جوان آنلاین: بحث حریم تئاترشهر، یکی از موارد چالش‌برانگیز یک سال اخیر به شمار می‌رود که موافقان و مخالفان خودش را دارد. سرانجام پس از کش‌وقوس‌های فراوان، کلنگ تعیین حریم تئاترشهر در اوایل دی ماه سال گذشته به زمین خورد و قرار شد در سریع‌ترین زمان ممکن تئاترشهر دارای حریمی مشخص شود، اما در ادامه وضعیت آنطوری که باید، پیش نرفت. تغییر دولت و پس از آن بی‌ثباتی در اداره کل هنرهای نمایشی، موجب شد تا حریم تئاترشهر به سرانجام نرسد و امروز با وضعیتی زشت در اطراف این مجموعه تاریخی و هنری طرف باشیم.
در حالی که قرار بود کار‌های مربوط به حریم تئاترشهر تا قبل از جشنواره تئاتر فجر امسال تمام شود، ولی این کار‌ها همچنان ادامه پیدا کرده و به یکی از معضلات جامعه تئاتری تبدیل شده‌است؛ معضلی که جشنواره تئاتر فجر و اجرا‌های تئاترشهر را به طور کامل تحت‌الشعاع قرار داد. شرایط بد در اطراف تئاترشهر به مردم اجازه نمی‌داد تا نمایش‌های خیابانی جشنواره را ببینند. دیواره‌های کارگاهی، بین مردم و تئاترشهر جدایی انداخته و فضایی زشت را به وجود آورده است.
روز گذشته خبرگزاری ایسنا در خبری مربوط به حریم تئاترشهر اینگونه نوشت که «در حال حاضر بحث بودجه مطرح است و پیمانکار منتظر تأمین اعتبار است که اگر تزریق شود، بقیه تیغه‌ها هم ساخته و نصب خواهد شد... مدیران هنری در گفت‌و‌گو‌های غیررسمی عنوان می‌کنند که اگر بودجه تزریق شود، این پروژه حدود شش ماه به نتیجه می‌رسد.»
اهمیت تئاترشهر برای مردم
«جوان» برای پیگیری دقیق‌تر موضوع با حسن جودکی، سرپرست تئاترشهر تماسی برقرار کرد که او حاضر به گفت‌و‌گو در این‌باره نشد. پس از آن با کاظم نظری، مدیر سابق اداره کل هنرهای نمایشی که کلنگ احداث حریم در زمان مدیریت او به زمین زده شد، به گفت‌و‌گو پرداختیم.
نظری درباره زمان‌بندی و بودجه‌بندی طرح به «جوان» گفت: «قرار بود این طرح یک ساله انجام شود و بخشی از بودجه‌اش مهیا شده‌بود. بخشی دیگر از بودجه‌اش قرار بود سال ۱۴۰۳ تأمین شود که به اتفاقات و ماجرا‌های تغییر دولت خورد.»
این مدیر تئاتری پیشنهادی برای تأمین بودجه داد و گفت: «اگر احیاناً در حال حاضر بودجه کم است می‌توان با شهرداری تهاتر کرد. به هر حال این مسئله فقط به وزارت ارشاد مربوط نیست و به زیباسازی شهرداری تهران هم ربط پیدا می‌کند. تئاترشهر در مهم‌ترین چهارراه‌تهران واقع شده و نمی‌شود نسبت به وضعیتش بی‌تفاوت بود.»
استفاده از دیواره‌ای زشت
نظری با بیان اینکه اگر کمبود بودجه وجود دارد باید با شهرداری به گفت‌و‌گو پرداخت، گفت: «همان زمان کلنگ‌زنی حریم، شهرداری منطقه همکاری زیادی داشت. باید وزیر ارشاد و معاونانش پیگیر این موضوع باشند. آیا وزیر ارشاد و معاون هنری و شهردار تهران از آن محدوده رد نمی‌شوند و فضای محصور و زشتی که اطراف تئاترشهر به وجود آمده را نمی‌بینند؟ حداقل می‌توانستند از دیواره‌ای بهتر و زیباتر استفاده کنند تا برای مردم جذابیت بصری داشته باشد.»
