بحث احداث تلهکابین در منطقه حفاظت شده «چالابه» کرمانشاه نگرانیهای زیادی را در بین مردم و دوستداران و حافظان محیطزیست به وجود آورده است. با اینکه گروهی معتقدند با این کار میتوان اشتغالزایی کرد و با جذب گردشگر چرخهای اقتصاد منطقه را به حرکت درآورد، اما کارشناس حوزه محیطزیست میگویند یکی از اهداف ایجاد تلهکابین در چالابه این است که گردشگران در هنگام صعود چشماندازه ویژه و زیبایی را شاهد باشند، اما این منطقه برای این کار آنقدر چشمگیر نیست و حتی نمیتوان آن را با تلهکابین رامسر، توچال و نمکآبرود مقایسه کرد. احداث تلهکابین در چالابه با تخریب زمین، تهدید زیستگاه حیاتوحش، ایجاد سروصدا و پراکندهشدن حیوانات منطقه همراه خواهد بود.
هر چند عنوان میشود صنعت گردشگری با چرخش مالی بسیار بالا میتواند با ایجاد اشتغال، اقتصاد کشورها را متحول کرده و ارزآوری خوبی داشته باشد، اما در حال حاضر گردشگری کنترل نشده، بسیاری از مناطق طبیعی در سراسر جهان را تهدید میکند و میتواند فشار زیادی بر یک منطقه وارد کند.
متأسفانه برای جذب گردشگر و توریست هر کاری انجام میشود و بخشی از همین اقدامات منجر به اثراتی مانند فرسایش خاک، افزایش آلودگی، تخلیه فاضلاب و زباله به دریا، از بین رفتن زیستگاه طبیعی، افزایش فشار بر گونههای در معرض خطر و قطع درختان و بالا رفتن میزان آسیبپذیری در برابر آتشسوزی جنگلها شده است. حتی در مواقعی اقدامات در این زمینه بر منابع طبیعی فشار آورده و جمعیت محلی را مجبور به رقابت برای استفاده بیشتر از منابع حیاتی خواهد کرد.
محیطزیست اولویت اول
«چالابه» طبیعت بکری است که به عنوان بخشی از مناطق حفاظت شده بیستون در استان کرمانشاه واقع شده است. زیباییهای چالابه آنقدر زیاد است که در هر فصلی میتوان از این منطقه استفاده کرد و مسافران و گردشگران را مجذوب و شیفته خود میکند.
چالابه از جمله مناطق حفاظت شده و بکر محیط زیست است که براساس اهداف توسعه هزاره، دو هدف در این مناطق دنبال میشود. اولی مسائل زیستمحیطی و سپس توریسم گردی.
از همین تعریف مشخص میشود که در تمام دنیا محیطزیست در اولویت قرار دارد و حفظ آن بر همه چیز ارجح است.
احداث تلهکابین در منطقه حفاظت شده «چالابه» کرمانشاه اتفاقی است که طی ماههای اخیر بسیار شنیده شده و مدیران اداره کل میراث فرهنگی کرمانشاه نیز چندین بار در مورد آن صحبت کردهاند.
هر چند اعلام میشود برای حفظ این منطقه از هیچ کوششی دریغ نمیشود، اما انتشار خبر احداث تلهکابین که از طرف معاون گردشگری میراث فرهنگی استان کرمانشاه مطرح شده است، نگرانیهای زیادی را در میان فعالان محیطزیست و کارشناسان گردشگری به وجود آورده است. به گفته آنان اگر این کار انجام شود دیگر نمیتوان چالابه را محافظت شده بدانیم.
برخی کارشناسان معتقدند با توجه به پیشینه پروژههای مشابه که صدمات زیادی به محیط زیست زده است از هم اکنون باید قولهای مسئولان را فراموش کرده و منتظر تخریب محیطزیست و صدمه دیدن حیوانات و پرندگان و گیاهان و درختان باشیم.
تاریخ تاقبستان صدمه میبیند
منطقه حفاظت شده بیستون، زیستگاه کل بز و گونههای گیاهی و جانوری بسیاری است که در حال حاضر هم به اندازه کافی از آنها حفاظت و حمایت نمیشود.
