جوان آنلاین: در کتاب «حکمرانی حزبی» دیدگاه شهید بهشتی درباره سازماندهی دانش برای من جالب بود. دهه هفتادی‌ها زمان شهید حضور نداشتند و ایشان و آن زمانه را درک نکردند و به همین دلیل کتاب‌هایی که الان منتشر می‌شود، باید تا حدی گویا باشد تا برای این نسل کاربردی باشد.
ملوک‌السادات بهشتی در مراسم رونمایی از کتاب «حکمرانی حزبی» سومین جلد از مجموعه آثار تحلیلی مؤسسه اندیشه بهشتی نوشته محمدمهدی رفیعی که در غرفه مجمع ناشران انقلاب اسلامی نمایشگاه کتاب تهران رونمایی شد، درباره جایگاه نظم در زندگی شهید محمدحسین بهشتی بیان کرد: شهید بهشتی فردی بسیار منظم بود و نظم ایشان در زندگی خانوادگی و اجتماعی زبانزد بود. این ویژگی در دیدگاه‌های مختلف ایشان نیز دیده می‌شد. از همان جوانی ایشان در حوزه جزو طلاب بسیار باهوش و کوشا بود و دیدگاهی نقادانه داشت و در برابر استادان بزرگی همچون علامه طباطبایی نقد می‌کرد و این برای شناخت ما مهم است. ایشان در تهران در دانشگاه الهیات و معارف ادامه تحصیل داد و وقتی به قم بازگشت، هم تحصیلات دانشگاهی و هم حوزوی داشت.
بهشتی درباره تأسیس مدرسه دین و دانش اظهار کرد: پدرم از همان ابتدا به دنبال نظم‌بخشیدن به کارهای خود بود و مدرسه «دین و دانش» را تأسیس کرد که آنجا هم دروس حوزوی و دانشگاهی تدریس می‌شد. همچنین بر آموختن زبان انگلیسی تأکید می‌کرد، زیرا معتقد بود باید در سطح بین‌الملل فعال باشیم. طلاب حوزه که بعد‌ها جزو مراجع شدند، در مدرسه دین و دانش علوم جدید و نیز زبان انگلیسی را می‌آموختند و این نوعی نوآوری بود و بسیاری در حوزه این را نمی‌پسندیدند. بعد‌ها که به تهران تبعید شد، با تشکیلات هیئت‌های مؤتلفه کار کرد و در چارچوب تشکیلات به فعالیت ادامه داد. هیئت‌های مؤتلفه معتقد بودند یک نظام اسلامی می‌تواند در کشور حاکم شود.
فرزند شهید بهشتی در خصوص ادامه فعالیت‌های تشکیلاتی در آلمان توضیح داد: بعد از رفتن به آلمان و ادامه مطالعات، آنجا نیز تشکیلاتی برای دانشجویان تأسیس کرد و دانشجویان مسلمان خارج از کشور را به صورت یک تشکیلات تحت عنوان انجمن‌های اسلامی دانشجویان فارسی‌زبان اداره کرد. ایشان در همه مراحل پیش و پس از آلمان و بازگشت به ایران باور به تشکیلات و سازماندهی نیرو‌ها داشت و این مسئله مهمی است. نشریات آلمانی در آستانه انقلاب ایشان را جزو افراد متفکر و سازمان‌ده انقلاب می‌دانستند. بلافاصله بعد از پیروزی انقلاب تا زمان شهادت که سه سال است، به کل حکومت اسلامی نظم بسیاری بخشید و بعد از تصویب قانون اساسی، ایشان برای تأسیس مجلس شورای اسلامی اقدام کرد.