این استاد دانشگاه ادامه داد: «ما با مجوز میراث فرهنگی این حریم را درست کردیم و خودم یک سال با آقای ضرغامی در ارتباط بودم تا این مجوز را بگیرم. ۳۰ سال بود که می‌خواستند برای تئاترشهر حریمی در نظر بگیرند، ولی انجام نمی‌شد و در نهایت ما توانستیم کارهایش را انجام دهیم. این ساختمان باید برای ۵۰ سال آینده حفظ شود. باید برای ساختمان تئاترشهر فکری کرد تا وقار و زیبایی‌اش حفظ شود. تئاترشهر تنها مجموعه تخصصی تئاتر ایران است که برای آن سند ملی داریم و در یونسکو ثبت شده است.»
نظری در پایان صحبت‌هایش، از نبود تعامل و گفت‌و‌گو در معاونت هنری وزارت ارشاد گلایه کرد و گفت: «خانم نادره رضایی باید با کسانی که در گذشته مسئولیت داشتند و پیگیر کار‌ها بودند جلسه بگذارد تا ببیند تا الان چه مسیری پیموده شده‌است. در دوره مدیریت من، ساعت‌ها جلسه داشتیم تا ساختمان کناری سنگلج به این تماشاخانه ضمیمه شود و مدارکش را جمع‌آوری کردیم. می‌خواستیم سنگلج مرکز تئاتر ملی ایران شود و مجوز آن را هم از شورای عالی هنر گرفتیم تا از تئاتر سنتی و ایرانی حمایت کنیم. سایتی به نام «ساتا» مثل سامانه سمفا را که برای سینماست، بالا آوردیم که قرار بود تمام اطلاعات تئاتر سراسر کشور در آن جمع‌آوری شود. تمام هزینه‌هایش را هم پرداخت کردیم و بنا بود از آن رونمایی شود که شرایط تغییر کرد. سازمان تئاتر کارهایش در حال انجام بود که با رفتن من روی زمین ماند.»
تأثیر منفی دیواره‌ای تئاترشهر در جذب مخاطب
در ادامه سامان خلیلیان، از کارگردانان تئاتر و کارشناسان میراث فرهنگی با تأکید بر ایجاد حریم برای مکان‌های تاریخی‌ای که در فهرست آثار ملی قرار می‌گیرند، به «جوان» گفت: «تئاترشهر در فهرست آثار ملی قرار دارد و باید برایش حریمی در نظر گرفته می‌شد. احداث این تعیین حریم در سه سال گذشته جدیت بیشتری پیدا کرد و سرانجام سال گذشته به اجرا رسید. بنا‌های تاریخی نباید پشت دیوار محصور شوند و حریم تئاترشهر نیز به گونه‌ای طراحی شده که می‌توان آن را از بیرون دید. طراحی خاص و ویژه‌ای دارد تا مجموعه تئاترشهر آسیب بصری نبیند.»
خلیلیان تأخیر در اتمام پروژه را مربوط به تغییر دولت و عوض شدن مدیران دانست و بیان کرد: «خودم الان در سالن چارسو تئاترشهر اجرا دارم و آسیب نیمه کار ماندن طرح را دارم می‌بینم. خودم یکی از زخم‌خورده‌های وضعیت فعلی تئاترشهر هستم و می‌بینم که تمام گروه‌های تئاتری از این وضعیت متضرر شده‌اند. الان تمام سالن‌های تئاترشهر به جهت جذب مخاطب وضعیتی بحرانی دارد که یکی از دلایلش همین محصورشدن تئاترشهر است.»
طولانی شدن اتمام حریم تئاترشهر نه به سود هنرمندان است و نه به سود مردم و شهروندان. ادامه وضعیت فعلی و وجود دیواره‌های کارگاهی حتی می‌تواند برای مردم خطرآفرین و حادثه‌ساز باشد. وزارت ارشاد و معاونت هنری باید با جدیت بیشتری نسبت به تأمین بودجه و پایان یافتن حریم تئاترشهر اقدام کند و بیش از این اجازه ندهد یکی از مهم‌ترین مراکز هنری تهران، حالتی زشت و نازیبا به خود بگیرد.
