جوان آنلاین: بیشتر جنگل‌های ایران در نواحی شمالی و در سواحل جنوبی دریاچه خزر قرار دارد که مناطقی با آب و هوای معتدل و مرطوب به شمار می‌آیند. این جنگل‌ها از شرق استان اردبیل تا استان خراسان شمالی به ویژه در سه استان گیلان، مازندران و گلستان قرار دارند و برآورد‌ها نشان می‌دهد حدود ۳میلیون هکتار جنگل در دامنه شمالی رشته‌کوه‌های البرز و استان‌های ساحلی خزر وجود داشته باشد. به همین میزان جنگل نیز در سایر نقاط کشور وجود دارد. اما نکته حائز اهمیت اینکه از این جنگل‌ها تنها ۳/۱ میلیون هکتار قابل بهره‌برداری صنعتی است و بقیه جنگل‌ها به دلیل عدم نگهداری مناسب یا آسیب‌های طبیعی مورد بهره‌برداری قرار نمی‌گیرند.
بر اساس آمار‌هایی که وجود دارد، از ابتدای سده بیستم تاکنون ۴۳درصد از جنگل‌های ایران از بین رفته و بیشتر مناطق جنگلی باقیمانده، در رشته کوه‌های البرز، در نزدیکی دریاچه خزر و در رشته کوه‌های زاگرس است. تأسف بار است که بگوییم دیگر جنگل بکری در ایران نمی‌توان یافت و هر چه هست، حداقل یکبار ردپای انسان ویرانگر را تجربه کرده است.
از اوایل دهه ۴۰ یعنی زمانی که واژه «توسعه» به ایران رسید، حذف جنگل‌ها هم شروع شد و این بازی همچنان ادامه دارد.
البته چند سالی می‌شود که دولت با سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف مانند تولید، کشاورزی و انرژی‌های تجدیدپذیر تلاش می‌کند تا اقتصاد ملی را متنوع کند و اتکای خود به صادرات نفت را به تدریج کاهش دهد. اما یکی از اشتباهات ارائه طرح‌های بدون کارشناسی است که از همان ابتدا اشکالات آن رفع نمی‌شود و پس از چند سال می‌گویند طرح یا پروژه موفق نبود. زیربنای توسعه پایدار ابتدا فرهنگ و پس از آن محیط‌زیست و منابع طبیعی است باید به‌جای گسترش ساختمان، کارخانه، جاده و طرح‌های غیرکارشناسی به توسعه پایدار بازگردیم.
تخریب جنگل‌های دنیا
آنطور که بانک جهانی گزارش کرده، سالانه حدود ۱۰ میلیون هکتار از جنگل‌های جهان نابود می‌شود. برپایه همین گزارش در هر دقیقه ۲ هزارو ۴۰۰ درخت در جهان قطع می‌شود یا بر اثر حوادث از بین می‌رود. این رقم شگفت‌انگیز در طول سال به عدد باورنکردنی ۱۳ میلیارد اصله درخت می‌رسد که در کلام ساده‌تر اگر سالی ۱۳ میلیارد درخت کاشته شود تازه می‌توان جنگل‌های جهان را روی یک خط مستقیم تصور کرد. تخریب جنگل‌ها باعث شده در حال حاضر سرانه جنگل و فضای سبز در ایران، به ۲ هزار متر مربع برسد، درحالی‌که متوسط سرانه جهانی بین ۵ تا ۶ هزار متر‌مربع است. جبران این فاصله منوط به اجرای برنامه‌های گسترده درختکاری در تمام مناطق کشور است.
مساحت جنگل‌های جهان حدود ۴ میلیارد هکتار است که ۲۹ درصد سطح خشکی‌ها را تشکیل می‌دهد. دو سوم جنگل‌های جهان در نیمکره شمالی و یک سوم آن در نیمکره جنوبی قرار دارد. البته این میزان جنگل بین همه کشور‌ها به نسبت مساوی تقسیم نشده و اغلب مناطق جنگلی جهان در کشور‌های امریکا، کانادا و روسیه قرار دارند.
هر هکتار از جنگل قادر است سالانه ۵/۲ تن اکسیژن که اکسیژن لازم برای ۱۰ نفر در سال است را آزاد کند. در مجموع حدود ۶۰ درصد از اکسیژن مصرفی جهان به وسیله فضای سبز تأمین می‌شود. بر اساس تحقیقاتی که کارشناسان مؤسسه تحقیقاتی و کارشناسان هواشناسی با هوش مصنوعی و یک شبیه‌سازی جنگل‌کاری در مناطق جنوب کشور انجام داده‌اند مشخص شد هرجا که توده‌های جنگلی با مقیاس مناسب ایجاد شده حداقل به اندازه سه‌درجه در کاهش دما نقش داشته است.