بنابراین نمیتوان به اسم جذب توریست، اشتغالزایی و گردش اقتصادی، مناطق حفاظت شده و طبیعت بکر را از بین برد و به آنها آسیب زد.
سبحان حسنیپور، فعال محیطزیست در اینباره به «جوان» میگوید: «احداث تلهکابین با تخریب زمین، تهدید زیستگاه حیات وحش، ایجاد سروصدا و پراکنده شدن حیوانات منطقه همراه خواهد بود. وقتی از چنین پروژه بزرگی صحبت به میان میآید و مسئولان طرح و نقشه آن را مورد بررسی قرار میدهند، حتماً باید پیشبینی فاضلاب و پسماند و مسائل دیگر نیز صورت گیرد که این کار در محدوده تاق بستان صورت نگرفته و پیشرفت و وضعیت آن مبهم است.»
وی ادامه میدهد: «فکر میکنم تلهکابین به هیچ وجه نباید در تاق بستان ایجاد شود، چراکه ساختار تاریخی و فضای پراهمیتی مربوط به دوره ساسانی در این منطقه وجود دارد و حفظ جایگاه تاریخی آن مهم است.»
همه موارد باید بررسی شود
آلودگی صوتی هواپیماها، اتومبیلها و اتوبوسها همچنین وسایل نقلیه تفریحی مشکل روزافزون زندگی مدرن است و علاوه بر ایجاد آزار، استرس و حتی کاهش شنوایی برای انسان، موجب ناراحتی حیاتوحش به ویژه در مناطق خاص میشود.
حسنیپور، فعال محیطزیست با بیان اینکه گردشگری میتواند مانند هر صنعت دیگری باعث آلودگی شود، به انتشار گازهای گلخانهای و انتشارات ناشی از تولید و استفاده انرژی با باران اسیدی، گرمشدن کرهزمین و آلودگی فتوشیمیایی مرتبط است، اشاره کرده و میگوید: «اغلب گردشگری نمیتواند ساختارهای خود را با ویژگیهای طبیعی و معماری بومی مقصد ادغام کند و استراحتگاههای بزرگ و مسلط با طراحی متفاوت میتوانند در هر محیط طبیعی نامناسب به نظر برسند و ممکن است با طراحی ساختاری بومی تضاد داشته باشند.»
وی ادامه میدهد: «مناظر طبیعی زیبا یا گیاهان و جانوران منحصر بفرد، محرکهای اصلی گردشگری یک منطقه هستند، اما زمانی که گردشگران زیادی از مکانهای طبیعی بازدید میکنند، محیطزیست و ساکنان آن بیشتر از اثرات منفی آن رنج میبرند که بهدلیل فراتر رفتن از ظرفیت حمل طبیعی یک مکان است.»
مدیرکل محیطزیست استان کرمانشاه با بیان اینکه اگر احداث تلهکابین موجب توسعه گردشگری و جذب توریسم از دیگر استانها شود با آن مشکلی نداریم، میگوید: «تاکنون استعلامی در این رابطه از ما گرفته نشده و باید همکاران به منطقه بروند و مکانیابی کنند. چون در حاشیه منطقه حفاظت شده بیستون است این پروژه اهمیت ویژهای خواهد داشت.»
احد جلیلیان با تأکید بر اینکه از پروژههایی که موجب آشنایی مردم با منطقه و حیاتوحش و همچنین درآمدزایی شود، استقبال میکنیم، تصریح میکند: «اگر ملاحظات محیطزیستی در این طرح دیده شود ما مخالفتی نداریم. مثلاً نباید زباله گردشگران در منطقه پراکنده شود و به هیچ عنوان گونههای گیاهی و جانوری به خطر نیفتد.»
به گفته این مسئول، در صورت درخواست این موضوع از سوی اداره کل میراث فرهنگی برای اجرایی شدن، مطالعات لازم از سوی کارشناسان به عمل خوهد آمد. مناطق حفاظت شده زونبندی شدهاند، زون تفرجگاهی، زون گسترده، آموزشگاهی و منطقه امن لحاظ میشود، منطقه حفاظت شده بیستون طرح جامع مدیریت زیست محیطی دارد و این موارد در آن لحاظ شده است.