جوان آنلاین: «سالی ۳ هزار پرستار بازنشسته می‌شوند.» این خبر را احمد نجاتیان، رئیس سازمان نظام پرستاری داده است؛ خبری که در نگاه اول می‌تواند نگران‌کننده باشد! چراکه با در نظر گرفتن مهاجرت بخش دیگری از پرستاران یا خروج‌شان از حرفه پرستاری و روی آوردن به مشاغل دیگر، می‌توان متوجه شد وضعیت تعداد تخت به پرستار در کشورمان نسبت به گذشته بدتر هم خواهد شد. به خصوص اینکه همین حالا هم شاخص تعداد پرستار به جمعیت یا تعداد پرستار به تخت در کشورمان چیزی نزدیک به نصف استاندارد‌های جهانی است.
خروج و بازنشستگی نیرو‌ها در همه مشاغل و زمینه‌ها امری عادی تلقی می‌شود. آنچه می‌تواند این روند معمول را غیرمعمول کند، آن است که متناسب با خروجی پرستاران چه آنهایی که بازنشسته می‌شوند و چه افرادی که به دلایل مختلف از این شغل خارج می‌شوند یا مهاجرت می‌کنند، استخدام نداشته باشیم و پرستاران تازه‌نفس را وارد حوزه سلامت نکنیم. درصورت عدم استخدام نیروی جدید پرستاری نظام سلامت از حضور پرستاران خالی می‌شود و با بیمارستان‌ها و مراکز درمانی‌ای مواجه می‌شویم که بدون در نظر گرفتن نیروی انسانی افتتاح می‌شوند و به همین خاطر هم نمی‌توانند خدمت‌دهی لازم را به بیماران داشته باشند.
احمد نجاتیان، رئیس سازمان نظام پرستاری با بیان اینکه نسبت پرستار به ازای هر تخت بیمارستانی باید ۸/۱ باشد، می‌گوید «نسبت ۸/۱ پرستار به ازای هر تخت محقق نشده است؛ بررسی‌ها بیانگر این است که نسبت پرستاری به ازای هر تخت ۱/۱ بوده که این میزان به ۹/۰ رسیده است.» از نگاه وی موضوع کمبود پرستار و تلاش جهت رفع آن یک موضوع حاکمیتی است.
نجاتیان پیش از این از کاهش صدور گواهی گود‌استندینگ برای پرستاران خبر داده و گفته بود «حدود ۲ هزار گواهی صلاحیت حرفه‌ای
(Good Standing) برای افرادی که متقاضی مهاجرت بوده‌اند، صادر کرده‌ایم. اگرچه این تعداد گواهی صلاحیت حرفه‌ای صادر شده، اما آمار دقیق مهاجران مشخص نیست. برخی کشور‌ها بدون گواهی سلامت نسبت به جذب پرستار اقدام می‌کنند. بنابراین با توجه به شرایط می‌توان گفت که آمار دقیقی از مهاجرت پرستاران نمی‌توان ارائه کرد.»
بنا به تأکید وی نیاز به جذب پرستار یک موضوع همیشگی است و سالانه به جذب پرستار نیاز داریم به طوری که حدود ۲هزار تا ۳هزار پرستار سالانه به دلیل بازنشستگی از چرخه ارائه خدمات خارج می‌شوند و همچنین ۱۸۰۰ نفر سالانه طی دو سال گذشته خروج داوطلبانه داشته‌اند. با توجه به آمار و ارقامی که در دسترس داریم، می‌توان گفت سالانه حدود ۵هزار نفر بنا به دلایل مختلف از چرخه خدمت خارج می‌شوند. نکته مثبت ماجرا، اما فارغ‌التحصیل شدن سالانه ۱۲ هزار پرستار از دانشکده‌های کشور است که نشان می‌دهد نیروی انسانی متخصص در کشورمان وجود دارد و تربیت نیروی انسانی نسبت به خروج آن از چرخه اشتغال در حوزه پرستاری حدود دو برابر است.
اینجا تنها چالش موجود ساماندهی مناسب این نیروی انسانی است که موجب می‌شود هم نیرو‌های تحصیلکرده‌مان بیکار نمانند و هم بیمارستان‌های‌مان بدون نیرو نمانند و هم رضایت نسبی بیماران فراهم شده و از خدمات مناسب‌تری برخوردار باشند.
مهاجرت سفیدپوشان کادر درمان و خروجی‌های این حوزه نقطه تمرکز رسانه‌ها و کارشناسان و صاحبنظران این حوزه است. اما این سکه روی دیگری هم دارد و آن هم تربیت نیرو‌های تازه‌نفس در دانشکده‌های پزشکی و پرستاری است که با پیوستن این نیرو‌ها به قطار سلامت می‌توان تعادل و تناسب نیروی انسانی را در این حوزه کنترل کرد. اما اتفاقی که طی سال‌های اخیر افتاده عدم تناسب خروجی‌ها با ورودی‌هاست که موجب شده در حوزه‌های مختلف نظام سلامت از جمله حوزه پرستاری با کمبود نیرو مواجه شویم. همچنان که به گفته رئیس سازمان نظام پرستاری سالانه، ۱۲ هزار پرستار فارغ‌التحصیل می‌شوند، در حالی که حدود ۹ هزار پرستار در سه سال گذشته استخدام شده‌اند. همچنین تعدادی از پرستاران به صورت شرکتی نیز در بخش خصوصی مشغول به کار می‌شوند.
بر این اساس چالش اصلی نه در خروج و بازنشستگی پرستاران بلکه در استخدام نیرو‌های تازه‌نفسی است که می‌توانند در نظام سلامت به‌کار‌گیری شوند.
کمبود نیرو در حوزه پرستاری از جمله بخش‌هایی است که می‌تواند به شکل غیرمستقیم با مرگ و میر بیماران و خروجی نظام سلامت ارتباط داشته باشد. وقتی یک بخش با بیش از ۳۰ بیمار با دو تا سه پرستار اداره می‌شود، بدیهی است این پرستاران فرصت رسیدگی مناسب به بیمار را ندارند و همین عدم رسیدگی می‌تواند گاهی وقت‌ها باعث سوق دادن بیماران به سوی مرگ شود. همچنان که در گزارش میدانی «جوان» از بیمارستان مفید تهران به ازای هر ۱۳ کودک فقط سه پرستار حضور داشت!
این در حالی است که هم پرستار آماده به کار داریم و هم تخت‌هایی که به واسطه نبود نیروی انسانی رها شده‌اند! راهکار روشن است. جذب نیرو‌های تازه‌نفس می‌تواند این چرخه را کامل کند.