وی با اشاره به اینکه این کتاب این مسائل را درباره تشکیلات حزبی مطرح کرده و تلاش نویسنده شایسته تقدیر است، افزود: زمانی که مجلس شورای اسلامی تشکیل شد و نمایندگان انتخاب شدند، بلافاصله دولت و حکومت اسلامی نیز بر سر کار آمد و همزمانی این دو تأثیر زیادی بر شرایط کشور گذاشت. ایشان به این قانع نشد و حزب جمهوری را تشکیل داد، زیرا معتقد بود فعالیت‌ها با وجود تشکیلات حزبی فعال‌تر می‌شود. بیشترین افرادی که جذب حزب جمهوری شدند، جوانان بودند، زیرا می‌دیدند پایه‌گذاران این حزب از علمای بزرگی هستند که در عین داشتن دانش، اخلاقمدار نیز هستند.
تحزب برای ایشان باندبازی نبود
ناظر علمی کتاب در ادامه این برنامه اظهار کرد: به به شهید بهشتی به عنوان یک عالم دوراندیش توجه می‌شود و در فضا‌های آکادمیک شخصیت علمی او دارد جدی گرفته می‌شود. نمی‌توان کتمان کرد که امروزه هر وقت حرف از تحزب می‌شود، مخاطب یاد باندبازی می‌افتد و این تجربه زیسته ماست، به ویژه در دهه‌های اخیر احزابی هستند که مایه‌های مردمی و فکری قوی ندارند یا به جامعه عرضه نکرده‌اند. از مصائبی که شهید هنگام پایه‌گذاری تشکل‌های سیاسی با آن مواجه بود، همین بود. این کتاب به خوبی این موارد را بیان کرده است. شهید بهشتی سعی بلیغی کرد که اگر می‌خواهید کار منسجم و تأثیرگذار انجام دهید، با روش‌های سنتی و انفرادی نمی‌شود.
حامد نیک‌نهاد گفت: امروز باید روحیه تشکلی را تقویت کرد. شهید بهشتی سعی کرد با رفتار و زیست تشکلی‌اش افراد را از خودمحوری و تک‌محوری عبور دهد و اینکه نمی‌شود کار ماندگار و نظام‌ساز انجام داد، بدون اینکه نیرو‌های همفکر همراه شوند و از فردیت عبور کنند.
او با تأکید بر اینکه امروز مردم به احزاب تن نمی‌دهند، دلیل این مسئله را به این صورت عنوان کرد: مردم با یکسری هویت‌های خودروی شب‌انتخاباتی مواجهند. وقتی یک تشکل ریشه و مایه مردمی ندارد، مردم نیز با آن همراه نخواهند شد، به همین دلیل راه زیادی تا حکمرانی حزبی داریم.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه شهید بهشتی افزود: شهید بهشتی از واژه‌های ملت و حزب با اندیشه امت و امامت استفاده می‌کرد. شهید بهشتی می‌گوید، تولید قدرت در امت از مسیر تشکیلات می‌گذرد و تشکیلات نیاز به صبر و حوصله دارد. او نمی‌خواهد تشکیلاتی درست کند و واسطه‌ای بین امت و امام قرار دهد و امت را از عرصه سیاسی و اجتماعی خارج کند، بلکه بر کنشگری مستمر و معنادار توده مردم در عرصه‌های سیاسی و اجتماعی اصرار دارد.
نظام سیاسی امت و امامت نیاز به تشکل‌های سیاسی دارد
مؤلف کتاب درباره شکل‌گیری «حکمرانی حزبی» اینطور گفت: یکی از مسائلی که امروز نظام سیاسی با آن مواجه است، نداشتن تشکل است، حتی در سطح ریاست جمهوری وقتی مناظره دو نامزد را می‌بینیم، با واژه حزب جوری مواجه می‌شوند که گویا توهین است و برنمی‌تابند که عضو هیچ حزبی باشند. واقعیت این است که نظام سیاسی جمهوری اسلامی و نظام سیاسی امت و امامت نیاز به تشکل‌های سیاسی دارد، البته باید تشکل‌ها در نظام سیاسی امت و امامت باشد.
