‌که مدیران شهری اعلام می‌کنند قیمت میوه در میادین تره‌بار بین ۳۰ تا ۵۰ درصد ارزان‌تر از سطح شهر است، بسیاری از شهروندان با این ادعا مخالفند. تجربه‌های خرید آنها نیز این را تأیید می‌کند؛ آنها مثال‌های زیادی از بی‌کیفیتی، برخورد نامناسب غرفه‌داران دارند و از خرید در این مراکز رضایت کافی ندارند. آقای حبیبی که یکی از مشتریان میدان تره‌بار محله آهنگ است، در این رابطه به «جوان» می‌گوید: «کیفیت میوه در اینجا به شدت پایین است. هر بار فقط چند دانه میوه سالم پیدا می‌شود که فقط آنها را برمی‌دارم. وقتی که به غرفه‌دار می‌گویم چرا این‌قدر کیفیت میوه‌ها، پایین است و میوههای باکیفیت‌تری بیاورد، با وقاحت تمام پاسخ می‌دهد که وقتی میوه ارزان می‌خواهید، توقع زیادی بابت کیفیت نداشته باشید!»
او ادامه می‌دهد: «گاهی پیش آمده که میوه‌ها، ظاهر خوبی داشتند، مثلاً هلو خریدم و به خانه رفتم، اما هلوها، طعمی بی‌مزه می‌دادند و اصلاً کیفیت نداشتند. اگر مسئولان شعار می‌دهند که تره‌بار‌ها برای خدمت به شهروندان راه‌اندازی شده، باید به قدری کیفیت داشته باشد که شهروندان از آن راضی باشند، نه اینکه از سر ناچاری و بی‌پولی سراغ‌شان بیاییم و میوههای بنجل بخریم!» برخی دیگر از شهروندان ناچارند برای تهیه میوه با کیفیت‌تر، به میادین مناطق و محلات دیگر بروند. البته که این جابه‌جایی برایشان هزینه دارد و زمان‌بر هم هست. با وجود این، حتی آن رضایت صددرصدی نیز دیده نمی‌شود. یکی از مراجعه‌کنندگان به میدان میوه و تره‌بار هروی می‌گوید: «چندین تره‌بار رفتم و به نظرم میوههای این تره‌بار از همه جا بهتر است، اما قیمت‌ها طوری تعیین‌شده که نهایتاً چند قلم می‌توانم بخرم. در کانال‌های خبری می‌بینم که مسئولان اعلام می‌کنند قیمت میوه‌ها در تره‌بار ۳۰ تا ۵۰ درصد از میوه‌فروشی‌های دیگر ارزان‌تر است، اما این واقعیت ندارد.»، اما یکی دیگر از گلایه‌های شهروندان مربوط به نوبرانه‌های تابستانی است؛ مانند زردآلو و شلیل. در حالی‌که مسئولان از عرضه این محصولات با قیمت مناسب در میادین خبر داده بودند، برخی مشتریان می‌گویند که قیمت نوبرانه‌ها در برخی میادین تفاوت چندانی با سطح شهر ندارد و حتی در مواردی، کیفیت آنها نیز پایین‌تر است.
یکی از شهروندان که ساکن منطقه نارمک این رابطه می‌گوید: «برای خرید زردآلو به تره‌بار محله رفتم، اما قیمتش فقط کمی از مغازه محله‌مان پایین‌تر بود. تازه، بیشتر زردآلو‌ها له‌شده بودند. وقتی هم به فروشنده اعتراض کردم، گفت فقط این میوه‌ها از بار باقی مانده و میوه دیگری هم نیست.» او ادامه می‌دهد: «اگر قرار است میادین تره‌بار با حذف واسطه‌ها، قیمت‌ها را کاهش دهند، چرا برخی از میوه‌ها از جمله نوبرانه‌ها را با قیمت بالا و کیفیت پایین عرضه می‌کنند؟ اینکه فقط چند کیلو از میوههای خوب کنار گذاشته شده و بقیه بنجل باشند، اسمش خدمت نیست.»
پرسش‌هایی بی‌پاسخ
در ادامه گلایه‌های شهروندان و در پاسخ به پرسشی درباره‌ارتباط میان افزایش قیمت غرفه‌ها و گرانی میوه در میادین تره‌بار، مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران، اظهاراتی مطرح کرد که به جای روشن‌سازی موضوع، بر ابهامات اضافه شد! او با رد تأثیر مستقیم قیمت غرفه‌ها بر نرخ نهایی محصولات، چنین توضیح داد: «افزایش نرخ اجاره غرفه‌ها ارتباطی با گرانی میوه‌ها ندارد. حتی اگر این افزایش را در بازه زمانی شش‌ماهه یا یک‌ساله محاسبه کنیم، تأثیر محسوسی بر قیمت اقلامی همچون هلو یا زردآلو نخواهد داشت. البته با توجه به رشد عمومی قیمت‌ها در سایر خدمات و کالاها، افزایش اجاره غرفه نیز امری طبیعی است؛ هرچند اگر چنین افزایشی رخ ندهد، جای خوشنودی است.»
چمران سپس در مقام مقایسه، به تفاوت‌های قیمتی در مناطق مختلف شهر اشاره کرد و گفت: «باید دید که قیمت‌ها با کدام نقطه شهر قیاس می‌شوند. بازار‌های سطح شهر، فروشگاه‌ها و هایپرمیوه‌ها، هر یک نرخ‌های خاص خود را دارند. چه‌بسا در رباط‌کریم بتوان خریدی ارزان‌تر از میدان تره‌بار داشت. با این حال، میادین میوه و تره‌بار به‌عنوان مراکز خدماتی، ارزان‌ترین میزان ممکن را عرضه می‌کنند.»، اما این میزان ممکن که رئیس شورای شهر می‌گوید، چقدر است؟ آیا ملاک و معیاری واقعی و دقیق دارد؟
متأسفانه این اظهارات در شرایطی بیان می‌شود که شهروندان نه‌تنها از کیفیت پایین محصولات و نبود نظارت کافی گلایه دارند، بلکه اذعان می‌کنند که ادعای ارزان‌فروشی ۳۰ تا ۵۰ درصدی در بسیاری موارد صحت ندارد. حال آنکه مقایسه نرخ میوه‌ها با نقاطی، چون تجریش یا رباط‌کریم، بدون معیار‌های ملموس و استاندارد، پرسشی مهم را به‌همراه دارد؛ اینکه آیا میادین تره‌بار از الگویی مشخص در قیمت‌گذاری پیروی می‌کنند یا اینجا هم پای دلالان و واسطه‌گران در میان است؟!