این مقدار کاهش دما در پدیده تغییرات اقلیمی که جهان با آن درحال مبارزه است از اهمیت زیادی برخوردار است و مانع مهمی در سرعت تبخیر آب‌های روان به‌شمار می‌آید.
ویرانگر‌ها در دل جنگل‌ها
از ۱۶۵میلیون هکتار وسعت کشور ۱۲ میلیون هکتار آن شامل جنگل‌ها می‌شود. جنگل‌های بلوط زاگرس با وسعت ۶ میلیون‌هکتار مساحت نزدیک به ۵۰درصد جنگل‌های ایران را تشکیل می‌دهند. از اهمیت این جنگل‌ها همین بس که ۸۰درصد عشایر کشور و بیش از ۵۰درصد دام کشور در این منطقه حضور دارند و ۴۰درصد آب ایران هم از این منطقه تأمین می‌شود.
طی دهه‌های گذشته ضربات مهلکی بر پیکره جنگل‌های کشور وارد شده و اگر جنگل‌کاری‌های دست کاشت و کنترل مناطق بیابانی که از قبل انجام شده صورت نمی‌گرفت، در کنار مهاجرت‌های بی‌رویه و حرکت روستانشینان به سمت شهرها، چیزی حدود ۴ هزار روستا هم به همین دلیل خالی از سکنه می‌شد.
تحقیقات نشان می‌دهد از بین رفتن جنگل‌ها می‌توانست حدود ۷۰ فرودگاه کشور را تعطیل، هزارو ۷۰۰ کیلومتر ریل راه‌آهن را از دسترس خارج و اتوبان‌های زیادی را زیر شن‌های بیابان مدفون کند.
امروز به لطف کاشت گونه‌های مختلف درختی که در سال‌های قبل صورت گرفت، شتاب توسعه بیابان‌ها مهار و از بروز بحران‌هایی جلوگیری شد.
بررسی‌ها نشان می‌دهد با افزایش سطح جنگل‌ها، می‌توان شاهد افزایش ۲۰ درصدی بارندگی‌ها بود. یکی از مهم‌ترین فواید جنگل، جلوگیری از سیلاب‌های وسیع و فرسایش خاک و در واقع حفاظت از آب‌و‌خاک است. طبق محاسبات به عمل آمده سالیانه ۷۵ میلیارد تن خاک در جهان فرسایش می‌یابد که سهم قاره آفریقا و آسیا بیشتر از قاره‌های دیگر است.
قاچاق چوب از جمله عوامل تخریب جنگل‌هاست. سود قاچاق چوب آنقدر زیاد است که جریمه‌های نقدی به هیچ عنوان بازدارنده نیست. گردش مالی قاچاق چوب‌های سه درخت بلوط، راش و توسکا که فقط بر اساس میزان کشفیات این چوب‌ها مشخص شده، نزدیک به ۵۰۰ میلیارد تومان در سال برآورد می‌شود.
البته از بین رفتن جنگل دلایل مختلفی دارند. از آتش سوزی عمدی تا چرای دام و ساخت جاده و ویلا در دل جنگل‌ها.
ساخت ویلا و اجازه برداشت از معادن در دل جنگل‌ها هم باعث تخریب جنگل و از بین رفتن درختان می‌شود. نگاه درآمدزایی به جنگل و اجرای طرح‌های توسعه اقتصادی ناپایدار در جنگل‌ها یکی دیگر از آسیب‌هاست. ۱۴ درصد جنگل‌های ایران در سه استان شمالی است، اما جالب اینکه ۲۰درصد مشاوران املاک کشور هم در همین سه استان شمالی قرار دارند. ۳۳درصد مراتع و جنگل‌های استان‌های شمالی در ۲۵سال اخیر تبدیل به مسکن و ویلا شده است.
در میان این عوامل، آتش بزرگ‌ترین بلا به شمار می‌آید. بررسی آماری نشان می‌دهد طی سال‌های ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۰ حدود ۲۲۸هزار‌هکتار از جنگل‌ها و مراتع ایران، طعمه حریق شده‌اند. از این میان سهم جنگل‌ها ۱۰۳هزار‌هکتار و سهم مراتع ۱۲۵هزار هکتار بوده است. به عبارتی به طور میانگین سالانه بیش از ۹هزار هکتار جنگل و ۱۱هزار هکتار از مراتع کشور در آتش سوخته است.
جنگل از دست غارتگران بیت المال آرامش ندارد 
